Yeni ‘yargı paketi’ ve ‘makul şüphe’

Türkiye  ‘nereye gidiyor?’  dedirten  tasarıların kanunlaşması artık  halk arasında ciddi  korku ve endişeye neden oluyor. Kamuoyunda “yargı paketi” olarak bilinen, hakim ve savcı ücretlerinde artış, aramalarda kuvvetli şüphe yerine makul şüphe, Danıştay ve Yargıtay’da üye ve daire sayısı artışı ile 4 bin hakim adayı alınmasını öngören kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Oylama sonucunda 211 kabul, 17 ret oyu kullanıldı ve kanun telifi kabul edilerek yasalaştı.

Yasaya göre, Yargıtay Kanunu’nun “adli yılın açılışını” düzenleyen maddesi yürürlükten kaldırıldı. Mesleğinde en az üç yıl fiilen çalışmış avukatlar hakimlik ve savcılık adaylığı sınavına girebilecek. Yargıtay, Danıştay Başkanı ve Bavşsavcısı, Yargıtay ve Danıştay Başkanvekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı’nın da aralarında bulunduğu hakim ve savcılara aylık ek tazminat ödenecek. Düzenlemeye göre hakim ve savcı maaşlarında bin 154 lira artış olacak.

Adli yargı hakim ve savcılar ile idari yargı hakim ve savcılara, 14 Şubat 2005 tarihinden 1 Eylül 2013 tarihine kadar verilen uyarma, aylıktan kesme, kınama ve kademe ilerlemesini durdurma cezaları bütün sonuçları ile affedilecek. Af kapsamına giren disiplin cezalarının verilmesini gerektiren fiillerden dolayı, ilgililer hakkında disiplin inceleme, soruşturma ve kovuşturması yapılmayacak; devam eden disiplin inceleme, soruşturma ve kovuşturmaları işlemden kaldırılacak, kesinleşen disiplin cezaları uygulanmayacak.

Hakim ve savcı adaylarına verilen meslek öncesi eğitimi sonunda yapılan yazılı sınavlarda başarı gösteremediği için genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanan veya adaylığına son verilenler; yeni yazılı sınava alınmaları talebiyle Türkiye Adalet Akademesi’ne başvurabilecek.

CMK’nın “şüpheli veya sanıkla ilgili arama” maddesinde yapılan değişiklikle, “yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda somut delillere dayalı kuvvetli şüphe varsa; şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler aranabilir” ifadesindeki “somut delillere dayalı kuvvetli” ibaresi, “makul” olarak düzenlendi.

Taşınmazlara, hak ve alacaklara el koymanın kapsamı genişletildi. TCK’da “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” başlığında sayılan “silahlı örgüt” veya “örgüte silah sağlama” suçundan el koyma kararı verilirken; “Anayasayı ihlal”, “yasama organına karşı suç”, “hükümete karşı suç”, “Hükümete karşı silahlı isyan”, “silahlı örgüt”, “silah sağlama” ve “suç için anlaşma” soruşturmalarında da el koyma kararı verilebilecek. CMK’daki malvarlığına el koyma tedbirinin uygulanabileceği katalog suçlar listesi yeniden düzenlendi. “Paralel yapı” başta olmak üzere bu tür yapılarla ilgili soruşturmalarda malvarlıklarına mahkeme kararıyla el konulabilecek.

Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi imkanının bulunmaması durumunda, ağır ceza mahkemesi veya savcının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi dinlenebilecek.

“Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak” ile “Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan” teknik takip yapılabilecek. Avukatın dosyayı inceleme yetkisi kısıtlanabilecek. Hakim ve savcı adaylığı dönemi sonunda yapılan yazılı sınavda başarılı olduğu halde Kurul tarafından mesleğe kabul edilmeyenler, mesleğe kabul edilmeleri talebiyle Kurulun ilgili dairesine başvurabilecek.

Danıştay tetkik hakimlerinin görev yerlerini, Başkanlar Kurulu değil Başkanlık Kurulu belirleyecek. Danıştay Başkanlık Kurulu, zorunlu hallerde daire başkanı ve üyelerin dairelerini değiştirebilecek. Düzenleme yürürlüğe girdikten itibaren 15 gün içinde, 39 yeni Danıştay üyeliği için seçim yapılacak.

Yargıtay’daki daire sayısı 38’den 46’ya çıkarılacak. Danıştay’a 39 üyenin yanı sıra, 23 savcı ve 50 tetkik hakimi alınacak. Danıştay ve Yargıtay üyesi seçilebilmek için hakimlik ve savcılık mesleğinde 20 yıllık kıdem şartı, 17 yıla düşürüldü.

Adalet Bakanlığı’na 4 bin hakim kadrosu ihdas edildi. Adalet Bakanlığı hakim ve savcı adayı alımına ilişkin sınav yaparak söz konusu kadrolara atama yapacak.”