Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Her hafta sonu olduğu gibi bu haftada, Türkiye İstatistik kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım son ilginç verileri sizlere aktarmak istiyorum.
***
Uluslararası Hizmet Ticareti İstatistikleri
Uluslararası Hizmet Ticareti İstatistiklerine göre, hizmet ihracatı 2016 yılında 27,6 milyar dolar iken, 2017 yılında %12,4 artarak 31,0 milyar dolar, 2018 yılında ise %9,0 artarak 33,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Hizmet ithalatı 2016 yılında 21,0 milyar dolar iken, 2017 yılında %6,2 artarak 22,3 milyar dolar, 2018 yılında ise %4,5 artarak 23,3 milyar dolar oldu.
Genişletilmiş Ödemeler Dengesi Hizmetler Sınıflaması’na göre taşımacılığın toplam ihracat içindeki payı 2018 yılında %73,0’tür. İkinci sırada %8,1 ile “Diğer iş hizmetleri”, üçüncü sırada %4,3 ile “Telekomünikasyon, bilgisayar ve bilgi hizmetleri” sektörü yer aldı. Hizmet ihracatının yaklaşık olarak dörtte üçünü oluşturan taşımacılık hizmetlerinde 2016 yılında yapılan ihracat 19 milyar 734 milyon dolar iken 2017’de %12,1’lik artışla 22 milyar 123 milyon dolar, 2018’de ise %11,5 artarak 24 milyar 664 milyon dolar oldu. Taşımacılığın toplam ithalat içindeki payı 2018 yılında %38,8’dir. İkinci sırada %21,4 ile “Diğer iş hizmetleri”, üçüncü sırada %9,3 ile “Telekomünikasyon, bilgisayar ve bilgi hizmetleri” sektörü yer aldı.
Avrupa kıtasındaki ülkeler, Türkiye’nin hizmet ihracat ve ithalatında başı çeken ülke grubu oldu. Hizmet ihracatında 2016 yılında %49,6, 2017 yılında %51,1 ve 2018 yılında %52,9 pay ile; hizmet ithalatında ise 2016 ve 2017 yıllarında %56,7 ve 2018 yılında ise %54,7 pay ile Avrupa kıtası ilk sırada yer aldı.
Avrupa Birliği ve EFTA ülkelerine 2018 yılında yapılan hizmet ihracatı 15 milyar 766 milyon dolar, diğer Avrupa ülkelerine yapılan ihracat ise 2 milyar 100 milyon dolar oldu. İthalatta ise 2018 yılında Avrupa Birliği ve EFTA ülkelerinden yapılan ithalatın 11 milyar 975 milyon dolar, diğer Avrupa ülkelerinden yapılan ithalatın da 781 milyon dolar olduğu görüldü.
Avrupa (Avrupa Birliği ve EFTA ülkeleri), %46,6 ile toplam hizmet ihracatı içinde en büyük paya sahip ülke grubu oldu.Avrupa (Avrupa Birliği ve EFTA ülkeleri), %51,3 ile toplam hizmet ithalatı içinde en büyük paya sahip ülke grubu oldu.2018 yılında ihracatta %12,7’lik payla ve 4 milyar 280 milyon dolarlık ihracatla ilk sırayı Almanya alırken ikinci sırada %7,9’luk payla Amerika Birleşik Devletleri, üçüncü sırada ise %5,4’lük payla Birleşik Krallık yer aldı.İthalatta ise %10,3’lük payla ve 2 milyar 396 milyon dolarlık ithalatla ilk sırayı Amerika Birleşik Devletleri alırken ikinci sırada %8,9’luk payla Almanya, üçüncü sırada ise %7,9’luk payla Birleşik Krallık yer aldı.
***
Girişimcilik
Yeni doğan işveren girişimlerin toplam işveren girişimlerine oranı %13,9’dan %13,6’ya düşerken, yeni doğan işveren girişimlerin yarattığı istihdamın doğduğu yıldaki toplam istihdama oranı %4,6’dan %4,9’a yükseldi. İşveren girişimlerde en yüksek doğum oranı 2018 yılında %30,8 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe gerçekleşti. Bu sektörü sırasıyla, %13,2 ile imalat ve %12,7 ile ulaştırma ve depolama sektörleri takip etti.
Hukuki durumlarına göre işveren girişimlerden 2018 yılında doğanlar arasında en yüksek oran %70,3 ile ferdi mülkiyet oldu. İşveren girişimlerden 2018 yılında yeni doğanların istihdamının %51,8’i ferdi mülkiyetlerde yaratıldı.
Ölen işveren girişimlerin toplam işveren girişimlere oranı %10,9’dan %11,5’e yükselirken, ölen işveren girişimler nedeniyle kaybedilen istihdamın ölüm yılındaki toplam istihdama oranı %3,4’ten %3,8’e yükseldi. İşveren girişimlerde en yüksek ölüm oranı %32,2 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe gerçekleşti. Bu sektörü sırasıyla %14,8 ile imalat ve %10,8 ile konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri sektörleri takip etti.
Hukuki durumlarına göre, işveren girişimlerden 2016 yılında ölenler arasında en yüksek oran %74,7 ile ferdi mülkiyet. 2016’da ölen işveren girişimlerde istihdam kaybı %62,3’ü ferdi mülkiyetlerde. .İşveren girişimlerden 2017 yılında yeni doğup 2018 yılında hayatta kalanların %69,9’unu ferdi mülkiyetler oluşturdu. Hayatta kalan ferdi mülkiyetlerin istihdamının hayatta kalan işveren girişimlerin istihdamına oranı %55,3 oldu.
Hukuki durumu ferdi mülkiyet ve sahibi kadın olan işveren girişimlerin oranı yıllar itibariyle artma eğilimi gösterdi. Sahibi kadın olan ferdi mülkiyet işveren girişimlerin oranının en yüksek olduğu büyüklük grubu ise 1-4 çalışana sahip girişimler oldu. Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarına göre Türkiye genelinde işveren olarak çalışanlar içinde kadınların oranı bir önceki yıla göre 0,1 puan azalış ile %8,7 oldu.
Tarım dışı sektörlerde işveren olarak çalışanların yaş gruplarına göre dağılımında, tarım dışı sektörde en yüksek pay %36,2 ile 35-44 yaş grubunda gerçekleşti. Eğitim durumuna göre tarım dışı sektörlerde işveren olarak çalışanlar arasında ilkokul mezunlarının oranı %28,2, ilköğretim, ortaokul ve dengi meslek okul mezunlarının oranı %15,2 olarak gerçekleşti. Ayrıca tarım dışı sektörlerde çalışan işverenlerin %15,2’sini genel lise, %29,3’ünü ise yüksekokul veya fakülte mezunları oluşturdu. Önceki yıl ile karşılaştırıldığında tarım dışı sektörlerde çalışan işverenler arasında ilkokul mezunlarının payı 0,1 puan azalırken, yüksekokul veya fakülte mezunlarının payı 0,8 puan arttı.
***
Bitkisel Ürün Fiyatları ve Üretim Değeri
2019 yılında bir önceki yıla göre en az artış %20,95 ile mercimek (kırmızı) fiyatında gerçekleşti. Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlere ait fiyatlarda bir önceki yıla göre en fazla artışın olduğu ürünler ise, %25,98 ile buğday (diğer), %33,88 ile fasulye (kuru) ve %79,97 ile patates (diğer) oldu.
Sebzelerden 2019 yılında bir önceki yıla göre patlıcan fiyatında %30,92 ve soğan (kuru) fiyatında %37,96 artış gerçekleşti. Buna karşılık sebzeler grubunda bir önceki yıla göre en fazla artış gösteren ürünler ise %42,51 ile karnabahar, %54,54 ile biber (sivri) ve %70,88 ile sarımsak (kuru) oldu.
Meyveler, içecek ve baharat bitkilerinden, 2019 yılında bir önceki yıla göre en az artış gösteren ürünler sırasıyla, %19,49 ile limon, %20,58 ile üzüm (sofralık çekirdekli) oldu. Bir önceki yıla göre en fazla artış ise %36,55 ile muz ve %52,26 ile fındık ürünlerinde gerçekleşti.
2019 yılında bir önceki yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünler değeri %24,65 artışla 77,55 milyar TL, meyveler, içecek ve baharat bitkileri üretim değeri %22,15 artışla 67,83 milyar TL ve sebzelerin üretim değeri ise %21,87 artışla 50,45 milyar TL oldu.
***
2019 yılında çiftler en çok Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında evlendi
Son 10 yıl içinde, en popüler evlenme tarihi 07/07/2017 oldu Kaynak: TÜİK, Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2019: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33708 Bilgi için: Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Telefon: +90 312 454 70 98 e-posta: bhim@tuik.gov.tr Evlenen çiftlerin sayısı 2018 yılında 554 bin 389 iken 2019 yılında %2,3 azalarak 541 bin 424 oldu. Evlenme tarihi seçiminde, yaz ayları tercih edildi. 2019 yılında büyük bir bölümü Mayıs ayına denk gelen Ramazan ayında evlenme sayısı azalırken toplam evlenmelerin %12,4’ü Temmuz, %12,4’ü Ağustos, %12,3’ü ise Eylül aylarında gerçekleşti.
Son 10 yıl içinde, en popüler evlenme tarihi 07/07/2017 oldu
Evlenme tarihi olarak çiftler, bulunulan yıl ile uyumlu gün ve ay seçimi ile 14 Şubat Sevgililer Günü gibi hatırlanması kolay tarihleri tercih etti. Son 10 yıl içinde, en fazla evlenme olayı 07/07/2017 tarihinde gerçekleşti. Bu tarihteki evlenme sayısının 7 bin 206 olduğu ve aynı ayın diğer günlerindeki ortalama evlenme sayısından 2,7 kat, aynı yılın diğer günlerindeki ortalama evlenme sayısından ise 4,6 kat daha fazla olduğu görüldü.
2019 yılının en popüler evlenme tarihi 09/09/2019 oldu.
Bu tarih, son 10 yıl içinde evlenmek için tercih edilen en popüler sekizinci tarih oldu. Bu tarihte, 4 bin 392 evlenme olayı gerçekleşti. 2019 yılı Eylül ayında evlenen 66 bin 691 çiftin %6,6’sı bu tarihte evlendi. Bu tarihteki evlenme sayısının, aynı ayın diğer günlerindeki ortalama evlenme sayısından 2,0 kat, aynı yılın diğer günlerindeki ortalama evlenme sayısından ise 3,0 kat daha fazla olduğu görüldü. En az evlenme olayı genel olarak Şubat aylarında görülürken, son 10 yıl içinde en popüler ilk 10 evlenme tarihinden üçünün 2013, 2014 ve 2018 yıllarının 14 Şubat Sevgililer Günü’ne denk geldiği görüldü.