Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Bugünde sizlere üç önemli ve güncel konudaki, Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Böle Müdürlüğü’nden aldığım verileri paylaşacağım.
***
Sosyal Koruma İstatistikleri
Sosyal koruma harcaması 2018 yılında %15,7 artış göstererek 442 milyar 607 milyon TL oldu. Bu harcamanın %98,5’ini (435 milyar 910 milyon TL) sosyal koruma yardımları oluşturdu. Sosyal koruma yardımlarında ise en büyük harcama 214 milyar 133 milyon TL ile emekli/yaşlılara yapılan harcamalar oldu. Bunu 121 milyar 444 milyon TL ile hastalık/sağlık bakımı harcamaları takip etti.
Sosyal koruma harcamalarının gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı 2018 yılında %11,9 oldu. Sosyal koruma yardımlarının GSYH içindeki payı ise %11,7 olarak gerçekleşti. Risk/ihtiyaç grupları bazında bakıldığında, emekli/yaşlılara yapılan harcamaların %5,7 ile en büyük paya sahip olduğu görüldü. Bunu, %3,3 ile hastalık/sağlık bakımı harcamaları ve %1,4 ile dul/yetim harcamaları takip etti.
Şartlı yardımlar içinde en büyük payı %37,7 ile aile/çocuk yardımları oluşturdu. Bunu %28,1 ile engelli/malül yardımları ve %15,5 ile hastalık/sağlık bakımı yardımları takip etti.
Nakdi yardımlarda en büyük payı %72,8 ile emekli/yaşlılara yapılan yardımlar oluşturdu. Bunu %17,7 ile dul/yetim yardımları ve %3,4 ile işsizlik yardımları takip etti.
Sosyal koruma gelirlerinin %35,4’ünü devlet katkıları, %30,3’ünü işveren sosyal katkıları ve %26,9’unu koruma kapsamındaki bireyler tarafından yapılan sosyal katkılar oluşturdu.
Ülkemizde sosyal koruma kapsamında maaş (emekli/yaşlı, dul/yetim ve engelli/malül maaşı) alan kişi sayısı 2017 yılında 13 milyon 261 bin iken, %3,8 artarak 2018 yılında 13 milyon 766 bin kişiye yükseldi. Sosyal koruma kapsamında emekli/yaşlı ve dul/yetim maaşı alan kişi sayısı 2017 yılında 12 milyon 417 bin iken, 2018 yılında 12 milyon 913 bin kişiye ulaştı.
***
İmalat Sanayi Su, Atıksu ve Atık İstatistikleri
İmalat Sanayi Su, Atıksu ve Atık İstatistikleri kapsamında, yerel birimlerinde 50 ve üzeri çalışanı olan imalat sanayi işyerine uygulanan anket sonuçlarına göre, 2018 yılında işyerleri tarafından 2,9 milyar m3 su çekildi. Çekilen suyun %71,2’si denizden, %15,5’i kaynak ve kuyudan, %4,8’si organize sanayi bölgesi (OSB) şebekesinden, %3,6’sı barajdan, %1,5’i şehir şebekesinden, %1,4’ü akarsudan ve %2’si diğer su kaynaklarından temin edildi. Çekilen suyun %76’sı soğutma suyu olarak kullanıldı.
İşyerleri tarafından 2018 yılında toplam 2,4 milyar m3 atıksu deşarj edildi. Deşarj edilen atıksuyun %80,8’inin soğutma suyu olduğu tespit edildi. Toplam atıksuyun %81,3’ü denize, %6,8’i akarsuya, %6,8’i OSB kanalizasyonuna, %2,6’sı şehir kanalizasyonuna, %2,5’i ise diğer alıcı ortamlara deşarj edildi.
Alıcı ortamlara deşarj edilen 2 milyar m3 soğutma suyunun %1,1’i arıtılırken, soğutma suyu haricinde deşarj edilen 466 milyon m3atıksuyun ise %54,6’sı arıtıldı.
İmalat sanayi işyerlerinde 2018 yılında 3,7 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 22,9 milyon ton atık oluştu. Toplam atığın %57,3’ü satıldı veya lisanslı atık bertaraf ve geri kazanım firmalarına gönderildi, %21’i düzenli depolama tesislerinde depolandı, %9,2’si tesis bünyesinde geri kazanıldı, %5,5’i işyeri sahasında depolandı, %4,5’i belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı, %2’si beraber yakma (ko-insinerasyon) ya da yakma tesislerinde yakıldı, %0,5’i ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Sektörlere göre değerlendirildiğinde toplam atığın %71,2’sini, çekilen suyun %80,4’ünü ve deşarj edilen atıksuyun %83,2’sini ana metal ve kimyasal ürünleri üreten sektörlerin oluşturduğu tespit edildi.
***
Çevre Koruma Harcama İstatistikleri, 2018
Çevre koruma harcamaları 2018 yılında bir önceki yıla göre %11,6 artış göstererek toplam 38,2 milyar TL olarak gerçekleşti. Çevre koruma harcamalarının %56,6’sı mali ve mali olmayan şirketler, %36,3’ü genel devlet ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşlar ve %7,1’i ise hanehalkları tarafından yapıldı.
Çevre koruma harcamalarının %47,5’ini atık yönetimi hizmetleri, %35,6’sını atıksu yönetimi hizmetleri, %6,8’ini biyolojik çeşitliliğin ve peyzajın korunması, %3,6’sını toprak, yeraltı ve yüzey sularının korunması ve kalitesinin iyileştirilmesi ve %6,5’ini ise diğer konularda yapılan çevre koruma harcamaları oluşturdu.
Toplam 7,1 milyar TL olarak gerçekleşen çevre koruma yatırım harcamalarının %63,8’i mali ve mali olmayan şirketler, %36,2’si ise genel devlet tarafından yapıldı. Atıksu yönetimi hizmetleri için 3,1 milyar TL, atık yönetimi hizmetleri için 1,8 milyar TL yatırım harcaması yapılırken diğer konularda 2,2 milyar TL çevre koruma yatırım harcaması yapıldı.
Çevre koruma harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payı 2017 yılında %1,1 iken, 2018 yılında %1 olarak gerçekleşti.