Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
Dünya Sağlık Örgütü 2014 İntiharı Önleme raporu açıklandı.
Dünyada her yıl en az 800 bin kişi intihar ediyor.
Zengin ülkelerde erkeklerin intihar etme olasılığı kadınların üç katı, Fakir ülkelerde bu oran 1,5 kata iniyor.
Dünya genelinde 15-29 yaş aralığında en büyük ikinci ölüm nedeni intihar.
Türkiye’de geçen yıl ölümle sonuçlanan intihar girişimi sayısı 3.189.
Buna karşın 2013 yılı trafik kazalarında ölüm 3.685.
Bu rakamlar, intihar girişimi nedeniyle ölüm sayısının çokluğu açısından önemlidir.
Cinsiyete bakıldığında intihar edenlerin %73’ünü erkek, %27’si kadın.
Yaşa göre en fazla intihar 75 üstü yaş grubunda. En az intihar olayı 35-39 yaş aralığında. Erkeklerde 75 üstü yaş grubunda, kadınlarda ise 15-19 yaş grubunda intihar oranları yüksek.
İntiharın birçok nedeni olmakla birlikte, başlıca kaynağı ruhsal hastalıklar. İlişki sorunları, ekonomik kayıplar, yalnızlık, düş kırıklığı, utanç, aşağılanma, başarısızlık, aile içi çatışmalar gibi zorlayıcı hayat olayları da intiharları artırıyor. Araştırmalar, intihar girişiminde bulunanların %90’ından fazlasının o sırada psikiyatrik bir rahatsızlığının olduğunu gösteriyor.
İntihar davranışı için risk, psikiyatrik rahatsızlığın tipine göre değişiyor. İntiharların yaklaşık %60’ı depresif bozukluk ve bipolar bozukluktan kaynaklı. Ayrıca şizofreni, alkolizm ve kişilik bozukluğu artıran etkenlerden.
İntihar düşüncesi, kişinin kendine zarar verme veya öldürme şekli. Davranışa yansımayan intihar düşünceleri intihar girişimine göre daha sık görülüyor. Ciddi intihar düşünceleri gelecekteki intihar girişimi için önemli bir gösterge.
Yüksek ölümcül girişimler kurtarılma şansını azaltırken, bazıları da planlı ateşli silahlarıölümcül yöntem olarak kullanıyor. Bu girişimlerde kurtulma olasılığı düşük. Bu tür girişimlerin erkeklerde görülme sıklığı daha çok.
Daha az ölümcül girişimler sosyal krizler sonrası oluyor. Aslında bu bir yardım çağrısı. Bu intihar girişiminin tekrarlanmaması için kişinin yardım almasını sağlamak önemli. Bu kadınlarda daha fazla.
Türkiye’de intihar vakaları 2011-2013 arasında %16 arttı. 2011’de intihar oranları 100 binde 3,62 iken, 2013 itibariyle 4,19 oldu. Türkiye, Dünyada en çok intihar edilen ülkeler arasında 79’uncu sırada.
Geçen yıl 100 bin erkekten 6.08’i intihar ederken, kadınlarda bu oran 2.3. En çok evli erkekler intihar ediyor. İntihar edenlerin %48,8’i evli, %38,4’ü hiç evlenmemiş, %5,6’sı ise boşanmış.Erkeklerde en fazla evli olanlar intihar ediyor. Ancak kadınlarda evli olanların yanında hiç evlenmemiş kadın intiharlarıda çok yüksek.
Verilere göre, İntihar edenlerin %50,9’u kendini asarak, %25,5’i ateşli silahla, %9,4’ü yüksekten atlayarak, %6’sı ise kimyevi maddelerle hayatına son veriyor.
İntihar eden kişilerin %53,8’inin intihar nedeni hala sır.
Belirlenen sebepler ise sırasıyla şöyle:
%16,1’i “hastalık”
%9,3’ü “aile geçimsizliği”
%6,9’u “geçim zorluğu”
%3,3’ü “hissi ilişki ve istediği ile evlenememe”
%1,9’u “ticari başarısızlık”
%0,5’i ise “öğrenim başarısızlığı”
Kadınlar en çok 15-19 yaş arasında intihar ediyor
Erkekler arasında en çok 75 yaş üstündekiler intihar ediyor
En çok intihar edilen il: Karaman
Peki basında bile artık fazla yer almayan bu intihar ve intihara teşebbüs olaylarına karşı ne yapılmalı?
Önceki intihar girişimi gelecekteki intihar için önemli bir gösterge. Ailenin diğer bireylerinde intihar girişimlerinin yaygınlığı da kişinin intihara eğilimi açısından kayda değer. Bu tür vakalarda, daha dikkatli olmak ve zamanında önlem almak önemli.
Bildiğimiz, tanıdığımız biri çeşitli nedenlerle depresyondaysa, ümitsizlikten ve ölmekten bahsediyorsa yaşamak için nedeni olmadığını söylüyor veya ima ediyorsa bu söylemleri ciddiye almak gerek. Daha önce intihar girişiminde bulunmuş tanıdık-bildiklerimizin ölümcül intihar girişimi açısından risk altında olduğunu bilerek ruhsal durumundaki değişimlere karşı dikkatli olmalıyız.
Bu durumda, intihar eğiliminde olduğunu düşündüğümüz biri var ise onun bir psikiyatriste başvurarak yardım alması sağlanmalı. İntihar riski içinde bulunan kişilere duyarlı davranmak, intihar girişiminde bulunmuş olanlara karşı ön yargıdan kaçınmak ve tedavilerine destek vermek çok önemli.
Gerçi son yıllarda oturduğumuz apartman ve mahallelerde, akraba ilişkilerinde, çalışma yerlerinde iyice birbirlerimizden koptuk, uzaklaştık.
Hele biri ‘Benim derdim çok’ diyorsa, onu yalnızlaştırma, kaderi ile başbaşa bırakma, dışlama, toplumdan dahada kopmasını sağlamak için herşeyi yapar olduk.
Belki rakamlardan ilginizi çeken berşey olmuştur.
Ençok intihar 75 yaş ve üzeri. Bunun adı, yaşlıları, sahipsiz ve yalnız bırakma. Allah kimseyi yalnız, sahipsiz ve kimsesiz bırakmasın. Herkes birgün yaşlanacak.
Bu nedenle intihar, ölümcül ama önlenebilen bir sorun.
Hepimize bu konuda görev düşüyor.
Bu sadece sağlıkçıların değil, asıl toplumun görevi.
Haksızmıyım?