Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Türkiye son seçimlerde ve günlerde cezaevleri ve ceza indirimi ile eğitim ve kültürü tartışıyor. Bende bundan esinlenip, Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bövlge Müdürlüğü’nden son rakamları aldım.
***
Ceza İnfaz Kurumu İstatistikleri : Ceza infaz kurumunda 31 Aralık 2018 tarihindeki kişi sayısı, 2017 yılının aynı tarihine göre %14 artarak 264 bin 842 oldu.
Ceza infaz kurumunda bulunanların %96,1’ini erkekler oluşturdu: Ceza infaz kurumlarının 31 Aralık 2018 tarihindeki nüfusunun %78,9’unu hükümlüler ve %21,1’ini tutuklular oluşturdu. Bu kişilerin %96,1’ini erkekler, %3,9’unu ise kadınlar oluşturdu.
Her 100 bin kişiden 323’ü ceza infaz kurumunda: Her yılın 31 Aralık tarihi itibarıyla Türkiye’de yüz bin kişi başına düşen ceza infaz kurumundaki kişi sayısı 2013 yılında 188 olurken, bu sayı yıllar itibarıyla sürekli artarak 2017 yılında 288’e ve 2018 yılında 323’e ulaştı. Diğer taraftan 2018 yılında 12 ve daha yukarı yaştaki her yüz bin kişiden 401’i ceza infaz kurumunda yer aldı.
Ceza infaz kurumlarına 2018 yılında 266 bin 889 hükümlü girdi: Bir hükümlünün aynı yıl içinde bir veya daha fazla giriş kaydı dikkate alındığında, 1 Ocak-31 Aralık 2018 tarihleri arasında ceza infaz kurumlarına 266 bin 889 hükümlü giriş kaydı yapıldı. Yine bir hükümlünün aynı yıl içinde bir veya daha fazla çıkış kaydı dikkate alındığında, aynı tarihler arasında 215 bin 170 hükümlü çıkış kaydı yapıldı. Giren hükümlülerin %96,2’sini, çıkan hükümlülerin ise %96,1’ini erkekler oluşturdu.
Ceza infaz kurumuna çocuk yaşta hükümlü olarak giren sayısı 2 bin 95: Ceza infaz kurumuna hükümlü statüsünde giriş kaydı olanlardan ceza infaz kurumuna girdiği andaki yaşa göre çocuk (12-17 yaş grubu) olanların sayısı bir önceki yıla göre %1,9 artarak 2 bin 95 olurken, suç işlediği andaki yaşı çocuk yaşta olanların sayısı bir önceki yıla göre %22,8 artışla 14 bin 502 oldu.
Hükümlü statüsünde girenlerin en çok işlediği suç hırsızlık oldu: Ceza infaz kurumuna giren hükümlülerin birden fazla suç işlemesi durumunda en ağır cezayı gerektiren suç esas alınmakta olup, bu esasa göre değerlendirildiğinde, ceza infaz kurumuna 1 Ocak-31 Aralık 2018 tarihleri arasında giren hükümlülerin %17’si hırsızlık, %12,4’ü yaralama, %6,7’si Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, %5,8’i İcra İflas Kanunu’na muhalefet ve %3,5’i ise öldürme suçu işledi.
Hükümlülerin %36,8’ini ilköğretim mezunları oluşturdu: Ceza infaz kurumuna 1 Ocak – 31 Aralık 2018 tarihleri arasında giren hükümlüler işlenen suça göre değerlendirildiğinde hırsızlık suçu işleyenlerin %47,3’ü ilköğretim mezunu, %15,1’i ortaokul ve dengi okul, %13,5’i ilkokul mezunu kişilerden, yaralama suçu işleyenlerin ise %37,5’i ilköğretim, %23,4’ü lise ve dengi meslek okulu, %17’si ilkokul mezunu kişilerden oluştu.
Öldürme suçu işleyenlerin %29,9’unu ilköğretim mezunu: Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu işleyenlerin %36,9’unu ilköğretim, %19’unu lise ve dengi meslek okulu, %18,8’ini ilkokul mezunu hükümlüler oluşturdu. Öldürme suçu işleyenlerin %29,9’u ilköğretim, %27,6’sı lise ve dengi meslek okulu, %17,2’si ilkokul mezunuyken, cinsel suçları işleyenlerin %37,7’si ilköğretim, %20,6’sı lise ve dengi meslek okul, %17,2’si ilkokul mezunu hükümlüler olarak gerçekleşti.
Yükseköğretim mezunları en çok yaralama suçunu işledi: Ceza infaz kurumuna 1 Ocak – 31 Aralık 2018 tarihleri arasında giren hükümlüler eğitim durumu ve işlenen suç sırası itibariyle değerlendirildiğinde; okuryazar olup bir okul bitirmeyenlerde %30,1, okuma yazma bilmeyenlerde %25,6, ilköğretim mezunlarında %21,9, ortaokul ve dengi meslek okulu mezunlarında %18,6, ilkokul mezunlarında %13,9 ile hırsızlık suçu; lise ve dengi meslek okulu mezunlarında %13,3 ve yükseköğretim mezunlarında %10,5 ile yaralama suçu ilk sırada yer aldı.
***
Kültür Ekonomisi
Kültür harcamaları %23,4 arttı: Kültür harcamaları 2018 yılında 2017 yılına göre %23,4 artarak 54 milyar 383 milyon 287 bin TL oldu.
Kültür harcamalarının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı %1,5: Kültür harcamalarının, gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2018 yılında %1,5 olarak gerçekleşti.
Genel devlet harcamalarının payı %64,3: Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı %64,3, özel harcamaların payı ise %35,7 oldu.
Genel devlet kültür harcamaları %23,4 arttı: Genel devlet harcamaları içindeki kültür harcamaları 2018 yılında 2017 yılına göre %23,4 artarak 34 milyar 950 milyon 410 bin TL oldu.
Genel devlet harcamalarının %66’sı merkezi yönetim bütçesinden harcandı: Harcamaların %66’sı merkezi yönetim bütçesinden, %34’ü ise yerel devlet bütçesinden gerçekleştirildi.
Genel devlet kültür harcamaları içinde mimarlık alanının payı %35,9: Genel devlet harcamaları içinde kültürel alanlara göre belli başlı harcamalara bakıldığında; mimarlık %35,9, kitap ve yazılı basın %11,8, gösteri sanatları %8,9, görsel/işitsel ve multimedya %8,8, doğal miras %7,4, kültürel miras %5,8 paya sahip oldu.
Hanehalkı kültür harcamaları %23,9 arttı: Hanehalkı kültür harcamaları 2018 yılında 2017 yılına göre %23,9 artarak 18 milyar 960 milyon 232 bin TL oldu. Özel harcamaların %97,6’sı hanehalkları, %2,4’ü ise dernek ve vakıflar tarafından yapıldı.
Hanehalkı kültür harcamasının %25,8’i televizyon-TV yayın giderine yapıldı: Hanehalklarının 2018 yılında gerçekleştirdiği toplam kültür harcamasının dağılımına bakıldığında; televizyon ve TV yayın giderlerinin %25,8, kitap, gazete ve derginin %16,5, veri işlem ekipmanlarının %13,3, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen ücretlerin %10,7, kırtasiye ve çizim malzemelerinin %10,4, sinema, tiyatro ve konserin %6 paya sahip olduğu görüldü.
Kültürel sektörlerdeki girişimlerin %39,8’i mimarlık alanında faaliyet gösterdi: Kültürel sektörlere faaliyet alanları açısından bakıldığında; 2018 yılında girişimlerin %39,8’i mimarlık, %15,6’sı yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence faaliyetleri, %14,6’sı uzmanlaşmış tasarım faaliyetleri, %11,7’si sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı ile ses kaydı ve müzik yayımlama, %10,5’i yayımcılık, %5,1’i programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetleri, %2,7’si diğer kültürel alanlarda faaliyet gösterdi.
Kültürel sektörlerin faktör maliyetiyle katma değeri %5,7 arttı: Girişimlerin kültürel mal ve hizmetlerinin cirosu 2018 yılında 2017 yılına göre %11,3 artarak 38 milyar 991 milyon 137 bin TL oldu. Girişimlerin kültürel mal ve hizmet üretiminin katma değer katkısı ise 2018 yılında 2017 yılına göre %5,7 artarak 9 milyar 284 milyon 575 bin TL oldu.
Katma değer katkısının %23’ü sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı ile ses kaydı ve müzik yayımlama alanında oldu: Kültürel sektörler içinde 2018 yılında gerçekleşen katma değer katkısının dağılımına bakıldığında; %23’ü sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı ile ses kaydı ve müzik yayımlama, %20,7’si programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetleri, %20,6’sı mimarlık, %18,6’sı yayımcılık, %11,5’i yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence, %5,6’sı diğer kültürel sektörlerde gerçekleşti.
Kültürel mal ihracatı 34 milyar 16 milyon 42 bin TL: Kültürel mal ihracatı 2018 yılında 2017 yılına göre %37,9 arttı. Artış oranı ana mal ihracatında %38,9, ikincil mal ihracatında %15,6 olarak gerçekleşti.
Kültürel malların toplam ihracat içindeki payı %4,2: Dış ticarette, 2018 yılında kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı %4,2 oldu.
Kültürel mal ithalatı 22 milyar 687 milyon 980 bin TL: Kültürel mal ithalatı, 2018 yılında 2017 yılına göre %22,8 arttı. Ana mal ithalatı %34,5, ikincil mal ithalatı %16,6 arttı. 2018 yılında kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki payı %2,2 oldu.
Kültürel alanlara göre ihracatta en büyük pay el sanatlarında: Kültürel alanlara göre bakıldığında, en çok paya sahip olan el sanatlarının ihracat toplamı 2018 yılında 24 milyar 997 milyon 962 bin TL olarak gerçekleşti. El sanatlarının toplam kültürel mal ihracatı içindeki payı %73,5 oldu.
Kültürel alanlara göre ithalatta en büyük pay görsel ve işitsel medyada: Kültürel alanlara göre bakıldığında, görsel ve işitsel medyanın ithalat toplamı 2018 yılında 10 milyar 984 milyon 229 bin TL olarak gerçekleşti. Görsel ve işitsel medyanın toplam kültürel mal ithalatı içindeki payı ise %48,4 oldu.