Zengin ve lezzetli Türk Mutfağı neden marka olamıyor?‏

Türk Mutfağı 2 binden fazla çeşit yöresel yiyecek ve içecekleriyle dünyanın en zengin 3 mutfağından biri, örneğin Türkiye’de tam 291 çeşit köfte var. Zengin ve lezzetli Türk Mutfağı neden marka olamıyor? Destek Patent A.Ş.’nin yaptığı araştırmaya göre, Türk Mutfağı dünyada eşi benzeri olmayan bir coğrafi ürün çeşitliliğine sahip olmasına rağmen yöresel yemeklerimizde coğrafi işaret tescil sayısının az olduğu göze çarpıyor. Kayıt altındaki 2 binden fazla yöresel yemek çeşidimizden çok azı tescilli. Orta Asya ve Anadolu topraklarının sunduğu ürünlerdeki çeşitlilik, uzun bir tarihsel süreç boyunca birbirinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim, Selçuklu ve Osmanlı gibi imparatorlukların saraylarında gelişen yeni tatlar, mutfak kültürümüzün yapısını kazanmasında büyük rol oynadı. Yöreden yöreye farklılaşan lezzetleri barındıran yeme-içme biçimleri, özel gün, kutlama ve törenlerde ayrı bir anlam hatta kutsallık taşır ülkemizde. Türk Mutfağı, çeşit zenginliği ve damak tadına uygunluk yönünden olduğu kadar birçok yemek ve yiyecek türü ile sağlıklı ve dengeli beslenmeye ve vejetaryen mutfağına kaynaklık edebilecek örnekleri barındırmakta. Türkiye’nin öncü marka ve patent danışmanlığı şirketi Destek Patent A.Ş.’nin yaptığı araştırmaya göre, Türk Mutfağı dünyada eşi benzeri olmayan bir coğrafi ürün çeşitliliğine sahip olmasına rağmen yöresel yemeklerimizde coğrafi işaret tescil sayısının az olduğu göze çarpıyor. Türkiye’nin lezzet haritasında, pek çok ilin sahibi olduğu 2 binden fazla yöresel yiyecek bulunuyor. Destek Patent’in araştırmasına göre; bölgeler arasında İç Anadolu 455 çeşit yiyecek ve içecek çeşidiyle ilk sırada yer alıyor. Bu bölgeyi 425 çeşit ile Doğu Anadolu, 398 çeşit ile Güneydoğu Anadolu ve 397 çeşit ile Karadeniz Bölgesi izliyor. Akdeniz ve Marmara Bölgesi 184 çeşit, Ege Bölgesi ise 162 çeşit yiyecek ve içeceğe sahip. Mevcut lezzetlerden yalnızca Adana Kebabı, Gaziantep Baklavası gibi yüksek bilinirliği olan 38’inin tescil altında olduğunu ifade eden Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz, coğrafi işaretler konusunda özellikle yerel STK’ları göreve çağırdı. Türk Mutfağının yaşatılması için yerel yönetimlerin otantik yemekler sunan restoranlara destek verebileceklerini ifade eden Yamankaradeniz, ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın büyük otellerin mutfaklarında yozlaşmamış Türk yemeklerinin yer almasını şart koşması gerektiğini söyledi ve ekledi; “Örneğin İtalyanlar kendi yemeklerini önce ülke içinde yiyor. Sonra gittikleri ülkelerde kendi lokantalarını açıyorlar. Bu lokantalarda en iyi İtalyan yemeklerini yapıyorlar ve yabancılara mutfaklarını tanıtıyorlar. Bütün mutfaklarda durum böyle. Türk mutfağı ise Almanya’da, şurada burada sadece döner tezgahlarından ibaret. Türk lokantalarının çoğu Türkler’in gittiği kahvehanelerden bozma yerler. İşi yemek yapmak olmayan kişilerce birtakım yemekler yapılıyor. Böyle olunca Türk mutfağı tanıtılamıyor, çünkü ortada Türk mutfağı yok.” En zengin mutfak Gaziantep’te Destek Patent’in araştırmasına göre; çeşit açısından Türkiye’nin en zengin mutfağına sahip il ise Gaziantep. Gaziantep mutfağı tam 291 çeşit yemek, tatlı ve içecekten oluşuyor. Malhıtalı (mercimekli) Köfte, Yoğurtlu Ufak Köfte, Yağlı Köfte, İç Katması (kısır), Tene Katması, Haveydi Köftesi, Omaç, Sini Köftesi, Süzek Yapması, Cağırtlak Kebabı, Ayva Kebabı, Elma Kebabı, Lebeniye, Öz Çorbası, Maş Çorbası, Şirinli Çorba, Beyran, Topaç, Köse Sefer Kabağı Dolması, Loğlazlı Aş, Çiğdem Aşı, Ekşili Daraklık Tavası, Beyran, Şiveydiz, Acur Oturtması, Kakırdak Böreği, Loğlaz Piyazı, Yarpuz Piyazı, At Elması Turşusu, Çelem Turşusu Gaziantep’in ünlü yemeklerinden bazıları olarak sıralanıyor. İkinci sırada Elazığ geliyor. Elazığ mutfağı tam 154 çeşit yemek, tatlı ve içecekten oluşuyor. Fasulye Çorbası, Lobik Çorbası, Anamaşı, Kelecoş, Taraklık, Kındık Köfte, Küncülü Köfte, Muhaşerli Köfte, İşkene, Sapan Dolması, Kibe Dolması, Çaypalası, Pirpirim Boranı, Tavşan Üfelemesi, Kırmanlı Pilav, Simit Pilav, Nohut Ekmeği, Fodula, Zarafat, Patila, Heside, Dolanger, Hürriyet Kadayıfı, Orcik, Pilit ve Gah, Elazığ’ın ünlü yemekleri arasında yer alıyor. 93 çeşit yiyecekle Ankara da zengin bir mutfağa sahip iller arasında. Başkent’in, ünü il sınırları dışına taşan Ankara Tavası’nın dışında Alabörtme, Calla, Bici, İlişkik, Sızgıç, Siyel, Pıtpıt Pilavı, Tohma, Altüst Böreği, Entekke Böreği, Hamman, Papaç, Yalkı, Carcıran, Köremez, Tamtak Tiridi, Öllüğün Körü, Bırtlak, Bezdirme, Gizleme, Kartalaç ve Saçkıran gibi ilginç yöresel yemekleri de bulunuyor. Türkiye’nin tam 291 köftesi var, peki kaçı tescil altında? Türkiye’de tam 291 köfte çeşidi olduğunu söyleyen Destek Patent A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz, bu köfte çeşitlerinden sadece 6’sının tescil altında olduğunu söyledi. Bu köfteler sırasıyla; Akçaabat köftesi, Burdur şiş köftesi, İnegöl köfte, Salihli odun köfte, Sivas köftesi ve Şanlıurfa çiğ köfte. Diyarbakır’dan Edirne’ye, Rize’den Mardin’e her yörenin onlarca farklı köftesi var. Bunlardan bazıları ise şöyle; Cevizli İçli Köfte, Reyhanlı Köfte, Analı Kızlı, Mercimekli İçli Köfte, Sıkma Köfte, Ispanaklı İçli Köfte, Mercimekli Yoğurtlu Köfte, Patatesli İçli Köfte, Samutlu Mercimek Köftesi, Reyhanlı Malatya Köftesi, Tiritli Köfte, Yeşil Fasulye Köfte, Ispanaklı Yoğurtlu Köfte, Sosyete Kısırı, Patlıcanlı Köfte, Yalancı İçli Köfte, Yumru Köfte, Ispanaklı Ekşili Köfte, Kavurmalı Yumru Köfte, Fasulye Yaprağı Köftesi, Yumurtalı Köfte, Harput Köftesi, Oruk. Konu hakkında bir değerlendirme yapan Yamankaradeniz, Ünlü İngiliz Şef Parle’nin de Telegraph’da yayınlanan makalesinde, Türk mutfağının kebaptan ibaret olmadığına dikkat çekerek midye dolmadan ev yapımı yoğurda, baharatlardan kabuklu yemişe pek çok farklı lezzetimizi övgüyle tanıttığını da sözlerine ekledi.