Tüketici güveni azaldı (Köşe yazısı 05.09.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com

Tüketici üzerine çeşitli araştırma ve incelemeler yapılıyor. Ben bunlardan üçüne yer vereceğim.
Tüketici güven endeksi ve reel kesim güven endeksi, Ağustos ayını düşüşle kapattı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre %3,6 oranında azalışla, Temmuz ayındaki 64,66 değerinden Ağustos ayında 62,35’ye geriledi. Böylece endeks, Mart 2009’daki 61.55 seviyesinden bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Ağustos’ta hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %2,3 oranında azaldı. Temmuz ayında 88,24 olan endeks değeri, Ağustos’ta 86,17 oldu.
Temmuz ayında 84,33 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %8 oranında azalarak, Ağustos’ta 77,60 seviyesine geriledi.
İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre %0,6 oranında azalarak, Ağustos ayında 63,48 değerine düşerken, Tasarruf etme ihtimali endeksi ise %0,2 oranında azalışla 22,16 oldu.
Merkez Bankası verilerine göre, Reel Kesim Güven Endeksi de, Ağustos’ta bir önceki aya göre 1.7 puan azalarak 103.7 seviyesine geriledi. Ağustos ayında mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise bir önceki aya göre 0.1 puan artarak 103 oldu.
TCMB’den yapılan açıklamada, “Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek üç aydaki üretim miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam miktarı ve gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı endeksi artış yönünde etkilerken, genel gidişat, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, mevcut mamul mal stoku miktarı ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemiştir” denildi.
Reel kesim güven endeksi 2013 ve 2014 yılları boyunca 100 seviyesinin üzerinde kalırken, endeks en son Aralık 2012’de 97.9 seviyesine gerileyerek 100 seviyesinin altına inmişti.
Endeksin 100 değerinden büyük olması ekonomik faaliyetlerde iyimser görünüm; 100’den küçük olması ekonomik faaliyetlerde kötümser görünüm, 100 olması ise ekonomik faaliyetlerde istikrarlı görünüm olduğunu gösterdi.
Hanehalkı Bütçe Araştırması’nın 2014 yılı sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hane halklarının toplam tüketim harcaması içinde konutun payı %24,8.
Haneler, gelirlerine göre sıralandığında; en düşük gelir grubu olan birinci %20’de yer alanların toplam tüketim harcamaları içinde konutun payı %32,8 iken en yüksek gelir grubu olan beşinci %20’lik dilimde bu pay %21,6.
Konut harcamaları içinde kiranın payının yıllar itibariyle değişimi incelendiğinde; 2010 yılında %64,9 olan kira payının 2013 yılına kadar düşüş göstererek 2013 yılında %61,9 düzeyine kadar indiği, 2014 yılında ise 2,7 puanlık bir artış ile %64,6’ya çıktığı görüldü.
Araştırma sonuçlarına göre, 2014 yılında konut harcamalarının %64,6’sını kira harcaması oluşturdu.
Konut harcamalarının %12,1’i gaz ve diğer yakıtlar, %9,9’u elektrik, %7,4’ü su ve kanalizasyon hizmetlerine ayrılmıştır. Toplam konut harcamaları içindeki en düşük payı %5,8 ile konutun bakım ve onarım masrafları aldı.

Foodservice Monitor’ün İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Antalya ve Muğla gibi 7 büyük ilde yaklaşık 11 bin tüketici ile Ev Dışı Tüketim Paneli araştırmasına göre, Ev Dışı Tüketimde gazlı içeceklerin performansı aynı.
2012’den bu yana ilk ve orta dereceli okullarda enerji içecekleri, gazlı içecekler, aromalı içecekler (soğuk çay), kolalı içecekler, aromalı doğal mineralli içecekler ve çay, kahve gibi içecek kategorilerine getirilen yasakların ardından son dönemde çikolata, şeker, kek gibi paketli ürünlere de kısıtlama getirilmesi gündemde. Uygulamaya konulan bu tür yasaklar ve son yıllarda yükselen sağlıklı yaşam trendiyle de birlikte; gazlı içeceklerin tüketiminde herhangi bir düşüş yaşanıp yaşanmayacağı tartışmaları devam ediyor.
Ev dışı tüketim noktalarındaki içecek trendine bakıldığında ise gazlı içecekler; cafe, restoran, otel, fastfood gibi noktalarda hala en çok tercih edilen kategori olmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre gazlı içecekler bu kanallarda payını arttırdı.

Foodservice Monitor’e göre gazlı içecekler 2015’in ilk yarısında geçtiğimiz yılki ciro payını korudu ve alkolsüz içecekler pazarının yaklaşık olarak üçte birini oluşturdu. 2014’ün aynı dönemine göre de kategorinin büyümesi devam ediyor. Bunun yanı sıra diğer kategorilerdeki trendlere baktığımızda ayran, çay gibi kategorilerin gazlı içeceklerin üstünde bir büyüme performansı gösterdiği gözleniyor.
Şu günlerde belki bu araştırmalar ilginizi çekebilir.