TUİK’ten: Satınalma gücü, tarımsal girdi, yurtdışı üretici endeksleri

Satınalma Gücü Paritesi (Geçici Sonuçlar)
SGP’ye göre kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla endeks değeri 64 oldu
Satınalma gücü paritesi (SGP) ayrıntılı olarak tanımlanmış standart bir mal ve hizmet sepetinin farklı ülkelerdeki fiyat oranı olarak tanımlanmaktadır. Böylece ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıkları giderilmekte ve uluslararası anlamda gerçek fiyat ve hacim karşılaştırmaları yapılabilmektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü verilerine göre; Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP’ye göre kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeksi 2020 yılı geçici sonuçlarına göre 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, bu değer Türkiye için 64 oldu ve AB ortalamasının %36 altında kaldı.
Karşılaştırmalarda, 27 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 5 aday ülke (Türkiye, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk), 1 potansiyel aday ülke (Bosna-Hersek) ve Birleşik Krallık kapsandı.
Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 266 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 31 ile Arnavutluk oldu. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının %166 üzerinde, Arnavutluk ise %69 altında değere sahip oldu.
Türkiye’nin 2020 yılı kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 72 oldu
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla temel alınırken, tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına fiili bireysel tüketim endeksleri daha uygun bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Fiili bireysel tüketim, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlere ek olarak devlet veya kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından sağlanan (eğitim, sağlık vb.) hizmetleri de kapsamaktadır.
Kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 27 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 72 oldu ve AB ortalamasının %28 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında kişi başına fiili bireysel tüketim değeri en yüksek ülke 131 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 40 ile Arnavutluk oldu.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi 32 oldu
Fiyat düzeyi endeksi, ülkelerin ulusal para birimlerinin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünün göstergesidir. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi, 100’den büyük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “ucuz” olarak ifade edilmektedir.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi, 2020 yılı geçici sonuçlarına göre 32 oldu. Bu değer, AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 32 Euro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceğini gösterdi.
Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi
Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE) yıllık %22,15, aylık %1,71 arttı
Tarım-GFE (2015=100), 2021 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %1,71, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,55, bir önceki yılın aynı ayına göre %22,15 ve on iki aylık ortalamalara göre %13,92 artış gösterdi.
Ana gruplar itibariyle bir önceki aya göre tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksi %1,69, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksi %1,85 artış gösterdi. Bir önceki yılın aynı ayına göre tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksi %21,89, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksi %23,72 artış gösterdi.
Yıllık en fazla artış %41,78 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda oldu
Yıllık en fazla artış gösteren diğer alt gruplar ise %36,54 ile çiftlik binaları (ikamet amaçlı olmayanlar) ve %32,68 ile bina bakım masrafları oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren alt gruplar ise sırasıyla %5,85 ile tohum ve dikim materyali, %11,09 ile tarımsal ilaçlar ve %16,10 ile diğer mal ve hizmetler oldu.
Alt gruplara göre Tarım-GFE yıllık değişim oranı (%), Nisan 2021
Aylık en fazla artış %5,73 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda oldu
Alt gruplar itibariyle, bir önceki aya göre en fazla artış gösteren diğer alt gruplar ise %4,29 ile makine bakım masrafları ve %4,19 ile çiftlik binaları (ikamet amaçlı olmayanlar) oldu. Buna karşılık, aylık en az artış gösteren alt gruplar ise sırasıyla, %0,83 ile tarımsal ilaçlar ve %0,84 ile malzemeler oldu. Bir önceki aya göre azalış gösteren tek alt grup ise %0,94 ile enerji ve yağlar oldu.
Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi
Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) yıllık %39,60, aylık %4,69 arttı
YD-ÜFE (2010=100) 2021 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %4,69, bir önceki yılın Aralık ayına göre %15,95, bir önceki yılın aynı ayına göre %39,60 ve on iki aylık ortalamalara göre %32,03 artış gösterdi.
Sanayinin iki ana sektöründen imalat yıllık %39,61 arttı
Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %38,90, imalatta %39,61 artış olarak gerçekleştiAna sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %46,62, dayanıklı tüketim malında %37,63, dayanıksız tüketim malında %30,25, enerjide %180,23, sermaye malında %28,86 artış olarak gerçekleşti.
Sanayinin iki ana sektöründen imalat aylık %4,72 arttı
Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %2,69, imalatta %4,72 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %5,49, dayanıklı tüketim malında %4,60, dayanıksız tüketim malında %3,24, enerjide %10,31, sermaye malında %3,62 artış olarak gerçekleşti.
Yıllık YD-ÜFE’ye göre 18 alt sektör daha düşük, 7 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi
YD-ÜFE sektörlerinden diğer ulaşım araçları %18,43, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları %19,82, basım ve kayıt hizmetleri %23,16 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %180,23, ana metaller %60,66, metal cevherleri %58,73 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Aylık YD-ÜFE’ye göre 18 alt sektör daha düşük, 7 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi
YD-ÜFE sektörlerinden içecekler %0,86, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları %1,43, metal cevherleri %2,13 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %10,31, bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler %8,10, ana metaller %7,54 ile endeksin en çok arttığı alt sektörler oldu.