Tandır kebapçı esnaf lokanta sahibi: Sanki ülke kontrolden çıkmış gibi bir vaziyet aldı

Kayseri’nin göbeğindeki en hareketli yerlerden Melikgazi ilçesi Hunat mahallesinde esnaf lokantası işleten Erkan Karadaş, son döviz kurları, zamlardan sonra önce personeli, sonrada menüdeki bazı ürün ve yemekleri azaltma noktasına gitti. ‘Direnemezsek kapıya kilidi vururuz’ diyen Karadaş, devletin esnafı rahatlatmasını, desteklemesini önerdi. Lokantasına gelen müşterilerin bile artık pöç, kelle yerine lahmacun ve çorba ile günü idare ettiğini, masaların ise tam dolmadığını belirten Karadaş, yağ, un, şeker gibi temel ihtiyaç maddelerinin sıkı denetlenmesini, fiyatlarının düşürülmesini istedi.

Kayseri’nin Hunat mahallesinde pöç, kelle-tava, kıymalı-peynirli-çorba çeşitleri üzerine esnaf lokantası işleten Erkan Karadaş ‘Sanki ülke kontrolden çıkmış gibi bir vaziyet aldı’ diyerek şunları söyledi.

DURUM VAHİM.  2-3 MASAYLA GÜNÜ KAPATMAK ZORUNDA KALIYORUZ

Durum nedir. Durum vahim. Nasıl vahim? Malum ekonomik. Ekonomik krizlerin en çok etkilediği esnaf ve pandemiden de dolayı uzun süre biz iş yapamadık. Yapamadığımız gibi böyle bir süreç bizi çok etkiledi. Salonumuz öğle vakitleri ciddi bir şekilde dolu iken yani bir esnaf lokantası olarak şu anda 2-3 masayla günü kapatmak zorunda kalıyoruz.

NORMALDE ET, TAVUK, IZGARA, TANDIR, PÖÇ YİYENLER ŞU ANDA BİR LAHMACUNLA GEÇİŞTİRİYOR

Ülkemizde dediğim gibi en ucuz olması gereken et, un gibi ürünlerin ciddi şekilde artması. Bugün zam yapacaksın nasıl yapacaksın. Tam ana noktası biziz. 2 lira zam yapsan insanlar tepki gösteriyor. Normalde et yiyen, tavuk yiyen veya ızgara yiyen, tandır yiyen, pöç yiyen insanlar şu anda bir lahmacunla geçiştiriyor. Bir şey diyemiyorsun onlarda haklı. İş yapamıyor.

TANDIR ÜRÜNLERİ YERİNE LAHMACUN VE ÇORBA ÖNE ÇIKTI

Biz tandırcıyız. Tandır ürünleri satıyoruz. Pöç, kelle vesaire gibi et ürünleri satıyoruz. Çokta iyiydi işlerimiz. Müşteri perföyümüz yüksekti insanlar tercihen bizzat geliyorlardı ama gelen insanlarda bugün aynı ürünleri yemiyor. Yani severek yiyen insanlar bugün yemiyor. Bunu sorduğunuz zaman ister istemez ekonomi, kendinde olmayan durumu yani olumsuz şeylerden etkilenip bir lahmacunla idare etmeye, bir mercimek çorbasıyla idare edeyim gibisine esnaflarda gününü bu şekilde geçiriyor. Dedim ya biz esnaf lokantayız. Bizim müşterilerimiz esnaf. Eğer esnaf etkilenirse bizde esnafız bizde etkileniyoruz. Bizim sıkıntımız bu.

MASKE GİBİ UN, YAĞ, ŞEKER, TÜPTEDE YOĞUN DENETİM ÖNERDİ

Ürün tedariği bulamıyoruz. Uncuyu aradığımızda aynı ürün işte yok bir hafta sonra gelecek. Yüzde 15, yüzde 20’li bir fiyat farklı bize satılıyor. Bunlara dur diyecek bir sistemin olması lazım. Yani mekanizmayı kontrol edecek bir sistemin olması lazım. Malum, pandemi başladı en sıkıntı ve en sorun haline gelen maske idi. Maskeye ciddi bir şekilde baskı uygulandı maske 1 liraya düşürüldü. Bugün un, yağ, şeker, tüp gibi vesaire insanların ihtiyacı olan şeylerin kullanımında niye bir şey olmuyor, niye ses çıkartılmıyor? Bunlar neden denetlenmiyor? Bu konuda biz mustaribiz.

BORCU 90 BİN LİRAYA YAKLAŞTI, BELKİ DE İŞYERİNİ KAPATACAK

 İki gün sonra ya dükkânı kapatacağız ve sadece ben değil, bir çok meslektaşım bu şekilde düşünüyor. Ya da bu şekilde devam etmeye çalışacağız ama nereye kadar devam edeceğiz bunu da bilmiyoruz. Genel anlama bakarsan, personel dahil şu anda 90 bin liraya yaklaştı borcumuz ve katlıyor. Kazanmamız gereken şey tersine dönmeye başladı. Belli bir noktaya kadar böyle gideceğiz. Belli bir noktadan sonra pes etmek zorunda kalıyoruz. Aşnı fiyattan sattığımızdan dolayı diyorum. Zam yapamıyoruz. İnsanlar bize zamlı ürün satıyor biz burada esnaf lokantası olduğumuz için yapamıyoruz, üstüne koyamıyoruz. Bugün sürekli ızgara yiyen insanlar lahmacunla geçiştiriyor.

TAMAMEN KONTROLDEN ÇIKTI

170-180 liraya aldığımız un bugün 360 lira. Hatta sabah aradım 370 lira oldu. Yağ aynı şekilde. Bugün yağı 55 liraya alırken şu an 105 lira. Yani bir kat, iki kat, üç kat, dört kat ürünler var.  Ama biz yerimizde sayıyoruz, saymak zorundayız. Biz bunu yansıttığımız zaman örnek olarak bir kıymalıyı 17 liraya satarken şu an bizim satmamız gereken fiyat 25 lira. Esnaf nasıl yesin. 3-4-5 tane personeli olan insanlar buna nasıl dayansın veya nereye kadar dayansın? Eskisi gibi artık insanlar çemen ekmek alıyor bakkaldan çemen ekmek yiyor. Yapacak bir şey yok. Bir ikincisi ekmeğede zam geldi. Una da zam geldi  mecburen meslektaşlarımız zam yapmak zorunda kalıyor. Buna birilerinin dur demesi lazım. Bunun kontrol altına alınması lazım. Tamamen kontrolden çıktı.

YA BU ŞEKİLDE DEVAM EDECEĞİZ YA DA KAPATACAĞIZ

Burada şöyle söyleyim bir işveren olarak gerçekten çok zor durumdayız. Sürekli bir hale geldi, bunu da samimi olarak söylüyoruz kredi çekip çalışan arkadaşların maaşını vermek durumunda kaldık. Böyle bir noktaya geldik. Kapatmamak için direniyoruz, elimizden geleni yapıyoruz ama çokta yapılabilecek bir şeyde yok. Ya bu şekilde devam edeceğiz ya da kapatacağız.

SANKİ ÜLKE KONTROLDEN ÇIKMIŞ GİBİ BİR VAZİYET ALDI

Hergün her sabah başka zamla uyanıyoruz. Dediğim gibi buna birilerinin dur demesi lazım, kontrol edilmesi lazım, kontrol altına alınması lazım. Sanki ülke kontrolden çıkmış gibi bir vaziyet aldı. İyi mi iyi demiyoruz. Sadece ben kendim için demiyorum bir çok esnaf şikayetçi. Bir çok esnafın derdi bu. Bugün vergi ödeyemeyecek bir duruma geldik. Ödüyoruz çok şükür ödedik ama ileri ki süreçlerde belki ödeyemeyeceğiz. Kiralarımızı veremeyeceğiz. Veremeyecek süreçlere geldik. Personel sayısına dokunmak zorunda kaldık. İnsanlar çalışsın diye elimizden geleni yaparken maalesef 5 arkadaştan 3’e düşmek zorunda kaldık, 2’ye düşürmek zorunda kaldık.

BAZI ÜRÜNLERİ NAKİT PARA SATIYORLAR. AYNI KARABORSA BİR VAZİYETE GELDİK

Bugün kalifiye eleman bulmak zaten zor. Aynı şekilde ürün tedariğinde zorlanıyoruz. Çünkü kazanmıyorsun. Kazanmadığın içinde cebinde nakit paran olmuyor. Bazı ürünleri nakit para satıyorlar. Aynı karaborsa bir vaziyete geldik. Burada insanların maaşını vermek için uğraş verirken yani amacımız o. Burada vergi ödeyebilmek, insanların maaşını ödeyebilmek, fatura aynı şekilde keza faturaları ödeyebilmek için uğraş verirken evi hiç düşünür bir vaziyette bırakmadık.  İstediğinde artık strese giriyorsun. Çünkü bir şey alamıyorsun. Artık ertelemek zorunda kalıyorsun. Yarın alayım, diğer gün alayım vesaire bu hale geldik.

PAHALI OLAN BAZI ÜRÜNLER MENÜDEN ÇIKARTILDI

Kayseri’de biz iddialı bir tandırcıyız. Yani kuzu tandır satıyorduk. Pöç tandır vesaire gibi tandır grupları. Bizim asıl işimiz tandır. Sürekli daim olarak gelen müşterilerimiz gelmemeye başladı. Veya tek tük gelmeye başladı. Tandır yerine kıymalı yer, lahmacun yer vaziyete geldi. Bir şey diyemiyorsun onlarda haklı. Çünkü ekonomi sadece bizi değil her tarafı vurdu. Herkes gücüne göre harcıyor. Bugün günlük zaten ete zam geldi, aynı şekilde una zam, yağa zam. Bizde ister istemez fiyatlara dokunmak zorunda kaldık. Pahalı olan, şu süreçte bazı ürünleri elemek zorunda kaldık. Kuzu tandır vesaire ürünleri biraz daha sorunlar çözülsün, daha iyi olsun bir vaziyete, yani insanların yiyebileceği bir şekle ülke geldiği zaman biz o zaman yine menümüze koyalım diyoruz.

DİRENEMEDİĞİMİZDE KAPIMIZA KİLİDİ VURACAĞIZ, BAŞKA ÇAREMİZ YOK

10-12 çeşit çorba çıkartırken şu anda 3 çorba çeşidine  düşmek zorunda kaldık. Yemekten ve çıkardığımız ızgara grubu vesaire gibi ürünleride saydığımız zaman 12-13 taneydi şu an 3’e düşürdük menü olarak. Yani azaltmaktan başka çaremiz kalmadı. Bu şekilde direnebileceğimiz kadar direneceğiz. Direnemediğimiz yerde artık kilidi vuracağız başka çaremiz yok.   Ülkemiz et sever bir ülke olduğu için işte şehir dışında doğu ve güneydoğu bölgesinden artık kuzu gelmemeye başladı. Gelmediği içinde buralardan artık tedarik yani kesim olmuyor. Sirkülasyon olmadığından dolayı kesim olmuyor ürün tedariğinden de zorlanıyoruz açıkçası.

MASKEDEKİ BASKI GİBİ OLURSA UN 350-450 LİRADAN 100 LİRAYA DÜŞER

Devletten bir kere esnafı yumuşatmaları lazım, destek vermeleri lazım. Bu fiyatlarla oynayan birim ve birimler kimse artık onların kontrol altına alınması lazım. Bir pandemi sürecinde maskeye nasıl bir baskı uygulandıysa o maske 15 liradan 1 liraya düşürdüyse bu unda 350 liradan 400 liradan 100 liraya düşer diyorum.