Son veriler.. (Köşe yazısı 13.06.2020 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ

davutgulec@hotmail.com

Bugün sizlere Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım son bazı verileri yorum yapmadan ama sizin yorumunuza bırakarak paylaşmak istiyorum.

***

Türkiye’deki obezite oranı 11 yılda %38,9 oranında arttı

Obezite oranı 2008 yılında %15,2 iken 2019’da %38,9 oranında artış göstererek %21,1’e ulaştı. Obez olanların en yoğun olduğu yaş grubu 55-64 yaş grubu olduğu görüldü. Obez olanlar % 24,8 ile en çok kadınlarda görüldü. Tütün kullananlar oranı %31,4. Tütün kullanma oranı 2016 yılında %30,6 iken %2,4 oranında artış göstererek 2019 yılında %31,4 olduğu görüldü. Geçen yıl tütün kullanan erkekler %44,8 iken kadınlarda bu oran %18,1 olurken tütün kullananların en yoğun olduğu yaş grubu 35-44 yaş grubu.

***

Perakende Satış Endeksleri

Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi (2015=100) 2020 yılı Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %19,3 azaldı. Aynı ayda gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %36,7, otomotiv yakıtı satışları %20,1 azalırken, gıda, içecek ve tütün satışları %12,5 arttı. Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi Nisan’da bir önceki aya göre %21,0, aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %5,2, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %31,5, otomotiv yakıtı satışları %23,1 azaldı. Cari fiyatlarla perakende ciro 2020 yılı Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %13,6 azaldı. Aynı ayda gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %29,1, otomotiv yakıtı satışları %35,8 azalırken, gıda, içecek ve tütün satışları %26,8 arttı.Cari fiyatlarla perakende ciro 2020 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %20,5 azaldı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %3,3, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %29,8, otomotiv yakıtı satışları %31,8 azaldı.

***

Ciro Endeksleri

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), Nisan’da yıllık %20,9, toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; Nisan’da yıllık sanayi sektörü ciro endeksi %24,9, inşaat ciro endeksi %19,6, ticaret ciro endeksi %17,4, hizmet ciro endeksi %23,9 azaldı. Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), Nisan’da aylık %24,5, toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; Nisan’da aylık sanayi sektörü ciro endeksi %26,6, inşaat ciro endeksi %9,8, ticaret ciro endeksi %25,5, hizmet ciro endeksi %22,7 azaldı.

***

Sanayi Üretim Endeksi

Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2020 yılı Nisan ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %14,5, imalat sanayi sektörü endeksi %33,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %14,9 azaldı.Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2020 yılı Nisan ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %13,0, imalat sanayi sektörü endeksi %32,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %12,4 azaldı.

***

Kümes Hayvancılığı Üretimi

Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre kesilen tavuk sayısı %6,2, tavuk eti üretimi ise %4,7 arttı. Tavuk yumurtası üretimi %1,9, hindi eti üretimi ise %12,2 azaldı. Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre tavuk eti üretimi %7,9, kesilen tavuk sayısı %7,3, tavuk yumurtası üretimi %0,4 artarken, hindi eti üretimi %1,3 azaldı. Nisan’da bir önceki aya göre tavuk eti üretimi %2,2 azalarak 187 bin 459 ton olarak gerçekleşti. Nisan ayında bir önceki aya göre kesilen tavuk sayısı %3,5 azalarak 106 milyon 438 bin adet oldu. Nisan ayında bir önceki aya göre tavuk yumurtası üretimi %2,5 azalarak 1,6 milyar adet oldu. Nisan ayında bir önceki aya göre hindi eti üretimi %21,3 azalarak 4 bin 5 ton olarak gerçekleşti.

***

Süt ve Süt Ürünleri Üretimi

Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre toplanan inek sütü miktarı %3 arttı, Ocak-Nisan döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %5,4 arttı.Nisan ayında ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü yağ oranı ortalama %3,5, protein oranı ise ortalama %3,3 olarak tespit edildi. Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ticari süt işletmeleri tarafından yapılan içme sütü üretimi %12,6 artarak 146 bin 414 ton olarak gerçekleşti. Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre içme sütü üretimi %11,9 artarak 569 bin 965 ton olarak gerçekleşti.
Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ticari süt işletmeleri tarafından yapılan yoğurt üretimi %6,1 azalarak 88 bin   1 ton, Ocak-Nisan döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,2 artarak 360 bin 549 ton. Nisan’da bir önceki yılın aynı ayına göre, tam yağlı süt tozu üretimi %40,2, inek peyniri üretimi %8,6, tereyağı üretimi %7, yağsız süt tozu %3, diğer peynirler (koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynir çeşitleri) %0,8 artarken, kaymak üretimi %5,8, ayran üretimi %55,8 azaldı. Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre tam yağlı süt tozu %17,9, inek peyniri %7,3, tereyağı üretimi %4,8 artarken, kaymak üretimi %2,4, diğer peynirler (koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynir çeşitleri) %6,2, yağsız süt tozu %12,2 ve ayran üretimi %16,9 azalmıştır.

***

İnşaat Maliyet Endeksi

İnşaat maliyet endeksi, 2020 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre 0,86, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,14 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %1,15 arttı, işçilik endeksi %0,32 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %1,95, işçilik endeksi %15,45 arttı. Bina inşaatı maliyet endeksi, bir önceki aya göre %1,29, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,77 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %1,80 arttı, işçilik endeksi %0,32 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %4,07, işçilik endeksi %15,69 arttı.Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi, bir önceki aya göre %0,62 azaldı, bir önceki yılın aynı ayına göre %0,79 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %1,06 azaldı, işçilik endeksi %0,31 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %4,74 azaldı, işçilik endeksi %14,56 arttı.

***

Dış Ticaret Endeksleri

İhracat birim değer endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,8 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %3,4 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) %3, yakıtlarda %67,4 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %0,9 azaldı.İhracat miktar endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %39,3 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %1,3, ham maddelerde (yakıt hariç) %7,5 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %46,4 azalırken, yakıtlarda %2 arttı.
İthalat birim değer endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %12,4 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %1 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) %9,5, yakıtlarda %48,2 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %5,4 azaldı. İthalat miktar endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %18,7 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %4,2, ham maddelerde (yakıt hariç) %3,9, yakıtlarda %26,4 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %18,1 azaldı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2020 Mart ayında 134,1 olan ihracat miktar endeksi %23,3 azalarak, 2020 Nisan ayında 102,8 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2019 Nisan ayında 161,5 olan ihracat miktar endeksi %39,3 azalırken Nisan’da 98,0 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2020 Mart ayında 124,3 olan ithalat miktar endeksi %17,6 azalarak, 2020 Nisan ayında 102,3 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2019 Nisan ayında 121,9 olan ithalat miktar endeksi %19,0 azalarak, 2020 Nisan ayında 98,7 oldu. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2019 yılı Nisan ayında 100,5 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 9,8 puan artarak, 2020 yılı Nisan ayında 110,3 oldu.