Satınalma ve konut satışları.. (Köşe yazısı 14.12.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com

Satınalma gücü paritesinin (SGP) kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla endeks değerini 53 olduğu Türkiye’de Ekim ayında104 bin 98 konut satıldı. Bu rakam Kayseri’de 2 bin 419 konut oldu.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP’ye göre kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) endeksi 2014 yılı sonuçlarına göre 28 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, bu değer Türkiye için 53 oldu ve AB ortalamasının %47 altında kaldı.
Karşılaştırmalarda, 28 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 5 aday ülke (Türkiye, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk) ve 1 potansiyel aday ülke (Bosna-Hersek) kapsandı.
Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 266 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 29 ile Bosna-Hersek oldu. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının %166 üzerinde, Bosna-Hersek ise %71 altında değere sahip oldu.
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla temel alınırken, tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına fiili bireysel tüketim endeksleri daha uygun bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Fiili bireysel tüketim, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlere ek olarak devlet veya kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından sağlanan (eğitim, sağlık vb.) hizmetleri de kapsamaktadır.
Kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 28 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 58 oldu ve AB ortalamasının %42 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında kişi başına fiili bireysel tüketim değeri en yüksek ülke 141 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 37 ile Arnavutluk oldu.
Fiyat düzeyi endeksi, ülkelerin ulusal para birimlerinin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünün göstergesidir. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi, 100’den büyük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “ucuz” olarak ifade edilmektedir.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi, 2014 yılı sonuçlarına göre 54 oldu. Bu değer, AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 54
Euro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceğini gösterdi.
TUİK verilerine göre, Türkiye genelinde konut satışları 2015 Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %8,8 oranında artarak 104 098 oldu. Konut satışlarında, İstanbul 18 468 konut satışı ile en yüksek paya (%17,7) sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u, 11 028 konut satışı (%10,6) ile Ankara, 5 987 konut satışı (%5,8) ile İzmir izledi. Konut satış sayısının düşük olduğu iller sırasıyla 9 konut ile Hakkari, 18 konut ile Ardahan ve 51 konut ile Bayburt oldu.
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %18,7 oranında azalış göstererek 27 996 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %26,9 olarak gerçekleşti. İpotekli satışlarda İstanbul 6 117 konut satışı ve %21,8 pay ile ilk sırayı aldı. Toplam konut satışları içerisinde ipotekli satış payının en yüksek olduğu il %38,9 ile Ardahan oldu.
Diğer konut satışları Türkiye genelinde bir önceki yılın aynı ayına göre %24,4 oranında artarak 76 102 oldu. Diğer konut satışlarında İstanbul 12 351 konut satışı ve %16,2 pay ile ilk sıraya yerleşti. İstanbul’daki toplam konut satışları içinde diğer satışların payı %66,9 oldu. Ankara 7 515 diğer konut satışı ile ikinci sırada yer aldı. Ankara’yı 4 211 konut satışı ile İzmir izledi. Diğer konut satışının en az olduğu il 6 konut ile Hakkari oldu.
Türkiye genelinde ilk defa satılan konut sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre %13,6 artarak 50 564 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk satışın payı %48,6 oldu. İlk satışlarda İstanbul 9 386 konut satışı ile en yüksek paya (%18,6) sahip olurken, İstanbul’u 4 818 konut satışı ile Ankara ve 2 438 konut satışı ile İzmir izledi.
Türkiye genelinde ikinci el konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %4,7 artış göstererek 53 534 oldu. İkinci el konut satışlarında da İstanbul 9 082 konut satışı ve %17 pay ile ilk sıraya yerleşti. İstanbul’daki toplam konut satışları içinde ikinci el satışların payı %49,2 oldu. Ankara 6 210 konut satışı ile ikinci sırada yer aldı. Ankara’yı 3 549 konut satışı ile İzmir izledi.
Yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %23,8 artarak 2 236 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında, Ekim 2015’te ilk sırayı 780 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul ilini sırasıyla 567 konut satışı ile Antalya, 136 konut satışı ile Bursa, 118 konut satışı ile Yalova, 103 konut satışı ile Aydın ve 102 konut satışı ile Muğla izledi.
Ekim ayında Irak vatandaşları Türkiye’den 430 konut satın aldı. Irak’ı sırasıyla, 325 konut ile Suudi Arabistan, 191 konut ile Rusya Federasyonu, 142 konut ile Kuveyt ve 133 konut ile İngiltere izledi.