Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan destekler ve haberler..

Bakan Varank: Avrupa’nın birinci, dünyanın ikinci üretim üssüyüz

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, beyaz eşyanın Türkiye’nin yüz akı sektörlerinden biri olduğunu belirtip, “Üretim hacmi, ciro, katma değere ve ihracata katkısıyla ülkemizin kalkınmasında öncü rol oynuyor. Mükemmele yakın işleyen tedarik zincirleri sayesinde; Avrupa’nın birinci, dünyanın ikinci üretim üssüyüz.” dedi. Sektörün teşvik sisteminde ayrıcalıklı konuma sahip olduğunu kaydeden Bakan Varank, “2012’den bu yana sektörde 12 milyar liralık yatırımı teşvik ettik ve 10 bine yakın ilave istihdam oluşmasını sağladık. Beyaz eşyada sahip olduğumuz küresel üstünlüğü, pazar payımızı kaybetmemek çok önemli.” ifadesini kullandı. Brexit sürecini yakından takip ettiklerini söyleyen Bakan Varank, “Sektörün Birleşik Krallık pazarında negatif etkilenmemesi için Ticaret Bakanlığımızla eşgüdüm içindeyiz. Sektörün Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerine dâhil edilmesini istiyoruz.” diye konuştu.

Bakan Varank, Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Yönetim Kurulu Toplantısına video konferans yöntemiyle katıldı. TÜRKBESD Başkanı Can Dinçer’in sektörle ilgili gelişmeleri aktarmasının ardından konuşan Bakan Varank, salgının seyri ve gelen talepler doğrultusunda üretimin tamamen durdurulması gibi bir yaklaşımlarının olmadığının altını çizdi. İlk günden itibaren, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde yerinde ve zamanında adımlar attıklarını kaydeden Varank, konuşmasında şunları söyledi:

ÜRETİM ÜSSÜYÜZ: Beyaz eşya, Türkiye’nin yüz akı sektörlerinden bir tanesi. Üretim hacminiz, cironuz, katma değere ve ihracata katkınızla ülkemizin kalkınmasında öncü rol oynuyorsunuz. Mükemmele yakın işleyen tedarik zincirleriniz sayesinde; Avrupa’nın birinci, dünyanın ikinci üretim üssüyüz. Ar-Ge’ye verdiğiniz önem, patent sayılarında da kendini gösteriyor. Türkiye’de en fazla patent sayısına sahip sektör beyaz eşya sektörü.

KRİTİK POLİTİKALARI HAYATA GEÇİRDİK: Salgının seyri ve sizlerden de gelen talepler doğrultusunda üretimin tamamen durdurulması gibi bir yaklaşımımız olmadı. Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde bile; ihracat taahhüdü olan ya da faaliyetini durdurduğunda büyük zararla karşılaşabilecek üreticilerin çalışabilmesini sağladık. Bununla birlikte istihdam, finansman ve sosyal yardım alanlarında kritik politikaları hayata geçirdik.

İŞE DEVAM KREDİLERİ AÇTIK: Sizleri ve emekçilerimizi mağdur etmemek adına, kısa çalışma ödeneğinden faydalanma şartlarını kolaylaştırdık. Finansa erişim alanında kamu bankalarımız sektör ayrımı olmaksızın İŞ’e devam kredileri açtı ve finansman destekleriyle esnafımızın yanında durdu.

 OLUMLU SİNYALLER GELİYOR: Hasarın boyutlarını minimuma indirmek ve bu dönemin sunduğu fırsatları en iyi şekilde değerlendirmek için çalışıyoruz. Otomotiv ve tekstil sektörlerinden, normalleşmeye geçişle ilgili olumlu sinyaller alıyoruz. Gıda, kimya, ilaç ve ambalaj sanayi güçlü bir şekilde yoluna devam ediyor.

KILAVUZ HAZIRLADIK: Yeni normale en iyi şekilde hazırlanmalıyız. Bu noktada alınması gereken önlemlerde size yol göstermesi için bir kılavuz hazırladık. TSE’nin hazırladığı bu rehber dokümana ilişkin son olarak Bilim Kurulunun raporunu bekliyoruz. Kılavuzda; hijyen, enfeksiyon önleme ve kontrol mekanizmalarıyla ilgili yapılması gereken her şeye yer verdik.

BELGELENDİRME YAPACAĞIZ: Kılavuzu baz alarak bir kontrol listesi de oluşturduk. Bu listeden hareketle dünyada da öncü olacak şekilde belgelendirme faaliyetleri yapacağız. Herhangi bir kuruluş bize başvurup, belge almak istiyorum, işletmemi tescil etmek istiyorum derse, yerinde denetimler sonrasında uygun olanları TSE’den belgelendireceğiz. Temiz üretimin, enfeksiyona karşı tedbirlerin dünya ticaretinde çok önemli bir hale geleceğini biliyoruz. Attığımız bu adımla yeni döneme şimdiden hazırlığımızı yapmış oluyoruz.

İSTEYİNCE BAŞARABİLİRİZ: Üretimde dışarıya bağımlılık azaldıkça, dış şoklara karşı daha dirençli oluyorsunuz. Yerli yoğun bakım solunum cihazıyla da gördük ki, isteyince ülke olarak her şeyi başarabiliriz. Sadece zor zamanlarda değil, hayatın normal akışında da alışılmışın dışında davranmak, kalıpları kırmak, icat çıkarmak gerekiyor.

12 MİLYARLIK YATIRIMI TEŞVİK ETTİK: Beyaz eşya sektörü, teşvik sistemimizde ayrıcalıklı bir konuma sahip. 2012’den bu yana sektörde 12 milyar liralık yatırımı teşvik ettik ve 10 bine yakın ilave istihdam oluşmasını sağladık. Beyaz eşyada sahip olduğumuz küresel üstünlüğü, pazar payımızı kaybetmemek çok önemli.

MEVZUATIMIZI UYGULAYACAĞIZ: Avrupa Birliğinde yürürlüğe girecek Eko Tasarım ve Enerji Etiketi regülasyonunda; mevzuat uyumu çalışmalarında son aşamaya geldik. AB mevzuatı ile eş zamanlı olarak, biz de kendi mevzuatımızı uygulamayı hedefliyoruz. Bu konuda Kalkınma Planında yer alan ilave yatırım ihtiyacı ve yatırım teşvikleri hususunu çalışmaya başladık.

BREXİT’E YAKIN TAKİP: Brexit sürecini de yakından takip ediyoruz. Beyaz eşya sektörünün Birleşik Krallık pazarında negatif etkilenmemesi için Ticaret Bakanlığımızla eşgüdüm içindeyiz. Sektörün Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerine dâhil edilmesini istiyoruz.

BAŞARININ ANAHTARI: Başarının anahtarı, sizlerin teknolojik değişime ayak uydurma kabiliyetinizle doğrudan ilişkili. Akıllı, bağlantılı ve etkileşimli ürünlerde standartları koyabiliyor olmamız gerek. Biliyorsunuz Türk Standardları Enstitüsü’nün ayna komiteleri var. Beyaz eşya sektörü bu komitelere hem güvenlik hem de performans yönüyle katılıyor.

MODEL FABRİKA’DAN EĞİTİM ALAN KOBİ’YE 70 BİN TL DESTEK

KOSGEB, Model Fabrika’dan eğitim alacak KOBİ’lere 70 bin TL’ye kadar destek verecek. Düzenlemeyi duyuran Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, pandemi döneminde dijital dönüşümün öneminin bir kez daha ortaya çıktığını belirtti. En az kaynakla, en kısa zamanda, en ucuz ve hatasız üretim modelini bu süreçte uygulamanın önemini vurgulayan Bakan Varank, “KOBİ’lerimizin deneyimsel öğrenme tekniklerini kullanarak yetkinlik kazanmaları çok önemli. Bu nedenle KOSGEB olarak yeni bir destek kurguladık. Model fabrikalardan eğitim alarak işletmelerini dönüştürecek KOBİ’lerin eğitim hizmeti giderlerinin 70 bin TL’ye kadar olan kısmını karşılayacağız.” dedi.

 ANKARA VE BURSA’DA AÇILMIŞTI

KOBİ’lerin dijital dönüşümlerine imkan sağlamak, yalın üretime geçmelerini teşvik etmek ve deneyimsel öğrenme prensiplerini işletmelerinde uygulamalarını mümkün kılmak amacıyla Model Fabrika projesi hayata geçmişti. İlki Ankara’da ikincisi Bursa’da açılan Model Fabrika, ortak kullanıma yönelik bir yetkinlik merkezi olarak biliniyor.
SAYI 14’E ÇIKACAK

2019-2023 yıllarını kapsayan On Birinci Kalkınma Planı’nda bu fabrikaların sayısının 14’e çıkarılması hedefleniyor. İzmir, Mersin, Gaziantep, Konya ve Kayseri model fabrikaların öncelikli olarak kurulacağı iller arasında yer alıyor.

Devletin makroekonomik politikalarında yer bulan Model Fabrikalara KOSGEB’den de bir destek geldi. Bakan Varank, KOSGEB’in Model Fabrikalarda eğitim alan KOBİ’lere dönük desteğini anlatırken şunları söyledi:

DİJİTAL DÖNÜŞÜM: Covid-19 salgını, tüm dünyada bir şok etkisi yarattı. Bu şokun yansımaları yavaş yavaş azalmaya başlasa da her alanda değişimlerin yaşanacağı bir dönem bizi bekliyor. Pandeminin yaşandığı bu dönemde dijital dönüşümün önemi bir kez daha ortaya çıktı. Artık, eğitimler uzaktan veriliyor. Hizmetlere uzaktan erişim daha mümkün hale geliyor.

DENEYİMSEL ÖĞRENME: Tüm bunlar olurken, en az kaynakla, en kısa zamanda, en ucuz ve hatasız verimli bir üretim modelini geliştirmek de çok önemli. İşte yalın üretim dediğimiz bu model ile pek çok teorik kavram pratik ile buluşuyor. Model Fabrikalar, KOBİ’lerimizin deneyimsel öğrenme tekniklerini kullanarak yetkinlik kazanmaları açısından çok önemli.

EĞİTİM GİDERLERİ KARŞILANACAK: Bu nedenle Model Fabrikalarda eğitim alarak işletmelerini dönüştürecek KOBİ’lere yönelik yeni bir destek kararı aldık. KOSGEB’in İşletme Geliştirme Destek Programı’nda üst limiti 70 bin TL olan Model Fabrika Desteği’ni kurguladık. Model fabrikalardan eğitim alan KOBİ’lerin hizmet giderlerinin 70 bin TL’ye kadar olan kısmını karşılayacağız.

NASIL BAŞVURACAKLAR?

KOBİ’ler, KOSGEB’in İşletme Geliştirme Destek Programı kapsamında verdiği Model Fabrika Desteğine,

https://edevlet.kosgeb.gov.tr/EHizmetler

internet adresinden başvuru yapabilecek.

YERLİ SENTEZ HAZİRAN’DA TAMAMLANACAK

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yeni tip koronavirüsün (Covid-19) tedavisinde kullanılan ilacın yerli sentezinin haziran ayında tamamlanacağını bildirdi.

17 PROJEYE DESTEK

Bakan Varank, TRT Haber kanalında katıldığı programda, Covid-19’a karşı yürütülen çalışmalara ilişkin açıklamada bulundu. Aşı konusunda, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile salgın öncesinde ülkedeki üniversiteler, araştırma merkezleri ve özel firmalarla beraber 2 konsorsiyum oluşturduklarını anımsatan Varank, platform altında 17 projenin desteklendiğini kaydetti.

AŞI VE İLAÇ PROJELERİ

Aşının yanında ilaçla ilgili projelerin de olduğunu anlatan Bakan Varank, Türk bilim insanlarının çalışmalara başlamadan önce çeşitli taramalar yaptıklarını ve güzel gelişmeler kaydedildiğini ifade etti. Varank, “Bu hastalığın tedavisinde şu anda Sağlık Bakanlığımızın kullandığı ve Bakanımızın da bizzat ‘tedavide işe yarıyor’ dediği bir ilacın, yerli sentezini haziran ayı gibi tamamlamış olacağız. Böylece şu anda ithal ettiğimiz, dışarıya bağımlı olduğumuz bir ilacı, yerli sentezle üretmeye başlayacağız.” dedi.

TANI KİTLERİ

Varank, tanı kitleri konusunda, TÜBİTAK Hızlı Destek Programıyla proje çağrısına çıktıklarını belirterek, 10 projeyi destekleme kararı aldıklarını ifade etti. Firmaların projeleri hakkında bilgi veren Varank, 30 dakikada netice veren testler üzerinde çalışıldığını ve haziran ayında prototiplerin çıkacağını kaydetti. Türkiye’de polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi üretebilen 13 firmanın olduğunu söyleyen Bakan Varank,  bunların 50 ülkeye ihracat yaptığını bildirdi.

 BEZ MASKEYE STANDART

Türk Standardları Enstitüsü’nün (TSE) bez maske standartları hakkında da bilgi veren Varank, maskenin üretim, kullanım, yıkama ve imhasıyla ilgili detayları aktardı. Varank, bugün itibariyle 9 firmanın TSE’ye başvurduğunu aktardı. Firmalar başvuru yaptığında, TSE uzmanlarının önce üretim tesislerini denetleyeceğini belirten Varank, ardından 6 gün süren maske testlerinin başlayacağını bildirdi.

SANAYİ KURULUŞLARINA ÖNLEM KILAVUZU

TSE ile sanayi kuruluşları için ‘Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Kılavuzu’ adında bir belge hazırladıklarını söyleyen Varank, gelecek hafta pazartesi günü bu kılavuzun yayınlanacağını ifade etti. Bu kılavuzla birlikte yeni bir belgelendirme faaliyetine de başlanacağını anlatan Varank, sanayi kuruluşlarının denetlenerek belge verileceğini dile getirdi.

TÜRKİYE’NİN OTOMOBİLİ

Türkiye’nin Otomobili’ne ilişkin gelişmelere de değinen Varank, ortak girişim grubuyla sürekli iletişim halinde olduklarını ve ciddi bir aksama olmadığını belirtti. Sürecin planlanan şekilde devam ettiğini söyleyen Varank, Türkiye’nin bundan sonra sadece teknolojiyi kullanan değil aynı zamanda üretebilen de bir ülke olmasını istediklerini vurguladı.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ

Sanayi üretim endeksinin bekledikleri şekilde düşük geldiğini bildiren Varank, “Özellikle bayram sonrasında uluslararası piyasaların açılmasıyla ve salgının yayılım hızının normalleşmesiyle birlikte, üretim kapasitelerinin artacağını öngörüyoruz. İnşallah bayram sonrasında kapasite oranları ciddi şekilde artmaya başlayacak.” açıklamasında bulundu.

SANAYİMİZ EMİN ADIMLARLA YOLUNA DEVAM EDECEK

FIRSATLARA ODAKLANMALIYIZ

Bakan Varank, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Genişletilmiş Yönetim Kurulu Toplantısı’na video konferans yoluyla katıldı. Konuşmasında, Covid-19 salgınının pek çok dengeyi sarsmaya devam ettiğini kaydeden Varank,  “Yaşadığımız bu dönem; dünya açısından geçici bir şok olabileceği gibi, kalıcı hasarlar bırakan uzun vadeli bir çıkmaza da dönüşebilir. Durum her ne olursa olsun, bizim güçlü kalıp, bu dönemin bize sunduğu fırsatlara odaklanmamız gerekiyor.” dedi.

SALGINLA MÜCADELE

Varank, salgınla mücadelede Türkiye’nin, kendini pek çok ülkeden pozitif yönde ayrıştırdığını anlatarak, “İstihdam, finansman ve sosyal yardım alanlarında kritik adımlar attık. İşçiyi ve işvereni mağdur etmemek adına, kısa çalışma ödeneğinden faydalanma şartlarını kolaylaştırdık. Başvuru sayısı 3 buçuk milyonu geçti. Şimdiye kadar 2 buçuk milyon kişiye de ödeme yapıldı.” diye konuştu.

MÜSAADE ETMEYECEĞİZ

Türkiye’nin sağlam bir üretim ve Ar-Ge altyapısına sahip olduğunu altını çizen Varank, “Türk sanayisinin zayıflamasına müsaade etmeyeceğiz.” dedi. Varank, her hal ve koşulda üretimi ayakta tutacaklarına dikkati çekerek, “Rekabet gücümüzü daha da artıracak politikaları tereddütsüz uygulayacağız. Böylelikle sanayimiz emin adımlarla yoluna devam edecek.” diye konuştu.

YOL ARKADAŞIMIZSINIZ

Faaliyetini büyütmek isteyen, yatırıma odaklanan ve istihdam oluşturan herkesin yanında olmaya devam edeceklerini vurgulayan Varank, “Geleneksel sektörlerimize sahip çıkarken, katma değerli ve teknoloji yoğun sektörleri daha güçlü destekleyeceğiz. OSB temsilcileri olarak sizler, bu süreç boyunca yol arkadaşımız olacaksınız.” ifadelerini kullandı.

TAMAMI FAALİYETLERİNE BAŞLADI

Varank, üretim cephesinde kayda değer gelişmeler olduğunun altını çizerek, “Otomotiv ana fabrikalarının tamamı faaliyetlerine başladı. Tekstil firmalarında da hareketlenmeler söz konusu. Gıda, kimya, ilaç ve ambalaj sektörü güçlü bir şekilde yoluna devam ediyor.” açıklamasında bulundu.

TSE’NİN ÖNLEM KILAVUZU

OSBÜK yönetim kurulu üyelerine 5 tavsiyede bulunan Varank, şöyle devam etti: Birincisi ve en önemlisi çalışanlarınızın sağlığını güvence altına almanız. Önlemlere ilişkin bir kılavuz hazırladık. TSE’nin hazırladığı bu rehber dokümanı bir iki gün içinde yayımlayacağız. İkinci beklentimiz, dinamik olmanız. Üçüncü olarak, tedarik zincirlerindeki konumunuzu güçlendirin. Dördüncü olarak, yerlileşme oranlarınızı artırmak için gayret etmelisiniz. Son önerimse; verimliliği arttıracak dijital dönüşüm yatırımlarınızı ertelememelisiniz.

EKONOMİNİN GÖZ BEBEĞİ

Varank, sanayi sektörünün ekonominin göz bebeği olduğunu kaydederek, “Her türlü desteğimiz emrinize amade. Yeni normali, sizler şekillendireceksiniz. Salgın sona erdiğinde Türkiye ekonomisi, daha güçlü bir şekilde kaldığı yerden yoluna devam edecek.” dedi.

OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, Covid-19 taramasının OSB’lerde yaygınlaştırılmasında görev almaya hazır olduklarını belirtti. Pandemi sürecinin ilk gününden beri Türkiye’de üretimin durdurulmaması gerektiğini söylediklerini anımsatan Kütükcü, “Sanayicilerimizin kararlılığı ve devletimizin desteğiyle üretime devam ettik.” dedi. Kütükcü, OSB sanayicilerinin taleplerini de Bakan Varank’a iletti.

SANAYİYE ÇİFTE DESTEK

SANAYİYE TAM DESTEK

Türkiye, bir yandan Covid-19 ile mücadeleyi tüm hızıyla sürdürürken, diğer yandan da ekonominin çarklarının tam gaz dönmesi için çalışmalar yürütüyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, her gün yeni tedbirlerin açıklandığı bu dinamik süreçte özellikle sanayi kuruluşlarını desteklemeye devam ediyor. Bakanlık, son olarak iki yeni çağrı hazırlayarak, sanayiye katkı sağlamayı amaçladı.

SİPARİŞ AR-GE ÇAĞRISI

Bakan Varank’ın açıkladığı ilk çağrı, Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı adını taşıyor. Çağrı kapsamında hızla ürüne dönüşebilecek ve yüksek ticarileşme potansiyeline sahip Ar-Ge projelerinin desteklenmesi amaçlanıyor. Çağrı, KOBİ’lerin Ar-Ge ile geliştireceği ve potansiyel müşterisi hazır olan yenilikçi ürünleri bir Müşteri Kuruluş ile ortak projeler şeklinde geliştirmesini teşvik ediyor. Bu çağrı ile hem iş birliklerinin arttırılması hem de Ar-Ge desteklerine ayrılan kamu kaynaklarının daha etkin kullanılması bekleniyor.

PROJE BAŞINA 2 BUÇUK MİLYON TL

Çağrıya bir Müşteri Kuruluş ile KOBİ ölçeğinde en az bir Tedarikçi Kuruluş başvurabilecek. Tüm sektörlerden ve tüm teknoloji alanlarından ticarileşme potansiyeli yüksek olan Ar-Ge projelerinin desteklenebileceği çağrıda proje başına bütçe 2 buçuk milyon TL’ye kadar çıkabilecek. Projeler, ürün/süreç geliştirme ve ticarileşme olmak üzere iki aşamadan oluşacak. İlk aşama en fazla 24 ay, ikinci aşama ise sabit 24 ay olacak.

PATENT LİSANS ÇAĞRISI

Bakan Varank tarafından duyurulan ikinci çağrı, Patent Tabanlı Teknoloji Transferi Destekleme Çağrısı adını taşıyor. Kısa adı Patent Lisans olan çağrı ile üniversitelerde, araştırma kurumlarında veya teknoloji geliştirme bölgelerinde geliştirilen patentli teknolojilerin sanayiye uygulanması amaçlanıyor.

ORTAK BAŞVURU

Çağrıda, üniversiteler, araştırma altyapıları, teknoloji geliştirme bölgesi şirketleri ve teknoloji transfer ofisleri “Teknoloji Sağlayıcı Kuruluş” olarak tanımlanıyor. Teknoloji Sağlayıcı Kuruluşun sahibi olduğu patentleri lisans veya devir yolu ile edinecek şirketler ise Müşteri Kuruluş olarak nitelendiriliyor. Çağrıya, bir Müşteri Kuruluş ile en a az bir Teknoloji Sağlayıcı Kuruluşun ortaklaşa yapacağı başvurular kabul edilecek.

KOBİ’LERE POZİTİF AYRIMCILIK

Projeler 60 aya kadar desteklenecek. Müşteri kuruluşun KOBİ olursa destek oranına yüzde 15 eklenecek. Her bir proje için bir milyon liraya kadar bütçe ayrıldı.

Bakan Varank, TÜBİTAK Covid 19 Türkiye Platformu tarafından düzenlenen Türkiye’nin Tanı Gücü Konferansında yaptığı konuşmada iki yeni çağrıyla ilgili şunları söyledi:

SEKTÖR SINIRLAMASI YOK: Bunlardan ilki, Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı. Burada KOBİ ölçeğinde en az bir tedarikçi kuruluş ve bir Müşteri Firmanın- ki bu büyük ölçekli kuruluş da olabilir – ortak başvuru yapması gerekiyor. Konu ve sektör sınırlamamız bulunmuyor. KOBİ’ler Ar-Ge yaparak ürünü geliştirirken Müşteri Kuruluş da Ar-Ge projesinin hedeflendiği şekilde yürütülmesine destek olacak. Böylece, bilgi paylaşılacak, yayılacak ve hızla ürüne dönüşecek. Ar-Ge’yi odağına alan projelerde, birlikte geliştirme mekanizması hız kazanacak, işbirliği kültürü yaygınlaşacak.

ETKİLEŞİM ARTACAK: İkinci çağrımız, Patent Tabanlı Teknoloji Transferini Desteklemeye yönelik. Üniversitelerde, araştırma alt yapılarında ve teknopark şirketlerinde geliştirilen patentli teknolojiler var. Çağrımız, patentli teknolojilerin sanayiye aktarılmasını hedefliyor. Teknoloji üreten kuruluşlarla müşterileri arasındaki etkileşim artacak, hizmet alımları desteklenecek. Ulusal veya uluslararası patentlerle korunan teknolojilerin, lisanslama veya devir yoluyla ekonomik değere dönüşmesi sağlanacak.