Sağlık ve gıda… (Köşe yazısı 27.11.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com

Türkiye’de sağlık harcamaları giderek artıyor. Tüm Dünya sağlık harcamalarını azaltmak için, başta gıda güvenliği olmak üzere çeşitli önlemler alıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; Sağlık harcamaları, 2014 yılında %12,3 oranında artarak, 94 milyar 750 milyon TL’ye ulaştı. Cari sağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payı, 2013 yılında %94,4 iken, 2014 yılında %93,8 oldu.
Toplam sağlık harcamasının GSYH’ye oranı, 2014 yılında bir önceki yıla göre değişmeyerek %5,4 seviyesinde kaldı. Yine genel devlet sağlık harcamasının GSYH’ye oranı bir önceki yıla göre değişmeyerek %4,2 olarak gerçekleşti. Özel sektör için ise, bu oran %1,2 olarak hesaplandı.
Genel devlet sağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payı, 2013 yılında %78,5 iken, 2014 yılında %77,4’e düştü.
Hanehalkları tarafından tedavi, ilaç vb. amaçlı yapılan cepten sağlık harcaması, 2014 yılında %18,8 artarak 16 milyar 819 milyon TL’ye yükseldi. Hanehalkları tarafından cepten yapılan sağlık harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı, 2014 yılında %17,8’e yükseldi.
Kişi başı sağlık harcaması, 2013 yılında 1 110 TL iken, 2014 yılında %11 artarak, 1 232 TL’ye yükseldi. Kişi başı sağlık harcaması ABD Doları ($) bazında değerlendirildiğinde ise, 2013 yılında 583 $ iken, 2014 yılında 563 $ olarak hesaplandı.
– Yasal olmayan besin takviyesine savaş
Başta ABD olmak üzere Türkiye’de de sporcular arasında kullanılan ve en çok satılan spor takviyesi Jack3d’i satan USPlab laboratuvar yöneticisinden dördü tutuklandı.
ABD Adalet Bakanlığı, USPlabs LLC’nin Jack3d ve OxyElite Pro’yu üretmek için Çin’de yapılan sentetik uyarıcıları kullandığı, ancak perakendecilere bu besin takviyelerinin bitki özlerinden üretildiği söylendi. İddianameye göre, bu ürünü tüketenlerde karaciğer rahatsızlığı görüldü ve bazı tüketiciler için karaciğer nakli gerekti.Konu hakkında bilgilendirilen USPlabs’ın Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu’na (FDA) söz konusu besin takviyesinin satışının durdurulacağını bildirdiği, ancak buna rağmen elindeki malları mümkün olduğunca hızlı bir şekilde elinden çıkarmaya çalıştığı bilgisine de yer verildi. 2008 ile 2013 yılları arasında söz konusu besin takviyelerinin satış tutarı 400 milyon dolara ulaştı. Yine ABD’de Federal Ticaret Komisyonu, Sunrise Nutraceuticals LLC, Health Nutrition Products ve NPB Advertising Inc’e de aldatıcı ya da onaylanmamış spor ya da kilo kaybetme takviyesi satmak veya reklamını yapmaktan dava açtı.
-Gıdada yeni sınıflandırma
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Dünya Gümrük Örgütü Armonize Sistem Komitesi’nin, aralarında gıda konsantreleri, meyve püresi ve ham palm yağının da bulunduğu çeşitli ürünler için yeni sınıflandırma kararlarını bir tebliğ ile duyurdu.
Tebliğ’de, ekteki sınıflandırma kararlarına uymayan Bağlayıcı Tarife Bilgilerinin, Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geçerliliğini kaybedeceği belirtildi.
Tebliğ ekindeki DGÖ Armonize Sistem Komitesinin 54 ve 55. Dönem Kararları, eşya tanımı, sınıflandırma kararı, dikkate alınan AS kodları, sınıflandırma gerekçesi ile birlikte veriliyor.
Ekte yer alan gıda sanayini ilgilendiren bazı sınıflandırma kararları şöyle:
Ham palm yağının damıtılmasıyla elde edilen palm stearin (Ürün, pişirme yağı olarak, margarinlerde kıvam verici olarak veya şekerlemelerin/unlu mamullerin üretiminde kullanılır.)
Dövülmüş darıdan (mısır), Ayçiçek yağından ve peynir tozundan, renklendirici madde ve tuzdan oluşan kabartılarak kıvrımlı şekil verilmiş kıtır ürün.
Şeftali püresi.
Konsantre yeşil elma suyu ve yeşil elma püresi (Toz halde satışa sunulan ürün, suda tamamen çözünebilmektedir ve aromalı süt tozları ve benzeri gıdalara katılmak üzere üretilmiştir.)
Konsantre ıspanak suyu (Sebze çorbası, sos gibi gıdalarda katkı maddesi olarak kullanılmak üzere toz halde satışa sunulur.)
Pizza malzemesi (Bir adet ekstra büyük boy pizza için porsiyonu ayarlanmış ürün, pizza restoranları ve benzeri gıda sanayinde kullanılmaktadır.)