Sağlık haberleri… (24.07.2018)

Otizmli bireylerin popüler kültürde daha fazla temsil edilmesi isteniyor
Otizm sendromlu çocuklara ücretsiz eğitsel oyunlar ve çocukların ailelerine yapay zekaya dayalı kontrol imkanı sunan mobil platform Otsimo’nun Otizmin Farkındalığı ve Toplum Raporuna göre otizmli bir çocuk yetiştirme konusunda en sık rastlanan endişelerin başında, ailelerin çocuklarının zorbalığa maruz kalacağından endişeli olmaları geliyor.

Otizm farkındalığı ve görünürlüğü yıllar içinde artmış olsa da, bu durum otizmli bireylerin günlük hayatta karşılaştığı gerçek dünya sorunlarına nasıl yansıyor ve onların hayatında bir fark yaratıyor mu? Otsimo’nun Otizmin Farkındalığı ve Toplum Raporuna göre günümüzde otizmli bireylere olan farkındalık oranında artış var ancak otizmlilerin hayatında büyük bir etkiye rastlanmıyor.
Türkiye’de Çukur, yurtdışında The Good Doctor, Susam Sokağı ve Parenthood gibi televizyon dizileri sayesinde otizmli bireylerin medyadaki görünürlükleri arttıkça, insanlarda otizme dair hem farkındalık hem de anlayışları gelişiyor. ABD’de yapılan araştırmaya katılan 1202 kişinin yüzde 50’si popüler kültürde otizmli bireylerin daha fazla temsil edilmesini istiyor. Popüler kültürdeki otizmli bireylerin, toplumun bu durumlara uyum sağlaması konusunda büyük rol oynadığı düşünülüyor.
Peki otizmli bireylerin popüler kültürdeki tasvirleri insanların algılarını nasıl değiştiriyor? Araştırmaya katılanların yüzde 55’i okullar, iş yerleri, mağazalar da dahil olmak üzere tüm toplumun otizmli bireylere daha uyumlu olması gerektiğini düşünürken; yüzde 46’sı otizmli bireylere karşı daha anlayışlı hissettiğini ve yüzde 43’ü tedavi yöntemlerine erişimin ücretsiz olması gerektiğini söylüyor.  Bu bulgulara rağmen katılımcıların yalnızca yüzde 31’i popüler kültür betimlemelerinin otizmli bireylerin gündelik hayatlarını doğru bir şekilde tasvir ettiğini belirtiyor. Bu da otizmli bireylerin medya ve gerçek hayattaki temsillerinin doğru aktarılması konusunda çalışmalar yapılması gerektiğini gösteriyor.
Otizmli bir çocuk yetiştirme konusunda en sık rastlanan endişeler
Araştırmada, kişilere otizmli bir çocuk sahibi olmaları durumunda ne tür endişeleri olacağı sorulduğunda ise cevaplayanların yüzde 76’sı çocuklarının zorbalığa maruz kalacağından endişeli olduğunu söylüyor. Yüzde 75’i ise çocuğunun sosyal hayatı konusunda endişeli olduğunu belirtirken, yüzde 66’sı çocuğunun büyürken sahip olamayacağı fırsatlar konusunda, yüzde 49’u otizmli bir çocuk yetiştirmenin getireceği finansal yük nedeniyle endişeli olduğunu ifade ediyor. Yüzde 41’i ise otizmli bir çocuk yetiştirmeleri halinde hayal kırıklığı yaşayacağını ve yüzde 40’ı otizmli bir çocuk yetiştirme konusunda kendilerini hazır hissetmediklerini belirtiyor.
Yaşlılar Y jenerasyonuna göre daha fazla endişeli
Otizmli bir çocuk yetiştirme konusunda soru yöneltildiğinde 55 yaş ve üstü kişilerin Y jenerasyonuna kıyasla daha fazla endişeli olduğunu görülüyor. Bu durum, farkındalığın jenerasyonlar arasında zaman içerisinde pozitif bir kayma yaşadığını gösteriyor. Bu farkındalık düzeyindeki artış, otizmin günümüz medyasındaki temsiliyetinde görülen artışa veya yıllar önce olmayan ancak eğitime erişim sıkıntısını azaltan yeni teknolojiler hakkındaki bilincin artmasına bağlanabilir.
“Finansal yük” konusunda Y jenerasyonunun yüzde 38’i endişeliyken 55+ yaş jenerasyonunun yüzde 57’si, “Sahip olunamayacak fırsatlar” konusunda Y jenerasyonun yüzde 60’ı endişeliyken 55+ yaş jenerasyonunun yüzde 71’i, “sosyal yaşam” konusunda Y jenerasyonun yüzde 67’si endişeliyken 55+ yaş jenerasyonunun yüzde 81’i, “çocuğun karşılaşabileceği zorbalık” konusunda Y jenerasyonun yüzde 70’i endişeliyken 55+ yaş jenerasyonunun yüzde 80’i ve “hayal kırıklığı” konusunda Y jenerasyonun yüzde 34’ü endişeliyken 55+ yaş jenerasyonunun yüzde 47’si endişeli olduğu görülüyor.
Otizmli bireylerle etkileşim
Günümüzde otizme dair farkındalık ve kabul edilirlik düzeyleri dünya çapında hiç olmadığı kadar yüksek. Peki bu gündelik hayatta otizmli bireylerle olan etkileşimlere nasıl yansıyor?
Hizmet sektörü çalışanlarıyla (BT teknisyeni, tesisatçı vb.) olan iş ilişkileri sorulduğunda; yüzde 27’si bu kişiye güveneceğini belirtirken, yüzde 31’i otizm spektrum bozukluğu teşhisi konan bir hizmet sektörü çalışanıyla olan işleri sırasında kendilerini rahat hissedebileceğini belirtiyor.
Saygın bir mesleği olan bir kişiyle (doktor, avukat vb.) kurulan iş ilişkileri sorulduğunda ise yüzde 24’ü bu kişiye güveneceğini belirtirken, yüzde 29’u otizm spektrum bozukluğu teşhisi konan kalifiye bir profesyonelle olan işleri sırasında kendilerini rahat hissedebileceğini ve yüzde 47’si otizm spektrum tanısı konulduğunu öğrenmeleri durumunda bu yüksek düzeyde kalifiye profesyonelle olan işlerini devam ettireceğini belirtiyor.

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği (TTOD), Europa Donna Hasta Derneği ve Pfizer Onkoloji’nin koşulsuz desteği ile hayata geçirilen, Metastatik Meme Kanseri (mMK) Farkındalık ve Hasta Psikolojik Destek Projesi, İstanbul’da başladı.
Metastatik meme kanserli kadınların psikososyal destek ihtiyacından yola çıkan bu proje sayesinde metastatik meme kanserli hastalar uzman psikologlardan ücretsiz olarak yardım alabilecek. Uzman bir psikologdan randevu almak için hastaların “0530 969 39 33” numaralı Psikolojik Destek Randevu Hattı’nı araması yeterli olacak. Hastaların psikolog ile yapacağı ilk görüşme sonrasında, ihtiyaçları doğrultusunda beş seansa kadar ücretsiz görüşme imkanı sağlanacak.
Metastatik meme kanserli kadınların psikososyal destek ihtiyacından yola çıkan Türk Tıbbi Onkoloji Derneği, Europadonna Hasta Derneği ve Pfizer Onkoloji’nin koşulsuz desteği ile hayata geçirilen ve  uzman psikologların yer aldığı Metastatik Meme Kanseri (mMK) Farkındalık ve Hasta Psikolojik Destek Projesi, meme kanserinin en ileri evresinde, ağır bir duygusal yük altında yaşayan metastatik meme kanserli kadınların bu yükünü paylaşarak hafifletmek, içinde bulundukları depresyon ve olumsuz duygularla mücadelede ihtiyaç duydukları psikolojik ve sosyal desteği sağlamayı hedefliyor. Pilot olarak İstanbul’da uygulamaya konan proje, toplum ve hatta hasta yakınları tarafından psikolojik etkileri tam olarak anlaşılamadığı bilinen metastatik meme kanseri ile ilgili farkındalığı artırmayı amaçlıyor.
Metastatik meme kanseri hastaları için psikolojik destek hattı
Europa Donna’nın önderliğinde, uzman psikologların yer aldığı bir psikolojik danışmanlık merkezinde bu iş için TTOD tarafından da onaylanmış iki psikolog projeye destek verecek. Hastalar “0530 969 39 33” numaralı Psikolojik Destek Randevu Hattı’nı arayarak uzman bir psikologdan randevu alabilecek. Hastaların psikolog ile yapacağı ilk görüşme sonrası hastanın ihtiyaçları doğrultusunda beş seansa kadar ücretsiz görüşme imkanı sağlanabilecek.

Spor Yaralanmalarının %75’i Sporcunun Kendisinden Kaynaklanır!

Yaz geldi, açık havada yapılan spor faaliyetleri giderek arttı. Ancak ne yazık ki yeterli hazırlık yapmamaktan kaynaklanan spor yaralanmaları da hayatımızın ortasına bir anda giriverdi. Yaz sıcaklarını yaralanmalara mahkum bir şekilde yatarak geçirmek istemiyorsanız dikkat etmeniz gerekenleri ve en çok karşılaşılan spor yaralanmalarını Hastane Derindere Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Uzmanı Op. Dr. Yavuz Çırpıcı konuştuk.

 Sağlıklı yaşamın temeli olan spora uzun süre ara verip; hızla forma girmek için yeterince ön hazırlık yapmadan başlanan sporun ciddi yaralanmaları beraberinde getireceğini belirten Op. Dr. Yavuz Çırpıcı; ‘Spor yaralanmaları vücudun limitleri üzerinde zorlanmasından kaynaklanır ve özellikle kas, eklem ve bağ dokularının zarar görmesiyle oluşur. Yapılan sporun türü, harcanan kuvvet ve sporcunun yaşı gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterse de sportif travmaya en fazla maruz kalan bölge diz eklemidir. Diz ekleminden sonra en çok yaralanma ayak bileği, kalça ve kasık bölgesi, omuz eklemi, ayak uyluk bölgesi, omurga dirsek eklemi, el bileği ve elde görülür. Aynı şekilde futbol, basketbol, boks gibi birebir temas gerektiren sporlarda daha sık; tenis, atletizm gibi bireysel sporlarda daha düşük oranlarda görülür. Bu yaralanmaların dışında tenisçi ve golfçü dirseği, futbolcu kasığı, güreşçi kulağı, voleybolcu omzu şeklinde adlandırılan yaralanmalar da görülebilir’ açıklamasında bulundu.

En sık görülen spor yaralanmaları:

• Adale tendon yaralanmaları; kas gerilme ve ezilmesi, kas liflerinde yırtılmalar, tendon kopmaları, (Aşil tendon kopmaları, omuz rotator adale yırtıkları, quadriseps tendon yırtıkları, kasıkta tendon kopmaları, uyluk arkasında hamstring yırtıkları)
• Bağ (ligaman) yaralanmaları; eklemlerde burkulma ve dönmeler sonucunda bağlarda gerilme, esneme ve kopmalar (ayak bileği burkulması ile bağ yaralanmaları, diz iç yan, dış yan ve çapraz bağ yaralanmaları)
• Kırıklar ve çıkıklar; Temas sporlarında travmanın şiddetine, yönüne ve düşme şekline göre çeşitli kemik kırık ve çıkıkları gelişir (Omuz, dirsek ve parmak çıkıkları, köprücük kemiği, el bileği, ayak bileği, el ve ayak tarak kemikleri, dirsek bölgesi kemiklerde ve diz çevresi kemiklerde kırıklara rastlanır.

Spor yaralanmalarının %75’i sporcunun kendisinden kaynaklanır!

Spor yaralanmalarının çok büyük bir bölümü sporcunun kendisinden kaynaklanan nedenlere dayanır. Başka kişilerden kaynaklanan yaralanmaların oranı çok düşüktür. Sporcunun kendisinden kaynaklanan nedenleri; yaş, cinsiyet, fiziksel uygunluk, yapısal bozukluk, temel tekniklerde bozukluk, aşırı yorgunluk, kötü alışkanlık, psikolojik faktörler gibi sıralamak mümkündür. Bunun yanında yaralanmalarda konsantrasyon yetersizliği, aşırı hırs gibi psikolojik faktörler önemlidir. Sporcunun dışında spor türü, aşırı sıcak/soğuk, yetersiz aydınlatmanın olduğu ortamlar, sporun yapıldığı düzgün ve esnek olmayan sert zemin, yapılan spora uygun olmayan spor ekipmanları, spor öncesi yeterli ısınma hareketlerinin yapılmaması gibi nedenler sayılabilir. Ayrıca sporun kurallarına uymamama oluşabilecek yaralanmalarda etkilidir.

 Spor yaralanmalarından korunmak için risk faktörlerini yönetin!

Spor yaralanmalarına neden olan faktörlerin hepsini ortadan kaldırmak mümkün olmasa da yönetebileceklerinizi kontrol altında tutmak, yaralanma riskinizin azalmasına yardımcı olur. Bunun için;

• Düzenli spor yapmayı planlıyorsanız mutlaka öncesinde hekiminize başvurarak gerekli dolaşım, solunum, hareket ve sinir gibi tüm sistemleri kapsayacak kontrol ve testlerinizi yaptırın.
• Yaşınıza ve vücut yapınıza uygun sporu seçin.
• Yapacağınız spor türüne uygun antrenman programı ile yeterli derecede ısınma/soğuma egzersizlerini yapın.
• Spor yapacağınız alanın zemininin uygun olmasına dikkat edin. Sert, ıslak, kaygan, engebeli ve düz olmayan zeminlerde spor yapmayın. Koruyucu, şok yumuşatıcı malzemeler ile kaplanmayan direk, kale gibi yüzeyler ciddi yaralanmalara neden olabilir.
• Hava şartlarını dikkate alın.
• Spor yaparken sıvı kaybınızı göz önünde bulundurarak sıvı tüketin.
• Başta ayakkabınız olmak üzere kullandığınız tüm ekipmanları doğru seçin.
• Sporu kurallarına uygun yapın.

 Spor yaralanmalarında tanı ve tedavi

Ağrı, bölgesel şişlik, hassasiyet, kızarıklık ve hareket zorluğu gibi belirtiler tanının konulması için önemli işaretlerdir. Tedavide temel, iyileşmenin tam sağlanması ve en kısa sürede spora dönmektir. İlk olarak aktiviteye son verilerek, yaralanmış kısım dinlendirilmeye alınıp korunma sağlanır. Ağrı ve şişliğin azaltılmasına yönelik 2-3 gün süre ile günde 4-5 kez 15-20 dakika süre ile soğuk uygulaması yapılır. Yaralanmış bölgeye dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj yapılarak basınç uygulanır, ödem oluşması engellenmeye çalışılır. Kalp hizasından yukarıda tutulmaya çalışılarak dolaşımın kolaylaşması sağlanır. Kesin tanı ve tedavi hekim tarafından muayene edilerek yapılmalıdır. Gerekli durumlarda ileri tanı (X ray, ultrason, MRG, tomografi) yöntemleri kullanılır. Unutulmamalıdır ki ‘Hastalık yoktur, hasta vardır’ ve temel prensip Hipokrat tarafından belirtildiği gibi ‘Önce zarar vermemektir’.

Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü Madde Bağımlılığı Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Görkem Yararbaş, anne-babaları sigara bağımlısı olan çocukların sigaraya başlama riskinin daha yüksek olduğu konusunda uyardı.
Sigarayı bırakmak isteyen kişilerde çok sık duyulan sigara bırakma sebeplerinden birisinin “sigarayı çocuğum için bırakmak istiyorum” sözü olduğunu belirten Doç. Dr. Görkem Yararbaş şöyle konuştu: “Ebeveynler genellikle sigara içerek çocuklarına hem pasif içicilik açısından hem de rol model olarak zarar verdiklerini düşünerek sigara bırakma kararı alır. Bazen çocuklar sigarayı bırakmaları konusunda ebeveynlerine baskı yapabilirler. Sigara bırakma konusunda tercih edilen, kişinin kendisiyle ilgili kişisel hedeflerinin olmasıdır. Çünkü “çocuklarımın iyiliği için sigarayı bırakıyorum” yerine, kişinin kendi kişisel sebepleriyle, kendi iyiliği için bunu yapması çok daha kalıcı ve sürdürülebilir olacaktır. Sigaranın zararları hakkında doğru şekilde bilgilendirilmiş bir çocuğun ebeveyninin sigarayı bırakmasını istemesi oldukça anlaşılırdır. Böyle bir istek karşısında baba ya da anne çocuğun isteğini ciddiye aldığını çocuğa hissettirmelidir. Sigarayı bırakmaya dair herhangi bir düşüncesi olmayan ebeveyn sigara içmenin yarattığı olumsuz etkiler üzerine düşünmeli ve sigara kullanımıyla ilgili öz değerlendirmede bulunarak sigarayı bırakmak adına kendince sebepler belirlemelidir. Bu durumla ilgili çabalarını da çocukla paylaşarak süreçle birlikte başa çıkarak baba, anne – çocuk ilişkisinin de güçlenmesi sağlanabilir.”
Anne, baba ve kardeşi sigara içen çocuk sigara bağımlısı olmaya daha yatkın
Doç. Dr. Görkem Yararbaş pasif içicilik ve ailenin rolü konusunda şunları söyledi: “Pasif içicilik, başkasının içtiği bir tütün ürününün dumanına maruz kalmaktır. Ciddi sağlık sorunlarının ispatlanmış nedenidir. Bir birey, sigara içmemesine rağmen pasif içicilik nedeniyle her gün saatlerce dumana yani son derece zehirli bir içeriğe maruz kalabilir. Bilimsel çalışmalar pasif içicilik ile alınan dumanın beyinde nikotinin bilindik etkilerini oluşturabilmesi için yeterli olduğunu göstermiştir. Yani pasif içiciliğin daha genç yaşta sigaraya başlamayı veya daha dirençli bir içici olmayı tetikleyebileceğini söyleyebiliriz. Aile, çocuk için ilk öğrenme yeridir. Çocuk okul çağına kadar daha çok aileden daha sonra ise okul ve akranların da dahil olduğu çevreden öğrenmeye devam eder. Araştırmalar anne, baba ve kardeşleri sigara içen bireylerin daha çok sigara kullandıklarını ortaya koymaktadır. Charlton (1996) tarafından, ortaya konulan “Aile Döngüsü Modeli”ne göre çocukların sigara içme davranışı yetişkinlerin sigara içmesiyle, özellikle de ebeveynlerinin içmesiyle ilişkilidir. Çocukların sağlık durumları ebeveynlerinin sigara içmesinden etkilenir, çocukların sigara içme davranışı sağlıklarını etkiler, bu çocuklar gelecekteki yetişkinlerdir ve onların yeni nesil çocukları etkilemesiyle sigara içmeyle ilgili bir döngü oluşacaktır.”
Ergenlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite, sigara kullanımını artırabilir
Bir ebeveyn için çocuğunun sigara içtiğini öğrenmenin kolay bir durum olmadığını belirten Doç. Dr. Görkem Yararbaş şunları söyledi: “Ancak bu durumu öğrenen ebeveynlerin ilk etapta ani ve aşırı tepkiler göstermesi ebeveynin çocukla olan iletişimini zedeleyeceği için durumu daha zor hale getirecektir. Bu nedenle aileler öncelikle çocuğun sigaraya başlama nedeni hakkında çocukla uygun şekilde görüşmelidir. Eğer belirgin bir neden varsa öncelikle bu konu üzerinde çocukla ortak bir çözüm yolu aranabilir. Bir uzmandan alacağı bilgiler çocuğun sigaraya bakışını düzenlemede daha etkili olabilir. Ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişimin temel konusunun sigara olması sürece zarar verecektir. Eğer anne ya da baba sigara bağımlısıysa bu durumda ebeveynler çocuğa sigara bağımlılığının ne kadar zorlayıcı bir durum olduğunu, kendilerinin sigaradan gördükleri zararlara rağmen sigarayı kullanmayı bırakamadıklarını, eğer sigara kullanmaya devam ederse yıllar içerisinde sigaraya olan bağımlılığının artabileceğini ve bu durumun her şeyi daha zor hale getireceğinden bahsedebilirler. Çocuğa sigara bırakması öğütlenirken, sigara kullanmaya devam eden bir ebeveyn profili de takdir edersiniz ki çok tutarlı olmayacaktır. Böyle bir durumda ebeveynler de sürece aktif olarak sahip çıkarak, çocuğa isterse birlikte bu duruma bir çözüm arayabileceklerini böylece kendisinin de kurtulmakta zorlandığı bir alışkanlığın üstesinden birlikte gelebileceklerini söyleyebilirler. Ek olarak, ergenlik döneminde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi tabloların sigara kullanım oranlarını artırdığı bilinmektedir. Bu anlamda yaş grubuna uygun bir psikiyatrist desteğinin gerekebileceği akıllarda tutulmalıdır.”
Sigarayı bırakmak için uzman desteği alınması süreci kolaylaştırır
Sigara bırakmak isteyen bir bireyin içindeki bulunduğu psikolojik duruma uygun bir yaklaşım geliştirmenin önemli olduğunu belirten Doç. Dr. Görkem Yararbaş şu bilgileri verdi: “Bağımlılık, bireylerin karar verme süreçlerini olumsuz etkileyen bir tablodur. Bu nedenle bir bireyin kendi bağımlılığıyla ilgili süreci yönetme çabası çoğu zaman başarısızlıkla sonuçlanır ve problem giderek derinleşir.  Sigarayı bırakmak için uzman desteği alınması, kişinin kanıta dayalı ve etkinliği gösterilmiş tedavi yaklaşımlarına ulaşabilmesi açısından önem taşıyor. Ülkemizde Alo 171 sigarayı bırakma destek hattı, sigarayı bırakmayı düşünen kişiler için çok önemli bir hizmeti başarıyla gerçekleştirmektedir.  Uygun tedavi seçeneklerine ulaşabilecekleri Sigara Bırakma Merkezlerine yönlendirilen kişilerin bireysel denemelere kıyasla çok daha başarılı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.”

Yüz felci geçirdi, unutkanlık başladı, yürüyemedi

BEYNİNDE 7 CM’LİK BİR TÜMÖR VARDI!

 54 yaşındaki Pervin Artık, hastaneye başvurduğunda yürüyemiyordu.Yüz felcinden şiddetli baş ağrısına kadar hayatını eziyete çeviren hastalığının teşhisini Acıbadem Kayseri Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. A. Kerim Gökoğlu’ndan duydu. Beyninde 7 cm’lik bir tümör vardı. Ameliyat sırasında kullanılan nöronavigasyon ve nöromonitorizasyon yöntemleri ise mutsuzluğa doğru giden hayatının rotasını değiştirdi.

Kayseri’de ev hanımı olarak yaşamını sürdüren 54 yaşındaki Pervin Artık, daha önce herhangi bir sorun yaşamaması karşın son aylarda artan şikayetlerinin beynindeki tümörden kaynaklandığını tahmin bile etmiyordu. Ardı ardına yaşadığı sol kol ve bacağındaki kuvvet kaybı, yüz felci, dengesizlik, yürüyememe, idrar tutamama, baş ağrısı ve hafıza problemleri hayatını çekilmez hale getirdi. Hareket kabiliyetini kaybetmesinin yanında yaşadığı ciddi sorunlar nedeniyle yardıma ihtiyaç duyuyor; başkasına muhtaç kalmaktan dolayı ayrıca mutsuz oluyordu. Tam umutlarını yitirmek üzereydi ki bir tavsiye üzerine geldiği Acıbadem Kayseri Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. A. Kerim Gökoğlu’nun koyduğu tanıyı duyunca şok oldu ama doktorun önerdiği tedavi ile hayatı değişti.

İlk 24 saatte iyileşme başladı

Yapılan değerlendirmeler ve beyin MR’ı sonrasında  hastada 7 cm’lik tümör saptandığını söyleyen Acıbadem Kayseri Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. A. Kerim Gökoğlu, nöronavigasyon ve nöromotörizasyon eşliğinde gerçekleştirilen ameliyat sonrasında hastaneden desteksiz ve yürüyerek ayrılabildiğini anlattı. “Ameliyattan sonra ilk 24 saat içerisinde hastanın baş ağrısı tamamen geçti,  yüz felci düzeldi, sol kol ve bacağını rahatlıkla kullanabilmeye başladı” dedi.

Son yıllarda beyin ameliyatlarında da kullanılan nöronavigasyon, cerraha yol gösteren bir bilgisayar sistemi. Alınmak istenen tümöre 3 boyutlu görüntüleme ile yaklaşılıyor. Kafatasında daha küçük kesiler açılarak yaklaşıma izin veriyor. Tümöre doğru alınan yolda sinir yolları damarların yerleşimi için farkındalık artıyor. Böylece cerrahi hata payını minimize edilmesini sağlıyor. Nöromonitorizasyon ise cerrahi sırasında yüz kol ve bacak fonksiyonlarını değerlendirmeye izin veriyor ve elektriksel aktivite ölçümü yapmaya imkan veriyor. Cerrahi sırasında dokunulduğunda hasar bırakacak beyin bölgeleri içi hem sesli hem de görsel uyarmalar yapıyor. Bu sayede beynin derin bölgesinde bulunan tümörleri çevre dokulara zarar vermeden çıkarmak mümkün olabiliyor.

Zorlukları aştık!

Geçirdiği zor günlere rağmen ameliyat sonrasında bu kadar hızlı bir iyileşme beklemediğini söyleyen Pervin Artık, “Ameliyattan hemen sonra iyileşmeye başlamak öyle güzel bir şey ki anlatamam. Beynimde bir tümör varmış ve benim haberim yokmuş. Meğer yaşadığım bütün eziyetin nedeni de bu kocaman tümörmüş. Öyle bir hale düştüm ki, düşünün yürümek için bile destek alıyordum. Günlerce süren baş ağrısından hayatım zindana dönüşmüştü. Yüz felci nedeniyle aynaya bile bakmak istemiyordum; çocuklarımla torunlarımla konuşmaktan kaçıyordum. Psikolojim bozulmuştu. Ama bakın şimdi, yüzüm gülüyor; içimden koşup torunlarıma sarılmak onlara masal anlatmak istiyorum!” diyor. Beyin ameliyatı sonrası süreçte kemoterapi ve radyoterapi tedavisi de görecek olan Pervin Artık, önünde uzun bir tedavi yolculuğu olduğunu belirterek şunları söyledi. “tedavim uzun bir yolculuk. Bunun ilk etabında beyin ameliyatı oldum ve sonuçlarından memnum kaldım. Beyin ameliyatı sonrasındaki olumlu değişimler, bundan sonraki tedavi sürecimi de daha rahat kabullenmemi sağladı. İyileşme umudumu artırdı!”

SICAK ÇARPMALARINA KARŞI AYRAN

Kayseri Tabip Odası Yönetim Kurulu üyesi Erciyes Üniversitesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Öğretim görevlisi Prof.Dr. Nurullah Günay, “ Sıcak çarpması acil olarak tedavi edilmediği takdirde, vücutta kalıcı hasarlara veya hayati kayıplara neden olabilir” dedi.

Prof.Dr. Nurullah Günay, hava sıcaklıklarının artmasıyla birlikte görülebilen sıcak çarpmalarına karşı vatandaşları uyardı.

“ Doğru ve yeterli sıvı alımı ile kendimizi sıcak çarpmalarından bir miktar da olsa korumaya çalışabiliriz. Eski hayat tarzına karşı bugünkü yeni yaşam şeklini kıyasladığımızda sıcak acillerinin günümüzün daha önemli bir problemi olduğunu görebiliriz.” diyen Nurullah Günay, “yüksek binaların, neredeyse tüm şehrin nefes borusu sayılan rüzgârını kesmesi, bu gün için çözümsüz bir sıcak çarpmasına oluşum etkenidir. Bir diğer etken ise yetersiz ve/veya yanlış sıvı alımı olup, bekli de günümüzde kişisel olarak düzenlemesi yapılabilecek tek faktör gibi gözükmektedir. Rafine meyve suları ve meşrubatlar soğuk bir şekilde tüketilmektedir. O an için geçici bir serinlik hissi oluşturan bu soğuk ürünlerin içerdiği şekerin vücudumuza iki türlü zararı olmaktadır. Birincisi her türlü şekerin bilinen zararları (kalp damar ve şeker hastalığı başta olmak üzere), ikincisi Sıcak acillerinde yapılması gereken sıvı alımı iken, soğuk tüketilen bu rafine ürünler ile tam tersi yapılmış olmaktadır. Diğer bir ifade ile serinlediğimizi zannederken, vücudun ihtiyacı olan başlıca su, elektrolit ve mineraller atılmaktadır. Bu noktada eski hayat tarzına hızla dönersek karşımıza sağlıklı kaynak suları, geleneksel tarımla üretilen taze meyve sebzeler ve ayran çıkacaktır. Bu ürünlerin bu gün için bilinen bir zararlı etkileri bulunmamaktadır. Aksine, bu sıcak ve yeni yaşam şeklinde en iyi dostlarımız olacaklardır” dedi. Kalorik beslenmenin de sıcak acillerindeki zararlı etkisi gözden ırak edilmemelidir ve bu tip yiyeceklerin sindirilmesi sırasında ek suya ihtiyaç duyulduğu bilinmelidir. Zaten eksik kalabilen vücut suyu bir de bu şekilde zayi edilmemelidir. Bu koruyucu hekimlik uygulamalarına rağmen, sıcak acilleri ortaya çıkmışsa, öncelikle, alabilecek durumda ise vakaya ağızdan sıvı tedavisine başlanmalıdır. Evde yapılacak tedavi uygulamaları hafif belirtileri için mümkündür. Bu belirtiler arasında bitkinlik, el ve ayaklarda görülen hafif şişlikler, isilik şeklindeki cilt lezyonları, iskelet kas sistemi ağrıları ve krampları yer almaktadır. Hayati tehlike oluşturmayan bu durumlarda uygun sıvı alımı ve serin bir mekân ile iyileşme sağlanabilir. Ancak, başta yaşlılar ve çocuklar olmak üzere ağız yolu ile beslenme imkânı kalmamışsa ve sıcak çarpmasının ciddi belirtileri olan ateş, bilinç değişikliği, bayılma gibi belirtiler görülüyorsa hemen bir acil servise başvurulmalıdır. Burada söz edilen tüm belirtilerin sıcaktan kaynaklanmayabileceği de akılda bulundurulmalıdır. Şüpheli bir durumda yine ve hemen hekime başvurulmalıdır” dedi.

AİLELERE ÇOCUK İSTİSMARINA KARŞI ÖNERİLER

Kayseri Özel Melikgazi Hastanesi Psikiyatrist  Uzmanı Dr. Enver Aydın Cüceloğlu, son günlerde artan cinsel istismar olaylarına karşı aileleri uyararak, bazı noktalara dikkat çekti.

İstatistiklere bakıldığında yaklaşık her 4 kız çocuktan biri ve her 10 erkek çocuktan biri 18 yaşına gelene kadar en az bir kez cinsel istismara uğradığını ifade eden Dr. Enver Aydın Cüceloğlu, “ İstismar türleriyse teşhircilik, röntgencilik, çocuğa yetişkin cinselliği içeren filmler izletilmesi, uzayan ya da aşırı yakınlık içeren öpme davranışı ya da her türlü cinsel ilişki vb. olarak sıralanabilir” dedi.

Kayseri Özel Melikgazi Hastanesi Psikiyatrist  Uzmanı Dr. Enver Aydın Cüceloğlu,ailelere şu uyarılarda bulundu:

1. Öncelikle şunları bilmelisiniz:

– İstismarcıların % 80’i çocuğun tanıdık çevresindendir. % 20’lik kısmı, çocuğun daha önce hiç görmediği, etkileşime girmediği tanıdık olmayan kişilerdir.

– İstismarcılar genellikle şüpheli görünmezler, sıradan ve güvenilir görünen kişilerdir.

– Çocuklar cinsel istismar konusunda genellikle yalan söylemezler. Ancak istismara bir kereden fazla maruz kalan çocukların ebeveynlerinin -en yumuşak tabirle-  sorumsuz davrandığı, çocuğunu yeterince koruyamadığı düşünülür.

– Parklar, genel tuvaletler, karanlık sokaklar, karanlık yerler, boş inşaat alanları en çok korkulan yerler olsa da cinsel istismara çoğu zaman evde, okulda ya da ev ile okul arasında kalan yol ve çocuğun çevresindeki alanlarda rastlanmaktadır.

2. Çocuğunuza İç Çamaşırı Kuralını Mutlaka Öğretin!

Çocuklarınıza vücutlarının kendilerine ait olduğunu ve hiç kimsenin, kendi izinleri olmadan, vücutlarına dokunamayacağını öğretmelisiniz.

İç Çamaşırı Kuralı Nedir?

Kural: Başkaları çocukların iç çamaşırlarına ve çamaşırın iç kısmındaki bedenlerine dokunamazlar. Çocuklar da aynı şekilde başkalarının bu yerlerine dokunmamalıdır.

İstisna durumlar: Doktorlar, anne baba ya da bakıcılar vb. gerekli durumda istisnadır. Yine de en ufak bir rahatsızlık hissettiklerinde “Hayır!” demeleri gerektiğini çocuğunuza açıklamalı ve gerektiğinde “Hayır Dokunma!” demeye teşvik etmelisiniz..

3. Çocuğunuza İyi ve Kötü Sırların Ne Olduğunu Öğretin. İyi sırlar mutluluk verir, kötü sırlarsa mutsuzluk… İstismarcılar, sıklıkla “bu bir sır, aramızda” kalsın derler. Eğer çocuğunuza, kötü sırları saklamaması gerektiğini öğretmediyseniz, istismara uğradığı takdirde, “sır tutmak her zaman iyidir” kanısı ve yanılgısıyla bunu size söylemeyebilir
4. Çocuğunuza İyi ve Kötü Dokunmaların Neler Olduğunu Öğretin.

– İyi dokunmalar ailemizin, arkadaşlarımızın ve diğer tanıdık çevremizin bizi önemsediğini hissettirir.

– Kötü dokunmalarsa kendimizi kötü hissettirir. Kötü bir dokunma sezdiğimizde kendimizi öfkeli ve kirlenmiş hissederiz.

Çocuğunuza, kötü dokunmaya maruz kaldığında, “dokunma! Diyebilmesini; gerektiğinde çevresinden yardım istemesini, bağırmasını ya da kötü dokunan kişiyi itip kaçmasını söyleyin.

5. Çocuğunuza Mutlaka Cinsel Eğitim Verin. Cinsellik hakkında yaşına göre bilmesi gerekenden daha az bilgiye sahip olması çocuğunuzun cinsel istismara maruz kalma riskini arttırır. Çocuğun olası tacizlere karşı kendini koruyabilmesi için sağlıklı bir cinsel bilgiye ihtiyacı vardır. Örneğin, çocuğunuz size “ben nasıl doğdum/oldum?” sorusunu sorduğunda ona “seni leylekler getirdi” demek hatalı ve yararsız bir açıklamadır. Bunun yerine, çocuğun yaşına göre açıklama yapılmalıdır. Örneğin, “biz annenle/babanla birbirimizi severek evlendik. Daha çok sevdiğimizdeyse sen oldun” gibi. Eğer çocuğunuzun yaşı bu açıklamadan tatmin olmayacak kadar büyükse -açıklamayı yapan ebeveyne göre- “annenin yumurtalarıyla benim tohumlarım birleşti ve bu birleşmeden yaklaşık 9 ay sonra sen doğdun” diyebilirsiniz. Eğer çocuğunuzun yaşı daha büyükse, artık cinsel birleşmenin ne olduğunu, bu konuda yazılmış ve görsellik içeren kitaplardan yararlanarak onunla birlikte okumalı ve ona gerekli açıklamaları yapmalısınız. Unutmayın, çocuğunuza zamanında ve doğru bilgiler içeren cinsel eğitim vermek, çocuğunuzu cinsel istismardan korur, yetişkinlik döneminde daha sağlıklı bir cinsel hayatı olmasına katkıda bulunur. Doğru bilgiye dayanan ve çocuğun yaşına göre cinsel eğitim vermek aynı zamanda sizin analık/babalık görevinizdir.
6. Çocuğunuzun özel alanı olduğunu öğretin ve o alana öncelikle siz girmeyin.

– Çocuğunuz fiziksel yeterliğe ulaştığında genital bölgelerini, siz değil kendisi temizlemelidir.

– Çocuğunuzun yatağını uygun zamanda ayırın (2 yaş civarı), gerekirse bir uzmandan bu konuda destek alın.

–  Cinsel organını uygun olmayan yerlerde bir başkasına göstermesi için çocuğunuzu teşvik etmemelisiniz. Kız çocuğunun da erkek çocuğunun genital bölgelerinin aynı derecede özel olduğunu unutmayın.

– Çocuklarınızı dudaklarından öpmeyin ve iyi niyetle ya da oyun amacıyla da olsa kimsenin öpmesine izin vermeyin!   Özel alan ve özel bölge kavramlarını edinen çocuklar cinsel istismara karşı daha iyi korunmuş olacaklardır.

7. Çocuğunuzun cinsel istismara uğradığından şüphelenirseniz ne yapmalısınız?

– Öncelikle onu yargılamadan dinlemeye hazır olduğunuzu gösterin.

– Çocuğunuza inandığınızı hissettirin.

– Ona her türlü yardım için hazır olduğunuzu sözle belirtin.

– Suçluluk duymaması için çaba gösterin.

– Çocuğunuz ve gerekirse kendiniz için uzman desteği alın  (psikolog, psikiyatrist, çocuk gelişimi uzmanı, sosyal çalışmacı vb.)

Yaz döneminde, kulak iltihaplarından korunmanın yolları

Sıcak yaz aylarının vazgeçilmezi olan yüzmek ve güneşlenmek büyük oranda ihtiyaç olmakla birlikte, bazı hastalıklara da davetiye çıkartabiliyor. Güneşlenmek, D vitamini salgısının arttırması sebebiyle bir ihtiyaç. Bu vitaminin, kemik yapısı ve bağışıklık sistemi başta olmak üzere, birçok vücut fonksiyonunda önemli görevleri bulunuyor.

Hepimizin doğal ihtiyacı olan yaz tatilimizin, zehir olmaması için su ile temastan kaynaklanabilecek sağlık sorunlarına değinen Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Seçkin Ulusoy, özellikle yaz mevsimde karşılaşılan (KBB) hastalıkları hakkında bilgiler verdi.

Bakımı iyi yapılmayan havuzlar tehlike saçıyor ve en çok çocukları etkiliyor

 Uygun kimyasallar ile temizlenmeyen havuzlara işaret eden Doç. Dr. Seçkin Ulusoy, şunları kaydetti:

“Halk arasında “akan su kir tutmaz” derler, bu kısmen doğrudur ve denize girmek hijyen açısından daha güvenlidir. Fakat yazın birçoğumuz, tatil yerlerinde veya oturduğumuz sitelerdeki havuzlara girerek, güneşlenmeyi daha çok tercih edebiliyoruz. Özellikle yazın suda çok daha fazla zaman geçiren çocukları etkileyen sağlık durumunun en önemli nedeni, uygun kimyasallar ile temizlenmeyen havuzlardır. Buradaki sorunu, genellikle havuzun uygun pH değerinden yüksek yani alkali olması, uygun kimyasal temizleyicilerin gerektiği şekilde kullanılmaması veya aşırı klor kullanılarak hijyen sağlanmaya çalışılmasından kaynaklanan durumlar oluşturuyor. Küçük çocukların girdiği havuzlarda sorunlar daha da fazla olmaktadır. Bunun nedenleri arasında, miniklerin sıklıkla havuza idrar yapmalarını veya ailelerin bebeklerini bez ile suya sokmalarına bağlı oluşan hijyen bozukluklarını söyleyebiliriz. Özetle, bakımı iyi yapılmayan havuzlar tehlike saçıyor; enfeksiyonlara, lejyoner hastalığı, mantar enfeksiyonları, hepatit A, hepatit E ve ateşli ishal gibi hastalıklara neden olabiliyor ve burada en çok çocuklar etkileniyor” dedi.

Dış kulak yolunuz, nemli kalmasın

 Dış kulak yolunun nemli kalmaması gerektiğini anlatan Doç. Dr. Seçkin Ulusoy, konuşmasına şöyle devam etti:

“Yazın sıklığı artan, ancak kış aylarında da görülebilen dış kulak yolu rahatsızlığının en önemli nedeni, dış kulak yolundaki asidik pH’yı sağlayan (tıp dilinde serumen denilen, halk arasında kulak kiri olarak tabir edilen) doğal koruyucu yağlı tabakanın bozulmasıdır. Dış kulak yolu, yaklaşık 3 cm uzunluğunda olup, içeride kulak zarı ile sonlanan ve üzerinde vücudun diğer bölgelerindekine benzer cilt tabakasının bulunduğu kıkırdak ve kemik yapılarından oluşmaktadır. Bu dar bölge, normalde iyi korunan ve kendi kendini temizleyebilen bir yapıya sahiptir. Ancak, çeşitli bakteri ve mantar enfeksiyonları bu bölgeyi olumsuz etkiler. Ayrıca uzun süre suda kalmanın yanında, kulak çubuğu gibi çeşitli aletlerle müdahale de, dış kulak yolu hastalıklarına zemin oluşturur. Kulak yolunuzun nemli kalmamasına özen gösterin ve kulak çöpleriyle kulağınızın içini çok fazla kurcalamayın” diye konuştu.

Dış kulak yolu enfeksiyonlarından korunmak için neler yapılabilir?

Dış kulak yolu enfeksiyonlarından korunmanın yolları hakkında bilgi aktaran Doç. Dr. Seçkin Ulusoy, şunları kaydetti:

“Su ile temas durumlarında, dış kulak yolu enfeksiyonunu sıkça geçiren çocuklar ve erişkinler, suya girmeden önce yarı yarıya sulandırılmış sirke suyu veya limon suyunu, kulağın dış çevresine koruma amaçlı bir pamuk ile uygulayabilirler. Bu koruyucu doğal uygulamaların güven ile gerçekleşebilmesi için kulak zarında bir delik olmadığından emin olunması lazımdır. Az önce de belirttiğim gibi tüm bireylerde, suyla temasın her türlüsünün sonunda, dış kulak yolunun kurulanması yani ıslak ve nemli kalmaması gereklidir. Bu amaçla havlu yada ucu pamuklu kulak temizleyicilerini, kulak kanalının sadece girişinden kurulama amaçlı uygulamalıyız. Ayrıca, saç kurutma makinasını da en yavaşa alarak, tercihen en az 10 cm mesafeden kulağa uygulanması da buranın kurulanmasına yardımcı olabilir. Saç kurutma makinası, dış kulak yolunun içerisinde kalan suyun, kurutularak buharlaştırılmasında etkilidir” dedi.

Her kulak iltihabının tedavisi farklıdır

Kulak iltihaplarında herhangi bir damlayı alıp kullanmak yerine, bir hekimin görüp ayırıcı tanıyı yapmasının uygun olacağını belirten Doç. Dr. Seçkin Ulusoy, şunları anlattı:

“Flora değişikliğine bağlı oluşan mikrobik dış kulak yolu enfeksiyonlarında, sıklıkla ağrı ön planda olup, bunlarda ödemi azaltması amacıyla antibiyotikli damlalara ilaveten bazende kortizonlu damlalar faydalıdır. Mantar enfeksiyonu sözkonusu ise, sıklıkla kaşıntı ön planda olup mantara dönük solüsyonlar kullanılır ve bunlarda kortizonlu damlalar kesinlikle kullanılmaz, çünkü tabloyu daha da ağırlaştırır. Bazen de ağrının sebebi, orta orta kulak iltihapları olup, bunların tedavilerinde bölgesel damlaların yeri yoktur ve ağızdan antibiyotik kullanılır.  Kısaca, öncelikle hekimin kulak iltihabındaki tanıyı koyması ve ardından tedaviye geçilmesi gerekir” şeklinde konuştu.