Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
Kayseri’nin ekonomisi denilince akla gelen, döviz ve altının merkezi Kazancılar’da artık hava parasına dükkan tutma dönemi sona erdi. Kirayı yüksek bulan kuyumcular, daha ekonomik işyerine geçerken, çarşıda ‘kiralık-satılık’ dükkanların giderek artması dikkat çekiyor. Vatandaşın ve piyasaların ekonomisinin bozulması ile altın alımları düştü. Üstelik 22 ayar bileziğin yerini ise 8 ayar bilezikler almaya başladı.
Kayseri’de çıraklıktan itibaren 24 yıldır çarşıda Kuyumculuk yapan Gökhan Aksu, Türk parasının aşırı değer kaybetmesine ilginç bir örnek verdi. Bizim 800 para birimimiz ile alınan çeyrek altını gurbetçiler 80 para birimi ile alıyor’ diyen Gökhan Aksu şunları söyledi.
Şimdi eski dönemlerle karşılaştırırsan tabi ki bizim sektörde biraz daha kendini fazla belli ediyor. Altın fiyatlarının yüksek olması buna bir etken. İnsanların alım gücünün düşük olması ciddi bir etken. Daha önceki düğün sezonlarında vatandaşın almış olduğu altın ile şu anda almış olduğu altın arasında çok ciddi bir fark var. Yani bunları zorunlu olan şeylere sayacaksın.
Aynı şey gibi. Normal bir vatandaş kendi düğünü haricinde, dışarıdan gelenlerin hepsine eskiden çeyrek takabiliyorlardı. Kendi imkanları doğrultusunda altında düşüktü ama şu an çok zorunlu olmadığı sürece, borç olmadığı sürece altın ya da çeyrek altın takılmıyor artık. Onun yerine 100, 200, 300 Tl gibi kendi imkanları ölçüsünde takabiliyordu.
Diğer taraftan düğün yapan, düğün müşterisi 3-4 tane bilezik takabilirken şimdi bir tane bilezik takabiliyor. Zorunlu olan bir çift alyansını alabiliyorlar. Ekstradan çok fazla alışveriş söz konusu değil.
Bizi ayakta tutacak müşteri perföyü zaten yurtdışından gelen gurbetçi. Çünkü paraları kıymetli. Burada bizim vatandaşımız küçük altını 800 para birimine alırken onlar 80 para birimine alabiliyor. Yani onda biri. Ondan dolayı 1-2 ay yaz sezonundan gurbetçinin vermiş olduğu hareket, bizi bir nevi bir sene olan bizim kira ve masrafımızı çıkartıyorlar.
Yaklaşık 24 yıldır çıraklıktan beri ben bu sektörün içindeyim. Eskiden burada dükkan bulunmazdı. Neden bulunmazdı. Sektöre karşı bir talep vardı. Hem de bu Kazancılar bölgesinde dükkanlar sınırlıydı ve hepsi doluydu. Yeni dükkan açacak kişi, başka açacak kişiye ciddi bir hava parası öderdi. Bizim kiralarda altınla ödenirdi, 1-1.5 kilo civarlarında. Şu anda Kazancılara girin 12-13 tane kiralık dükkan var. Bu sırada 8-10 tane dükkanı boş bulabilirsiniz. Hava parası zaten yok. O işler geçti. Kiralar biraz iyileştirildi ama ona rağmen ciddi manada esnafın çoğu sıkıntılı olduğu için bir noktadan sonra işleri bıraktılar ve mevcut olan boş dükkanlarda 3-4-5-6 yıldır boş bir sürü boş dükkan var şu anda.
Tabi ki satıyor. İnsanlar geçimine yetişemediği yerde ne yapacak? Kendi gücü kendi malına yetecek. Gerekirse alyansına kadar satacak. İmkanları olanlar hala yapabiliyor. Ama bir çoğunun imkanı yok. Ülke ekonomisinin durumuyla eş değer bir durum. O şekilde de değerlendirirsek haliyle herkesin hali ortada.
Kiralık altın dönemi, birkaç esnafın yaptığı söyleniyor ama şu an yapıyorlar mı bilmiyorum ama illa ki, ondan ziyade 8 ayar altın piyasada aşırı olmaya başladı. Daha önceki dönemlerde yoktu mesela. Neden yoktu? İnsanların ekonomik gücü yeterliydi alabiliyordu 22 ayar bilezik. Şimdi 8 ayar bilezik alıyor. Vardı ama bu kadar popitelesi yoktu. Yurtdışındaki diğer ülkelerde vardı 8-9-10 ayar altınlar. Şimdi bizim ülkemizde son 4-5 yıldır 8 ayar ürünlerde satılıyor. Neden. 22 ayar bilezik 5-6 bin Tl’den başlıyor incesi. 8 ayar aynı görüntüdeki bilezik bin 500 Tl. Haliyle o tercih ediliyor.
Onların kendi müşterileri de Suriyeli. Bir Türk vatandaşı gidipte Suriyeli dükkandan alışveriş yapmıyordur. Güvenle alakalı olduğu için yapmıyordur. Çünkü onların ürünleri de çok farklı. Ayarlarıda çok farklı. Mesela Suriyelilerde çoğunlukla 22 ayar olmaz. Onlar hep 21 ayar tercih eder. Kendi müşterileri de 21 ayar tercih eder. Ondan dolayı Suriyeliler vitrinlerinin içindeki ürünlerini özel 21 ayar olarak üretirler, kendi müşterilerine verebilmek için.