Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Türkiye’de küçük ve orta ölçekli işletme sayısı giderek azalıyor.
‘Meslek evlilikleri’ ya da ‘Kentsel dönüşüm’e kurban giden bu işletmelerin yeniden canlandırılması için devlet teşvik ve destekleri de çoğalıyor.
Avrupa Birliği, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) desteklenmesi için ulusal otoritelerin ve diğer ilgili kuruluşların faaliyetlerini yaygınlaştırmak amacıyla Avrupa KOBİ Haftası etkinlikleri düzenledi.
Ülkemizde KOBİ, ilgili mevzuat gereği ikiyüzelli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri kırk milyon Türk Lirasını aşmayan girişim olarak tanımlanıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden alınan verilere göre; Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ), 2014 yılında toplam girişim sayısının %99,8’ini oluşturdu. Buna karşılık; istihdamın %73,5’ini, maaş ve ücretlerin %54,1’ini, cironun %62’sini, faktör maliyetiyle katma değerin (FMKD) %53,5’ini ve maddi mallara ilişkin brüt yatırım ise %55.
Ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasına (NACE Rev.2) göre 2014 yılında KOBİ’lerin; %39,2’si toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı, %15,4’ü ulaştırma ve depolama, %12,4’ü ise imalat sanayi sektöründe faaliyet gösterdi.
Toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı faaliyetindeki KOBİ’lerin 2014 yılında istihdam payı %26,9, maaş ve ücret payı %23, ciro payı %49,6, faktör maliyetiyle katma değer payı %26,1 ve maddi mallara ilişkin brüt yatırım payı ise %19,4 olarak gerçekleşti.
Küçük ve orta büyüklükte imalat sanayindeki girişimler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, %59,7’si düşük teknoloji ile çalışırken, bu girişimler istihdamın %54’ünü, faktör maliyetiyle katma değeri ise %43,4.
KOBİ’ler büyüklük grubu ayrıntısında incelendiğinde,1-19 kişi çalışan girişimlerin %60,4’ü düşük teknoloji, %31,1’i orta-düşük teknoloji, %8,3’ü ise orta-yüksek teknoloji ile çalıştı. Buna karşılık 20-49 kişi çalışan girişimlerde bu paylar sırasıyla %53, %28,4, %17,6 iken 50-249 kişi çalışan girişimlerde %49,7, %31,4 ve %17,4 oldu.
İhracatın, 2015 yılında %55,1’i, ithalatın ise %37,7’si 1-249 çalışanı bulunan girişimler gerçekleştirdi.
İhracatta, 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin payı %17,7 iken, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı %20,3, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı ise %17,1 oldu. Çalışan sayısı 250+ olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise %44,8.
Girişimin ana faaliyetine göre, KOBİ’lerin ihracatının %59,3’ü ticaret sektöründe,%36’sı ise sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı.
İthalatta, 2015 yılında 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin payı %6,3, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı %13,1, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı ise %18,2. Çalışan sayısı 250+ olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise %62,3.
Girişimin ana faaliyetine göre, KOBİ’lerin ithalatının %59,6’sı ticaret sektöründe, %33,1’i ise sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler yaptı.
KOBİ’ler tarafından 2015 yılında yapılan ihracatın %49’u Avrupa Birliği (AB-28) ülkelerine, %34,5’i Asya ülkelerinde. KOBİ’ler ithalatının %50,4’ünü AB-28 ülkelerinden, %39,5’ini Asya ülkelerinden yaptı.
KOBİ’lerin 2015 yılı ihracatında giyim eşyası sektörünün payı %16, tekstil ürünlerinin payı %10,1 ve ana metallerin payı %9,2. KOBİ’lerin 2015 yılı ithalatında ise öne çıkan ürünler, %16,5 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler, %13,1 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar ve %10,5 ile ana metaller oldu.
Türkiye’de gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcaması 2015 yılında 20 milyar 615 milyon TL olarak hesaplandı. Bu harcamanın %17,7’si KOBİ’ler tarafından yapıldı. Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden toplam 122 bin 288 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin %27,5’i KOBİ’lerde istihdam edildi.
Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması(1) 2016 yılı sonuçlarına göre 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin %93,7’si internet erişimine sahip olup, bu oran KOBİ’lerde %93,5.
Araştırma kapsamındaki girişimlerin bilgisayar kullanım oranı 2016 yılında %95,9, web sayfası sahiplik oranı ise %66 iken KOBİ’lerde aynı oranlar sırası ile %95,8 ve %65,2.
Girişimlerin kamu kurum ve kuruluşları ile iletişimde interneti kullanma oranı 2015 yılında %86,2 iken KOBİ’lerde bu oran %85,9. Girişimlerin %11,9’u 2015 yılında web sayfası veya Elektronik Veri Alışverişi (EDI) yoluyla mal/hizmet siparişi alırken, KOBİ’lerde bu oran %11,6.