Nafaka ödememe suçu, cezası, unsurları neler?

Avukat Nevin Ömeroğlu Demirel

Nafaka Ödeme Yükümlülüğüne Uymama Suçu Nedir? Cezası Nedir? Suçun Unsurları Nelerdir?

İcra İflas Kanunu’nun 344. maddesinde, bir mahkeme kararıyla ödemeye mahkum olduğu nafakayı kararda belirtildiği şekilde ödemeyen nafaka yükümlüsünün eylemi suç sayılmıştır. İcra İflas Kanunu’nun 344. maddesi gereğince, alacaklının nafakaya ilişkin icra takibinin yapıldığı yerdeki İcra Mahkemesi’ne şikayet dilekçesi ile başvurması üzerine, borçlu 3 aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Tazyik hapsinin anlamı şudur; hapsin uygulanmasına başlandıktan sonra karar gereği yerine getirilir, borç ödenirse, borçlu tahliye edilir.
İİK madde 344/2 gereğince, borçlunun nafakanın kaldırılması veya azaltılması talepli dava açmış olması durumunda, ileri sürdüğü sebepler İcra Mahkemesi’nce, cezanın tehiri (sonraya bırakılması) talebini kabul ettirecek nitelikte bulunursa, tazyik hapsinin uygulanması yargılama sonuna bırakılabilir.
Nafaka Ödeme yükümlülüğüne uymama suçunun unsurları şunlardır:
1-Nafaka ödenmesine ilişkin bir mahkeme kararının bulunması gerekir.
Nafaka ödenmesine ilişkin karar, yargılama sonucunda verilen nihai karar ya da yargılama sırasında verilen ara karar niteliğinde olabilir. Nafaka ödenmesine ilişkin mahkemenin verdiği gerek nihai kararı gerekse ara kararı gereği, nafaka ödeme yükümlülüğüne uymayan borçlunun, İİK’nın 344. maddesi uyarınca cezai sorumluluğu doğar.
2-Nafaka ödenmesine ilişkin mahkeme kararının icra takibine konulmuş olması gerekir.
Mahkeme kararı ile lehine nafaka ödenmesine karar verilen alacaklının, icra dairesine başvurarak, kararı icra yolu ile takibe koyması gerekir.
3-Nafaka borcunun ödenmesine ilişkin icra emri veya ödeme emrinin borçluya tebliğ edilmiş olması gerekir.
Tebligat muhakkak nafaka borçlusuna yapılmalıdır. Borçlunun vekiline tebligat yapılması durumunda, borçlu ödeme yapmazsa cezaların şahsiliği ilkesi gereği, İİK’nın 344. maddesi hükümleri borçlu hakkında uygulanmaz. Dolayısıyla, icra emri veya ödeme emrinin nafaka borçlusuna tebliğ edilmemesi ya da tebligatın borçlunun vekiline yapılması halinde suç oluşmaz.
4- İcra emri veya ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren bir aydan fazla nafaka alacağının birikmiş olması gerekir.
Yargıtay’ın yerleşik kararlarına göre, nafaka ödememeden dolayı borçlunun cezalandırılabilmesi için icra emri veya ödeme emrinin tebliği tarihi ile şikâyet tarihi arasında en az bir aylık nafaka borcunun birikmiş olması gerekmektedir.