Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Hiç bu kadar uzun bir başlık kullanmamıştım. Ancak, sizlerden aldığım olumlu tepkiler nedeniyle Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım ‘kazalar, işsizlik, satın alma gücü ve yabancı girişimciler’ üzerine verileri sizlerle paylaşmak istedim.
Geçen yıl karayollarında toplam 1 milyon 182 bin 491 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 997 bin 363 adedi maddi hasarlı, 185 bin 128 adedi ise ölümlü yaralanmalı. Yıl içinde meydana gelen ölümlü yaralanmalı trafik kazalarının %75’i yerleşim yeri, %25’i ise yerleşim dışında oldu. Kayseri’de ise 3 bin 818 ölümlü yaralanmalı trafik kazası görüldü.
Kazalarda ölenlerin 3 bin 493’i kaza yerinde, 3 bin 807’i hastanede 30 gün içinde hayatını kaybetti. Ölümlerin %48,3’ü, yaralanmaların %67,3’ü yerleşim yeri içinde gerçekleşirken, ölümlerin %51,7’si, yaralanmaların ise %32,7’si yerleşim yeri dışında.Trafik kazalarında ölen kişilerin %43,5’i sürücü, %33,1’i yolcu, %23,4’ü ise yaya. %77,9’u erkek, %22,1’i kadın, yaralananların ise %69,3’ü erkek, %30,7’si kadın. Toplam 213 bin 149 kusura bakıldığında kusurların %89,6’sı sürücü, %8,7’si yaya, %0,8’i yol, %0,5’i taşıt ve %0,4’ü yolcu kaynaklı. Toplam 295 bin 727 taşıtın %52,1’i otomobil, %15,7’si motosiklet, %15,7’si kamyonet, %3,1’i minibüs, %2,9’u kamyon, %2,4’ü çekici, %2,3’ü otobüs, %1,1’i traktör ve %4,7’si diğer taşıt.
Kazaların aylara göre dağılımına bakıldığında Temmuz ayı %10,7 pay ile en fazla, Ocak ayı %5,9 pay ile en az görüldü. Haftanın günlerine göre bakıldığında ise ölümlü yaralanmalı kazaların %15,1 pay ile en fazla Cuma ve %13,6 pay ile en az Perşembe günü gerçekleşti. 185 bin 128 ölümlü yaralanmalı kazanın %67,6’sı gündüz, %29,9 ’u gece ve %2,5 ’i alacakaranlıkta oldu.
Yabancı Kontrollü Girişim İstatistikleri..
Üretim değerine göre; 2015 Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistiklerinin tamsayım kapsamındaki girişimlerde yabancı kontrol oranı %14,1. Yabancı kontrol oranı 2014 yılında %13,8 iken, 2015 yılında %14,1’e yükseldi. Bu oran 2012, 2013 yıllarında sırasıyla %13,6, %13,4’tü. Tamsayım kapsamındaki girişimlerde 2015 yılında gerçekleştirilen toplam üretimin %2,4’ü Almanya’nın, %1,7’si A.B.D.’nin ve %1,6’sı Fransa’nın kontrolündeydi.
İmalat sanayindeki alt sektörlere bakıldığında en yüksek yabancı kontrol oranı %84,7 ile “Tütün ürünleri imalatı” sektörüne ait. Sonra %44,8 ile “Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler imalatı”, %39,5 ile “Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı”nda. İmalat sanayinde, girişimlerin faaliyet gösterdikleri grupların teknoloji düzeylerine göre bakıldığında, yabancı kontrollü üretimin orta-yüksek teknolojili grupta yoğunlaştığı (%54,7) görüldü. Yüksek teknolojili grup %4,5, orta-düşük teknolojili grup %17,5, düşük teknolojili grup %23,4 paya sahip.
Satınalma Gücü
Türkiye’nin 2016 yılı sonuçlarına göre tüketim mal ve hizmetlerine ilişkin fiyat düzeyi endeksi 60 oldu. Bu değer, 28 Avrupa Birliği (AB) ülkesi genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin, Türkiye’de 60 Euro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceğini gösterdi.
Karşılaştırmalarda, 28 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 5 aday ülke (Türkiye, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk) ve 1 potansiyel aday ülke (Bosna-Hersek) kapsandı. Ülkeler itibariyle karşılaştırıldığında 37 ülke arasında tüketim mal ve hizmetlerine ilişkin fiyat düzeyi endeksi en yüksek ülke 161 ile İsviçre, en düşük ülke ise 46 ile Makedonya oldu. Türkiye’nin tüketim mal ve hizmetleri grubuna ilişkin fiyat düzeyi endeksi alt gruplar itibarıyla incelendiğinde, kişisel ulaşım araçları endeksi 107 oldu ve bu gruba ait fiyat düzeyinin AB ülkelerinin ortalamasının %7 üzerinde olduğu görüldü.
Diğer alt gruplar bazında ise; tüketici elektroniği endeksi 99 oldu ve bu grupta Türkiye’nin fiyat düzeyinin diğer alt gruplara nispeten yüksek olduğu görüldü. Buna karşılık lokanta ve oteller endeksi 68 oldu ve bu grupta fiyat düzeyinin diğer alt gruplara göre düşük olduğu gözlendi. Giyim grubunda ise Türkiye, 62 endeks değeri ile karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında en düşük endekse sahip ülke oldu.
İşsizlik oranı…
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2017 yılı Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 619 bin kişi artarak 3 milyon 642 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 1,6 puanlık artış ile %11,7 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı 1,8 puanlık artış ile %13,7 olarak tahmin edildi. Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 4,4 puanlık artış ile %21,4 olurken,15-64 yaş grubunda bu oran 1,7 puanlık artış ile %12 olarak gerçekleşti.
İstihdam edilenlerin sayısı 2017 yılı Mart döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 496 bin kişi artarak 27 milyon 489 bin kişi, istihdam oranı ise değişim göstermeyerek %46,1 oldu.
Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 8 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 503 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %18,5’i tarım, %19,4’ü sanayi, %7,3’ü inşaat, %54,8’i ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,4 puan, sanayi sektörünün payı 0,2 puan azalırken, inşaat sektörünün payı 0,2 puan, hizmet sektörünün payı 0,4 puan arttı.
İşgücü 2017 yılı Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 115 bin kişi artarak 31 milyon 131 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,9 puan artarak %52,2 olarak gerçekleşti. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,4 puanlık artışla %71,9, kadınlarda ise 1,3 puanlık artışla %32,9 olarak gerçekleşti.
Mart 2017 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,2 puan artarak %33,1 olarak gerçekleşti.
Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam bir önceki döneme göre 115 bin kişi artarak 27 milyon 805 bin kişi olarak tahmin edildi. İstihdam oranı 0,1 puanlık artış ile %46,6 oldu.
Mevsim etkilerinden arındırılmış işsiz sayısı bir önceki döneme göre 34 bin kişi azalarak 3 milyon 629 bin kişi olarak gerçekleşti. İşsizlik oranı 0,2 puanlık azalış ile %11,5 oldu.
Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0,1 puanlık artış ile %52,7 olarak gerçekleşti. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlerin sayısı, tarım sektöründe 105 bin, kişi azalırken, sanayi sektöründe 95 bin, inşaat sektöründe 61 bin, hizmet sektöründe 64 bin kişi arttı.