Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Covid 19 önlemleri çerçevesinde ikinci normalleşme dönemi ile kontrollü serbestlik başladı.
Tabi zamanlaması halen tartışılıyor.
Bu arada sokağa çıkma yasakları, maske, sosyal mesafe, dezenfekte ve diğer önlemler insanları ister istemez iyice bunaltırken, yasakların kalkması insanları kaba tabirle biraz çıldırttı.
Ben uyarı niteliğinde bugün Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım ‘trafik kazaları, sağlık araştırması ve kültürel istihdam ile ilgili son rakamları sizlere aktarmak istiyorum.
***
Karayolu Trafik Kaza İstatistiklerine göre geçen yıl; Türkiye’de 174 bin 896, Kayseri’de 3 bin 317, Sivas’ta bin 563, Yozgat’ta bin 217 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası meydana geldi.
Ülkemiz karayolu ağında 2019 yılında toplam 1 milyon 168 bin 144 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 993 bin 248 adedi maddi hasarlı, 174 bin 896 adedi ise ölümlü yaralanmalı trafik kazasıdır. Yıl içerisinde meydana gelen ölümlü yaralanmalı trafik kazalarının %75,9’u yerleşim yeri içinde %24,1’i ise yerleşim yeri dışında meydana geldi.
Trafik kazalarında 5 bin 473 kişi hayatını kaybederken 283 bin 234 kişi yaralandı
Türkiye’de 2019 yılında meydana gelen 174 bin 896 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası sonucunda 2 bin 524 kişi kaza yerinde, 2 bin 949 kişi ise yaralanıp sağlık kuruluşlarına sevk edildikten sonra kazanın sebep ve tesiriyle 30 gün içinde hayatını kaybetti. Ölümlerin %47,5’i, yaralanmaların %68,1’i yerleşim yeri içinde gerçekleşirken ölümlerin %52,5’i yaralanmaların ise %31,9’u yerleşim yeri dışında oldu.
Trafik kazalarındaki toplam ölü sayısı bir önceki yıla göre %18,0 azaldı
Türkiye’de 2019 yılında bir önceki yıla göre trafikteki motorlu kara taşıtı sayısı %1,3 artarken, toplam kaza sayısı %5,0, ölümlü yaralanmalı kaza sayısı %6,2, maddi hasarlı kaza sayısı %4,8, toplam ölü sayısı %18,0, kaza yerindeki ölü sayısı %25,1, kaza sonrası ölü sayısı %10,8, yaralı sayısı ise %7,8 azaldı.
Türkiye’de bin taşıt başına 7,6 ölümlü yaralanmalı kaza meydana geldi
İllere göre ölümlü yaralanmalı kaza sayıları incelendiğinde bin taşıt başına en fazla ölümlü yaralanmalı kazanın Bingöl’de en az İstanbul’da gerçekleştiği görüldü.
Trafik kazalarında ölenlerin %42,7’sini sürücüler oluşturdu
Ülkemiz karayolu ağında 2019 yılında gerçekleşen trafik kazalarında ölen kişilerin %42,7’si sürücü, %34,1’i yolcu, %23,2’si ise yayadır. Trafik kazalarında ölenler ve yaralananlar cinsiyetlerine göre incelendiğinde ise ölenlerin %76,2’sinin erkek, %23,8’inin kadın, yaralananların ise %67,2’sinin erkek, %32,8’inin kadın olduğu görüldü.
Kazaya neden olan kusurlar içinde sürücü kusurları %88,0 ile ilk sıradadır
Türkiye’de 2019 yılında ölümlü yaralanmalı trafik kazasına neden olan toplam 204 bin 538 kusura bakıldığında kusurların %88,0’ının sürücü, %8,2’sinin yaya, %2,0’ının taşıt, %1,3’ünün yolcu ve %0,5’inin yol kaynaklı olduğu görüldü.
Ölümlü yaralanmalı kazaların %67,8’i gündüz meydana geldi
Ülkemiz karayolu ağında meydana gelen 174 bin 896 ölümlü yaralanmalı kazanın %67,8’i gündüz, %29,4’ü gece ve %2,8’i alacakaranlıkta oldu.
Ölümlü yaralanmalı kazaların %47,5’i iki araçlı kazalardan oluştu
Taşıt sayısına göre kazalar ve sonuçları değerlendirildiğinde, ölümlü yaralanmalı kazaların %46,6’sı tek araçlı, %47,5’i iki araçlı ve %5,9’u çok araçlı kazalardan oluştu. Kaza sonucundaki toplam ölümlerin %56,8’i tek araçlı, %37,3’ü iki araçlı ve %5,9’u çok araçlı kazalar nedeniyle meydana geldi. Yaralanmaların ise %43,1’i tek araçlı, %49,8’i iki araçlı ve %7,1’i çok araçlı kazalarda oluştu.
Ölümlü yaralanmalı trafik kazasına 280 bin 700 adet taşıt karıştı
Ülkemiz karayolu ağında 2019 yılında ölümlü yaralanmalı trafik kazasına karışan toplam 280 bin 700 taşıtın %53,1’i otomobil, %16,3’ü motosiklet, %14,9’u kamyonet, %3,0’ı minibüs, %2,3’ü kamyon, %2,2’si otobüs, %2,1’i çekici, %1,0’ı traktör ve %5,2’si diğer taşıtlardan oluştu.
Ölümlü yaralanmalı kazalar en fazla Ağustos en az Şubat ayında oldu
Türkiye’de 2019 yılında meydana gelen 174 bin 896 ölümlü yaralanmalı kazanın aylara göre dağılımına bakıldığında Ağustos ayı %10,5 pay ile en fazla kazanın meydana geldiği ay olurken Şubat ayı %5,8 pay ile en az kazanın meydana geldiği ay oldu. Haftanın günlerine göre bakıldığında ise ölümlü yaralanmalı kazaların %14,8 pay ile en fazla Cuma günü ve %13,9 pay ile en az Çarşamba günü gerçekleştiği görüldü.
***
Türkiye Sağlık Araştırmasına göre, Obez bireylerin oranı %21,1 oldu
Boy ve kilo değerleri kullanılarak hesaplanan vücut kitle indeksi incelendiğinde; 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranı 2016 yılında %19,6 iken, 2019 yılında %21,1 oldu. Cinsiyet ayrımında bakıldığında; 2019 yılında kadınların %24,8’inin obez ve %30,4’ünün obez öncesi, erkeklerin ise %17,3’ünün obez ve %39,7’sinin obez öncesi olduğu görüldü.
Üst solunum yolu enfeksiyonu 0-14 yaş grubu çocuklarda en fazla görülen hastalık oldu
Çocuklarda son 6 ay içinde görülen hastalık türleri incelendiğinde; 0-6 yaş grubunda %35,9 ile en çok üst solunum yolu enfeksiyonu görüldü. Bunu %28,7 ile ishal, %9,5 ile alt solunum yolu enfeksiyonu izledi. 7-14 yaş grubunda da %29,4 ile üst solunum yolu enfeksiyonu ilk sırada yer aldı. Bunu %18,3 ile ishal, %14,2 ile ağız ve diş sağlığı sorunları izledi.
Bel bölgesi problemleri 15 yaş ve üzeri bireylerde % 29,7 ile en fazla görülen hastalık oldu
Son 12 ay içerisinde 15 yaş ve üstü bireylerde görülen hastalık türleri incelendiğinde; bel bölgesi problemleri 2016 yılında %27,1 ile 2019 yılında da %29,7 ile ilk sırada yer aldı. Bunu sırasıyla; %20,5 ile boyun bölgesi problemleri, %16,4 ile hipertansiyon, %12,3 ile alerji ve %11,2 ile artroz izledi.
Her gün tütün kullanan bireylerin oranı %28,0 oldu
Her gün tütün kullanan 15 yaş ve üzeri bireylerin oranı 2016 yılında %26,5 iken 2019 yılında artarak %28,0 oldu. Bu oranın erkeklerde %41,3, kadınlarda ise %14,9 olduğu tespit edildi. Tütün kullanmayan bireylerin (bırakanlar ve hiç kullanmayanlar) oranı ise 2016 yılında %69,4 iken 2019 yılında azalarak %68,7 oldu. Yaş gruplarına göre incelendiğinde en çok tütün kullanan bireyler %42,8 ile 35-44 yaş grubunda yer aldı.
Yataklı tedavi hizmeti alan 15 yaş ve üstü bireylerin oranı %10,8 oldu
Son 12 ay içerisinde, yataklı tedavi hizmeti alan bireylerin oranı 2016 yılında %11,3 iken 2019 yılında azalarak %10,8 oldu. 2019 yılı verileri yaş grubuna göre incelendiğinde; %23,7 ile 75 yaş ve üstü bireyler ilk sırayı alırken, bunu %18,3 ile 65-74 yaş grubundaki bireyler takip etti.
En çok faydalanılan koruyucu hizmet %50,8 ile tansiyon ölçtürme oldu
Son 12 ay içerisinde, 15 yaş ve üstü bireylerden tansiyon ölçtürenlerin oranı 2016 yılında %48,6 iken 2019 yılında artarak %50,8 oldu. Bireylerin faydalandığı koruyucu hizmetlerden; 2016 yılına göre en çok artış gösteren hizmetler kolesterol ve kan şekeri ölçümü oldu.
***
Kültürel İstihdam rakamları ise %2,6 azaldı
Ülkemizde 2019 yılında kültürel istihdam bir önceki yıla göre %2,6 azalarak 631 bin kişi oldu. Erkekler 2019 yılında kültürel istihdamın %53,2’sini, kadınlar ise %46,6’sını oluşturdu.
Kültürel istihdamda olanların %61,0’ı 30-54 yaş grubunda yer aldı
Yaş gruplarına göre bakıldığında, kültürel istihdamda olanların %61,0’ı 30-54 yaş grubunda, %29,2’si 15-29 yaş grubunda, %9,7’si ise 55 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldı.
Kültürel istihdamda olanların %41,5’ini lise altı eğitimliler oluşturdu
Kültürel istihdamda olanların %41,5’ini lise altı eğitimliler, %36,1’ini yükseköğretim, %22,2’sini ise lise ve dengi meslek okulu mezunu olanlar oluşturdu. Bir önceki yıla göre kültürel istihdamda olan; lise altı eğitimlilerin sayısı %11,2 azalarak 262 bin kişi, lise ve dengi meslek okulu mezunlarının sayısı %3,4 azalarak 140 bin kişi ve yükseköğretim mezunlarının sayısı %9,6 artarak 228 bin kişi oldu.
Kültürel istihdamın %59,9’u ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalıştı
Kültürel istihdamda olanların, %59,9’u ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışırken, %40,1’i işveren, kendi hesabına veya ücretsiz aile işçisi olarak çalıştı. Kültürel istihdamda olanların %75,4’ü tam zamanlı çalışırken, %24,4’ü yarı zamanlı çalıştı. Kültürel istihdamda yer alan kişilerin haftalık ortalama normal çalışma süresi 38,8 saat oldu.
El sanatları çalışanlarının payı %39,6 oldu
Kültürel istihdamın %87,6’sını kültürel meslek alanlarında, %12,4’ünü ise kültürel olmayan meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel mesleki alanlarına bakıldığında kültürel istihdamda olanların %39,6’sı el sanatları çalışanları, %18,1’i mimar, planlamacı ve tasarımcılar olarak, %9,2’si ise yaratıcı sanatçılar ve sahne sanatçıları olarak çalıştı.
Mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinin payı %11,6 oldu
Kültürel istihdamın %33,4’ünü kültürel faaliyet alanlarında, %66,6’sını ise kültürel olmayan faaliyet alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel faaliyet alanlarına göre; mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanların toplam kültürel istihdam içindeki payı %11,6, yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence faaliyetlerinde çalışanların payı %6,3, programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetlerinde çalışanların payı ise %4,0 oldu.