Karayolu taşımacılığında yeni kurallar

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni Karayolu Taşıma Yönetmeliği, 8 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlanarak, yürürlüğe girdi.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği; kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacı, acente, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri taşımacılık faaliyetlerini yapanlar ile taşıma işlerinde çalışanları, taşımacılık faaliyetlerinde yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapı, tesis ve benzerlerini kapsıyor.

Özel otomobillerle ve bunların römorklarıyla yapılan ve ticari olmayan taşımalar; Traktörlerle ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar; Motosikletlerle yapılan ve ticari olmayan taşımalar; Resmi taşıtlarla ve bunların römorklarıyla yapılan ticari olmayan taşımalar; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğüne ait taşıtlarla ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar; Gerçek kişiler adına hususi olarak kayıt ve tescil edilmiş kamyonet cinsi taşıtlarla ve bunların römorklarıyla yapılan ve hem taşımanın hem de taşınan eşyanın ticari olmadığı taşımalar; Taşıt tescil belgesinde kamyonet (BB-Van)/Panelvan olarak kayıtlı taşıtlarla yapılan ve hem taşımanın hem de taşınan eşyanın ticari olmadığı taşımalar; Altı dingilin üzerindeki lastik tekerlekli vinç veya cenaze aracı veya ambulans veya naklen yayın aracı olarak tescil edilmiş araçların kullanım amaçlarına uygun olarak yapılan taşımalar veya Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından tescil edilmemiş taşıtlarla yapılan taşımalar ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin yakıtlarını taşıyan Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığına ait taşıtlarla yapılan taşımalar ise yönetmelik kapsamı dışında tutuldu.

Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişiler, yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan alacaklar.

Yönetmeliğe göre;

Otomobille ticari ve tarifesiz olarak, kamu kurum ve kuruluşlarının yurtiçi taşıma hizmeti veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişiler A türü,

Otobüsle yurtiçi ve/veya uluslararası yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişiler B türü,

Yurtiçi ve/veya uluslararası eşya taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişiler C türü,

Otobüsle tarifeli veya tarifesiz yurtiçi yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişiler D türü,

Ticari amaçla yolcu taşımacılığı alanında acentelik yapacak gerçek ve tüzel kişiler F türü,

Ticari amaçla eşya veya kargo taşımacılığı alanında acentelik yapacak gerçek ve tüzel kişiler G türü,

Ticari amaçla yurtiçi ve uluslararası eşya taşımacılığı alanında komisyonculuk yapacak gerçek ve tüzel kişiler H türü,

Yurtiçi eşya taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişiler K türü,

Ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler L türü,

Ticari amaçla tarifeli olarak kargo işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler M türü,

Ticari amaçla nakliyat ambarı işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler N türü,

Ticari amaçla dağıtım işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler P türü,

Ticari amaçla eşya taşımacılığı alanında taşıma işleri organizatörlüğü yapacak gerçek ve tüzel kişiler R türü,

Terminal işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları T türü,

Yetki belgesi alacaklar.

Taşımacılık faaliyetleri; ekonomik, seri, elverişli, güvenli, çevreye kötü etkisi en aza indirilecek, fert, toplum ve çevre sağlığı ile bunların güvenliğini olumsuz yönde etkilemeyecek ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest rekabet ortamında gerçekleştirilecek.

Yetki belgeleri, satılamayacak ve devredilemeyecek.

Yetki belgesi sahipleri, almış oldukları yetki belgesi kapsamına giren hizmetlerini, hizmetin ifasını imkânsız kılan yasal mücbir sebepler dışında yapmaktan kaçınamayacaklar.

Taşıma hizmetlerinin yerine getirilmesi, hizmeti üstlenenler veya üçüncü şahıslar tarafından engellenemeyecek.

Bakanlık, Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerle ilgili piyasadaki ücretlerin; ülke ekonomisi ve/veya kamu yararı aleyhine sonuç vermesi ve/veya aşırı ücret uygulanması ve/veya rekabet ortamının bozulması hallerinde ve gerektiğinde söz konusu faaliyetler için belirli bir süreyle sınırlı taban ve/veya tavan ücret tarifesi uygulaması getirebilecek.

Karayolunun bakımı, korunması ile karayolu ve taşımanın yönetimine ilişkin giderlere katkıda bulunmak üzere yabancı plakalı taşıtlardan, Euro veya karşılığı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca değeri ilan edilen değiştirilebilir döviz veya Türk Lirası olarak geçiş ücreti alınacak. Köprü, tünel ve otoyol ücreti gibi karayolu alt yapısının kullanılmasından alınan ücret ile eşya/kargo ve taşıtlar için yapılan hizmetlerin ücretleri bu geçiş ücretlerine dâhil olmayacak. Bakanlık, geçiş ücretlerini tespit etmeye, arttırmaya, indirmeye veya kaldırmaya yetkili olacak.

Bakanlıkça verilecek yetki belgeleri ve taşıt kartlarından yönetmelik ekinde belirtilen ücretler alınacak. Yetki belgesinin yenilenmesinde ve zayiinde ücretin %15’i alınacak.

Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle mülga olan Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre düzenlenmiş yetki belgeleri ile bu yetki belgeleri için uygulanmış yaptırımların geçerlikleri, yeni Yönetmelikte belirlenmiş şartlar çerçevesinde devam edecek.

Yönetmelikteki kamera ve kayıt cihazı ile ilgili hükümlere uyma zorunluluğu, 31/12/2019 tarihine kadar uygulanmayacak. (Etüder)