Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliği yayımlandı

Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliği, 28 Mayıs 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk tanımları

Olağanüstü hal, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile diğer acil durumlarda faaliyet gösterecek Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun oluşumu, görev ve yetkileri ile üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarının denetlenmesine ve idari para cezalarının uygulanmasına ilişkin usul ve esasların düzenlendiği Yönetmelikte;

Fahiş fiyat artışı; “Olağanüstü hal, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile diğer acil durumlarda üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından satışa sunulan ve kamunun beslenme, sağlıklı yaşama ve korunma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için zorunlu olan mal ve hizmetlerin fiyatında girdi ve diğer üretim maliyetlerindeki artış gibi haklı bir sebebe dayanmaksızın yapılan aşırı ve adil olmayan artışı,”

Stokçuluk ise; “Olağanüstü hal, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile diğer acil durumlarda üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin piyasada darlık yaratan, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozan faaliyetleri ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyen faaliyetlerini,” şeklinde tanımlandı.

Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu 13 üyeden oluşacak

Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu; Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü, Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından görevlendirilen birer Genel Müdür, İlgili İç Ticaret Genel Müdür Yardımcısı, TOBB ile TESK Yönetim Kurulu Başkanı tarafından görevlendirilen birer yönetim kurulu üyesi ya da genel sekreter yahut genel sekreter yardımcısı, Tüketicileri temsilen Reklam Kurulu Yönetmeliğinde belirlenen üye, Perakende temsilcisi ve üretici temsilcisi olarak TOBB Perakende Sektör Meclisi’nin başkanı veya başkan yardımcısı ile Gıda Sektör Meclisi’nin başkanı veya başkan yardımcısı olmak üzere 13 üyeden oluşacak.

İç Ticaret Genel Müdürünün başkanlık edeceği Kurulun sekretarya hizmetleri, İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecek.

Kurulun görev ve yetkileri

Yönetmeliğe göre, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’nun görev ve yetkileri şöyle:

Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına karşı piyasa dengesini ve tüketicileri korumaya yönelik gerekli tedbirleri almak ve bunların uygulanmasını sağlamak.

Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamaları ile ilgili denetim ve incelemeler yapmak veya yaptırmak. Bu denetim ve incelemelere ilişkin üretici, tedarikçi ve perakende işletmenin savunmasını almak veya alınmasını sağlamak.

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket ettiği tespit edilen üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler hakkında idari para cezası kararı almak ve bu kararın uygulanmasını sağlamak.

Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamaları ile ilgili ilke ve kuralları belirlemek.

Bakan tarafından fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamaları ile ilgili verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Şikâyet başvurusu, inceleme ve savunma

Şikâyet başvurusu dilekçeyle, şikâyet sistemi üzerinden veya diğer elektronik başvuru yöntemleri kullanılarak Bakanlığa ya da il müdürlüğüne yapılacak.

Resen veya şikâyet üzerine yapılan denetimlerde, Bakanlık, il müdürlüğü veya yetkili idare tarafından üretici, tedarikçi ve perakende işletmeye denetimin yapıldığı günden başlamak üzere on günden az olmamak kaydıyla savunma süresi verilecek. Bu süre bir defaya mahsus on güne kadar uzatılabilecek. Verilen süreler içinde savunma yapılmaması durumu hariç olmak üzere, üretici, tedarikçi ve perakende işletmenin savunması alınmadan Kurul tarafından idari para cezası kararı alınamayacak ve uygulanamayacak.

Kurul toplantıları

Başkanın çağrısı üzerine Başkan dâhil en az yedi üye ile toplanacak olan Kurul’da kararlar, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile alınacak.

Kurul Başkanı ve üyeleri; kendilerine, üstsoy ve altsoyundan olanlar ile eşi ve üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarına ilişkin toplantılara katılamayacaklar.

Gerekli hallerde kurul üyeleri dışında kalan gerçek kişiler, kamu kurum ve kuruluşları ile tüzel kişilerin temsilcileri bilgilerine başvurulmak üzere toplantılara davet edilebilecek.

Bakanlıkça uygulanacak Kurul kararları, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve aydınlatılması ile mal ve hizmet piyasasındaki tarafların ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla Bakanlıkça açıklanabilecek.

Denetim ve ceza hükümleri

Bakanlık, Yönetmeliğin uygulanmasında oluşan tereddütleri gidermeye, ortaya çıkan sorunlar ve şikâyetlerle ilgili olarak üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerde denetim yapmaya, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi talep etmeye yetkili olacak.

Yetkili idareler, Bakanlığın talebi üzerine üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamaları hakkında ön inceleme mahiyetinde denetim yapmakla görevli olacaklar. Yapılan denetimin sonuçları Bakanlığa derhal bildirilecek.

Para cezaları

Kurul tarafından, Kanunun Ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket edenlere on bin Türk Lirasından yüz bin Türk Lirasına; ikinci fıkrasına aykırı hareket edenlere ise elli bin Türk Lirasından beş yüz bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilecek.

Cezanın belirlenmesinde; işlenen fiilin ağırlığı ve haksızlık içeriği, işletmenin türü, büyüklüğü ve bulunduğu sektör, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk faaliyetinden sağlanan menfaat ile daha önce aynı konuda idari para cezası uygulanıp uygulanmadığı gibi hususlar dikkate alınacak.

17/4/2020 tarihinden önce fahiş fiyat artışı uygulamaları hakkında Bakanlığa yapılan başvurular, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkı (Kaynak: Gıda Hattı)