Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Türkiye son yıllarda ve günlerde en çok hayat pahalılığı, kötü ekonomi, zamlar ve artan fiyatlar, ithalat ve ihracat rakamlarını konuşuyor. Bende bugün Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım üç son veriyi sizlere iletmek istiyorum.
***
Tüketici Fiyat Endeksi
TÜFE’de (2003=100) 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre %8,42, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,26 ve on iki aylık ortalamalara göre %18,27 artış gerçekleşti.
Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan, giyim ve ayakkabıda %2,13, çeşitli mal ve hizmetlerde %2,09, alkollü içecekler ve tütünde %1,79 ve ulaştırmada %1,61 artış gerçekleşti.
Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürde %0,53 ve haberleşmede %0,07 düşüş gerçekleşti.
TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre sağlık %15,41, çeşitli mal ve hizmetler %14,98, lokanta ve oteller %14,87 ve eğitim %14,00 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,95, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,90 ve on iki aylık ortalamalara göre %17,56 artış gerçekleşti.
Eylül 2019’da endekste kapsanan 418 maddeden; 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 292 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 84 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
***
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,13, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,53, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %26,44 artış gösterdi.
Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,86 düşüş, imalat sanayi sektöründe %0,05 düşüş, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe %3,02 artış, su temini sektöründe %0,23 artış olarak gerçekleşti.
Bir önceki aya göre en fazla artış; %5,46 ile tütün ürünleri, %4,12 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %3,08 ile ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) olarak gerçekleşti. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz %9,53, diğer ulaşım araçları %3,79, kağıt ve kağıt ürünleri %1,60 ile bir önceki aya göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler oldu.
Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Eylül ayında aylık en fazla artış %2,70 ile enerjide gerçekleşti.
***
Dış Ticaret İstatistikleri
Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2019 yılı Ağustos ayında, 2018 yılının aynı ayına göre %1,6 artarak 12 milyar 523 milyon dolar, ithalat %1,5 artarak 15 milyar 24 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Ağustos ayında dış ticaret açığı %1,2 artarak 2 milyar 500 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2018 Ağustos ayında %83,3 iken, 2019 Ağustos ayında %83,4 olarak gerçekleşti.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2019 Ağustos ayında bir önceki aya göre ihracat %1,5 azaldı, ithalat %0,4 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2019 yılı Ağustos ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %0,8, ithalat %0,2 azaldı.
Almanya’ya yapılan ihracat 2019 Ağustos ayında 1 milyar 118 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 26 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 641 milyon dolar ile Irak ve 617 milyon dolar ile ABD takip etti. Rusya’dan yapılan ithalat, 2019 yılı Ağustos ayında 2 milyar 30 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 422 milyon dolar ile Çin, 1 milyar 271 milyon dolar ile Almanya ve 823 milyon dolar ile ABD izledi.
Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.3 sınıflaması içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Ağustos ayında ISIC Rev.3’e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %95,3’tür. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,1’dir. İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %75,1’dir. Ağustos ayında yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %14,3’tür.
Genel ticaret sistemine göre ihracat 2019 yılı Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %1,8 artarak 13 milyar 161 milyon dolar, ithalat ise 15 milyar 566 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda ihracatın ithalatı karşılama oranı %84,5 oldu.