Gıda güvenliği ve biyoterörizm (1) (Köşe yazısı 07.06.2019 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ

davutgulec@hotmail.com

Son yıllarda Dünyada en çok konuşulan konulardan biri ‘gıda, güvenlik ve biyoterorizm.’

Hastalıkların artması, yetersiz, dengesiz beslenme, gıda üretiminden tüketimine geçilmesi, ayakta sağlıksız beslenme, genetiği oynanmış tohumlar, hileli, sağlıksız, bozuk üretimler ile insanların, ülkelerin geleceği gibi bir çok konu çok konuşuluyor.

Böyle bir yazıyı kaleme almayı düşünürken, her zaman kendisinden yararlandığım Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp A.D.’den Prof.Dr. Hamit Hancı ve Ankara Üniversitesi Gıda Güvenliği Enstitüsü’nden Prof.Dr. Nevzat Artık bugün kutlanan ‘Dünya gıda güvenliği günü ve biyoterörizm’ başlığı ile araştırma kaleme aldı.

Her zaman olduğu gibi bu konu ile ilgili yazının büyük bölümünü sizlere aktaracağım.

Her yıl 7 Haziran dünya gıda güvenliği günü (world food safety day) ; Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 20 Aralık 2018 tarihinde, 2019 yılından başlamak üzere 7 Haziran tarihini, “Dünya Gıda Güvenliği Günü” olarak ilan etti. Codex Alimentarius Komisyonu tarafından yürütülmektedir.

Dünya Gıda Güvenliği Günü Amacı

Bu özel günün, gıda güvenliği konusunda farkındalık yaratması, tüketicilere, üreticilere ve devletlere  bu konuya odaklanmak için bir fırsat oluşturması bekleniyor.

Gıda yoluyla 200’den fazla hastalığın yayılma ihtimali bulunuyor. Her yıl, 10 kişiden 1’i gıda kaynaklı bir rahatsızlık geçiriyor ve 420 bin kişi hayatını kaybediyor.

Gıda Güvenliği

Gıda Güvenliği, gıda ürünlerinin, normal şartlarda üretim zinciri içinde yer alabilecek olan (Yani E. coli , Salmonella, Listeria gibi) mikroorganizmalarla, kasti olmayan kontaminasyonunu önleme çabasıdır. TSE, 2 Mayıs 2019 tarihinde, “ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri” standardının Türkçe versiyonunu yayınladı. Standart, ISO tarafından Haziran 2018’de yayınlanmıştı.
TS EN ISO 22000 Standardının “kapsam” bölümünde aşağıdaki bilgiler yer almaktadır:

Bu doküman, gıda zincirinde doğrudan veya dolaylı olarak yer alan bir kuruluşun aşağıdakileri gerçekleştirmesine olanak sağlanması amacıyla teşkil edilecek gıda güvenliği yönetim sistemi (GGYS) gerekliliklerini kapsar:

  1. a)Ürün ve hizmetleri kullanım amaçlarına uygun ve güvenli bir şekilde sağlayan bir GGYS’nin planlanması, uygulanması, işletilmesi, sürdürülmesi ve güncellenmesi;
  2. b)Geçerli yasal ve düzenleyici gıda güvenliği gerekliliklerine uygunluğun gösterilmesi;
  3. c)Karşılıklı olarak kabul edilen müşteri gıda güvenliği gerekliliklerinin incelenerek değerlendirilmesi ve bunlara uygunluğun gösterilmesi;
  4. d)Gıda güvenliği konularının, gıda zinciri içerisindeki ilgili taraflara etkili bir şekilde iletilmesi;
  5. e)Kuruluşun, belirtilen gıda güvenliği politikasına uygun olmasının sağlanması;
  6. f)İlgili taraflara uygunluğun gösterilmesi;
  7. g)Kuruluş GGYS’sinin dış bir kuruluş tarafından belgelendirilmesi veya tescil edilmesi veya bu dokümana uygunluğunun bir öz değerlendirmesinin veya öz beyanının yapılması.

Biyoterorizme Karşı Gıda Savunması

Gıda Savunması, gıda ürünlerinin, normal şartlarda üretim zinciri içinde yer almayan biyolojik, kimyasal, fiziksel ve radyolojik etkenlerle kasıtlı olarak kontamine edilmesini önleme çabasıdır.

Gıda Savunmasının Faydaları

Güvenlik ve Kalite Girişimlerini Destekler Daha çok rastlanan güvenlik sorunlarının maliyetini azaltır (hırsızlık, talan, etik olmayan işletme uygulamaları vs.) İşletme sürecini ve yetersizliklerini ortaya çıkarır Tahripkar olay riskini azaltır Küçük çaplı olayların etkisini azaltır Rekabet Avantajı! Gıda Savunma Planı talep eden müşteri sayısı, özellikle çokuluslu müşteriler, artıyor. Mevzuata ilişkin zorunluklar getirilirse hazırlıklı oluruz.

Gıda Savunma Planları

Gıda Savunma Planı Nedir?

Kasıtlı bir kontaminasyon olayı potansiyelini kontrol etmek/asgariye indirgemek ve böylelikle besin oprasyonunun genel zaafını azaltmak için uygulanacak eylemleri kayda geçirmekte kullanılan yazılı bir plan.

Neden Bir Gıda Savunma Planı Geliştirmeli?

Bir Gıda Savunma planı şunlara yardım eder: Ürünün kontamine edilmesi riskini asgariye indirecek adımları tespit etmeye Hazırlıklılığı arttırmaya Personel için emniyetli bir çalışma ortamı sağlamaya Müşteriler için ürüne katma değer sağlamaya Kȃrı korumaya.

Bir Tim Kurmak Gıda Savunma Timinde:

Kalite Teminatı/Kontrolü Tesisin Fiziksel Güvenliği, Gıda Güvenliği ve Operasyonlar Yönetimi İnsan Kaynakları Halkla İlişkiler/Haberleşme Tesis Acil Durumu Müdahalesi yer alır.

Gıda Savunması Planı Nedir? Bir Gıda Savunması Planında:

Şirket Bilgileri Genel Önleyici Tedbirler (A ve B Alıştırmaları) Zaaf Değerlendirmesi (C Alıştırması) Azaltma Stratejileri (D Alıştırması) Müdahale Planı (E Alıştırması) Yeniden değerlendirme İnceleme yer alır.

FDA’nın Gıda Savunma Rehberliği

  1. Gıda üreticileri, Gıda maddeleri işlemcileri ve nakliyecileri
  2. İthalatçılar ve tasnifçiler
  3. Perakende gıda satan dükkanlar ve gıda hizmeti veren kuruluşlar
  4. Mandıra çiftlikleri, nakliyecileri, işleyicileri
  5. Kozmetik ürün işleyicileri ve nakliyeciler