Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Son yıllarda artık, dedelere, ninelere, annelere, babalara, kısaca yaşlılara, saygı, sevgi, vefa neredeyse kalmadı.
Dünya teknoloji ile küçüldü. Akıllı teknoloji içinde uyuklayan gençlik, atalarına zaman ayıramaz hale geldi. Sürekli bahaneler ile ‘işim yoğun’ diye dertlenirken umutları yine de onlar.
Oysa çeşitli acılar içinde kıvranan ve bunu evlatlarına hissettirmemeye çalışan o eli öpülesi insanlar ne zahmetler, zorluklar, imkansızlıklar içinde çocuklarını büyüttü. Hepsi ayrı birer roman, ders alınacak insan öyküsü.
Ben bu köşemde sık sık, evlenen, kötü arkadaş kurbanı olan asi gençler, atalarını kaldıkları yerlerde ziyaret etmediği gibi, çocuklarının istemediğini söyleyerek evlerine bile sokmuyor.
‘Hastayım. Beni bir doktora götür’ deseler, hastanelerde unutulur, hastane kapılarına terkedilir durumdalar. Ziyaretçi, sahip çıkan, işini takip eden, bir duasını almak için çaba gösteren evlatlar azaldı. Yaşlılarda bu nedenle o binbir güçlükle büyüttükleri, kokularına hasret kaldıkları çocuklarına dertlenmek yerine, başkalarından medet umar hale geldi.
Ben sık ‘Allah canımı alsa da kurtulsam’ ya da ‘İyi bir huzurevi bulsam da gitsem’ diyenleri çok görür, duyar oldum. Huzurevlerinde sıra bekleyenlerin yoğunluğunu biliyorum. İçinde yaşayanların ise özlemlerini.
Halen çoğu yarım aşırı çoktan aşmış o insanların, çoğu istenmedik ve beklenmedik olayda ‘Allah kimseye evlat acısı vermesin. Çocuğumun tırnağına yine de zarar gelmesin’ dediklerini haber yapıyoruz. Ya da Şehit ailelerinin mezar başlarında ‘Oğlum dayanamıyorum, her kapı çaldığında gelecekmişin gibi oluyorum’ sözlerine tanıklık ediyoruz.
Peki şimdi bunları niye yazdım. Hepiniz merak ettiniz.
Dünya teknoloji ile küçülüp, o küçük ekranın içinde yaşanırken, bir köşeye itilip-kakılan, unutulan, ölüme terk edilen bu insanlara emeğini esirgemeyen, güler yüzleri solmayan, her sorularına samimi-içten yanıt veren, tahlil-tetkik sonuçlarını tek tek inceleyip ağrılarını, sorunlarını çözmeye çalışan ‘isimsiz kahramanlar’dan ‘Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri bilim dalı’ ekibini ve tam bir ‘arı, karınca’ gibi çalışan başındaki Doç Dr. Sibel Akın’ı görünce bu konuyu ele almak istedim.
Dedim ya, çoğu evladın, yakınlarının bile tahammül edemediği belli yaştaki insanlara onlar güler yüzleri, içtenlik, samimiyet ve dilleri döndükçe yardım ediyor.
Gelin Erciyes Üniversitesi Geriatri Bilim Dalı’ndan Doç.Dr. Sibel Akın ile ‘geriatri bilimi’ni, önerilerini, çalışmalarını dinleyelim.
Yaşlılık Nedir?
Dünya Sağlık Örgütü yaşlılığı; “Çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinin azalması” olarak tanımlamıştır. Demografik anlamda yaşlılığın sınırı 65 yaş olarak kabul edilmektedir. 65-74 yaş arası erken yaşlılık, 75-84 yaş arası yaşlılık, 85 yaş üzeri ise ileri yaşlılık olarak tanımlanmaktadır.
Geriatrinin Öneminden Bahseder misiniz?
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaşlı nüfus oranı artmaktadır. Yaşlı nüfus oranı 2018 yılında %8,7 iken, nüfus projeksiyonlarına göre 2023 yılında bu oranın %10,2 olması beklenilmektedir. Doğuşta beklenen yaşam süresi, Türkiye geneli için toplamda 78 yıl; erkeklerde 75,3 yıl ve kadınlarda 80,7 yıldır. Kayseri’de yaklaşık 94.414 yaşlı bulunmaktadır yaşlı nüfusun genel nüfus oranı %7,3’dür ve yaşlı nüfusun % 88’i şehir merkezinde yaşamaktadır.
Geriatri nedir? Amacı nedir?
Geriatri; 65 yaş ve üstü hastaların sağlık sorunları, hastalıkları, sosyal ve fonksiyonel yaşamları, yaşam kaliteleri, koruyucu hekimlik uygulamaları ile ilgilenen bilim dalıdır. Geriatri uzmanı olabilmek için 4 yıllık İç Hastalıkları uzmanlık eğitimi üzerine, 3 yıllık geriatri yan dal eğitimi almak gerekmektedir. Amacımız; yaşlının sağlığını korumak, hastalığında tedavi etmek, bağımsız olarak yaşamını sürdürmesine yardımcı olmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Geriatrik Bir Değerlendirme Nasıl Yapılır?
Kapsamlı geriatrik değerlendirme ile yapılmaktadır. Rutin yapılan hikaye alma ve fizik muayeneye ek olarak; banyo, giyinme gibi temel günlük yaşam aktiviteleri; telefon kullanma, alışveriş, yemek hazırlama gibi daha komplike günlük yaşam aktiviteleri testleri ile yaşlının fonksiyonel durumu değerlendirilir; görme, işitme ve düşmenin değerlendirilmesi test ve sorguları yapılır, beslenme durumu değerlendirilir; istemsiz idrar ve büyük abdest kaçırma sorgulanır; unutkanlığa yönelik mini mental test; depresyona yönelik geriatrik depresyon testi yapılır ve son olarak da aldığı ilaçların sorgusu yapılır. Bir hastaya ayrılan süre ortalama 1 saat olmaktadır.