Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Bugün Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım ‘girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı’ ve ‘Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırma’ sonuçlarını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Araştırma sonuçlarına göre 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin İnternete erişim oranı bu yıl %95,3 oldu. Bu oran, 2017 yılında %95,9 idi.
Çalışan sayısı büyüklük gruplarına göre İnternet erişim oranları ise; 10-49 çalışanı olan girişimlerde %94,7, 50-249 çalışanda %97,8, 250 ve üzeri çalışanda ise %99,2. Bilgisayar kullanım oranı 2018 yılında 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimler için %97 iken 2017 yılında %97,2 idi.
Girişimlerin %66,1’i 2018 yılında web sayfasına sahip iken, bu oran bir önceki yıl %72,9 idi. Web sayfası sahiplik oranı %87,8 ile en yüksek 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerde iken, bunu %80 ile 50-249 çalışanı olan girişimler ve %63,1 ile 10-49 çalışanı olan girişimler takip etti.
Girişimlerin %93,7’si 2018 yılında İnternete erişimde genişbant bağlantı kullandı. Genişbant İnternet erişimine sahip girişimlerin abone oldukları İnternet bağlantı hızları dikkate alındığında, %19’u 10 Mbit/s altında, %59,9’u 10-99 Mbit/s hız aralığında ve %19,4’ü ise 100 Mbit/s ve üzeri hızda İnternet kullandı.
Girişimlerin %9,8’i 2017 yılında İnternet (web siteleri, online mağazalar ve mobil uygulamalar) üzerinden ve/veya Elektronik Veri Alışverişi (EDI) ile mal/hizmet siparişi aldı/satış yaptı. Çalışan sayısı büyüklük gruplarına göre bu oran 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerde %21,8 iken, 50-249 çalışanı olan girişimlerde %12,1 ve 10-49 çalışanı olan girişimlerde ise %9 oldu.
2018 yılı araştırma sonuçlarına göre 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin %11,6’sı ana işi bilişim teknolojileri olan ve bilişim sistemleri ve uygulamalarının kurulması, işletilmesi ve geliştirilmesi süreçlerinde görev alan bilişim uzmanı istihdam etti. Bu oran 2017 yılında %10,8 idi.
Çalışan sayısı 10-49 olan girişimlerin %8,2’si, 50-249 çalışanı olan girişimlerin %24,3’ü, 250 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin ise %57,4’ü bilişim uzmanı istihdam etti.
Girişimlerin %5,2’si 2017’de bilişim uzmanı aldı veya almayı denedi. Bu girişimlerden %37,9’u bilişim uzmanı alım sürecinde adayların çok az olması, adayın eğitim/öğretim yetersizliği, yüksek ücret talebi, iş tecrübesindeki yetersizlik vb. güçlükler ile karşılaştı. Bu oranlar sırasıyla 2016 yılında %4,5 ve %36,9 idi.
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2017 yılı sonuçlarına göre; en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,2 puan artarak %47,4’e, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı pay 0,1 puan artarak %6,3’e yükseldi. Toplumun en zengin %20’sinin gelirinin en yoksul %20’sinin gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı ise 7,7’den 7,5’e düştü.
Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. 2017 yılı sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,001 puan artış ile 0,405 olarak tahmin edildi.
Türkiye’de ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre %12,7 artarak 19 bin 139 TL’den 21 bin 577 TL’ye yükseldi.
Toplam eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirleri içerisinde en yüksek payı, %48,9 ile bir önceki yıla göre 0,8 puan azalan maaş ve ücret gelirleri aldı. İkinci sırayı %19,7 ile önceki yıla göre 0,1 puanlık artış gösteren sosyal transfer gelirleri alırken üçüncü sırayı %19,6 ile 2016 yılına göre 0,2 puan azalan müteşebbis gelirleri aldı.
Tarım gelirlerinin müteşebbis geliri içindeki payı 2016 yılına göre 3,8 puan azalarak %21,4 olarak gerçekleşti. Sosyal transferlerin ise %91,4’ünü emekli ve dul-yetim aylıkları oluşturdu.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,8 puanlık düşüş ile %13,5 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 1,1 puan azalarak %20,1 oldu.
Hanehalkı tiplerine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kişilik hanehalklarının yoksulluk oranının bir önceki yıla göre 0,7 puan düşerek %8,2, bağımlı çocuğu olmayan hanehalklarının yoksulluk oranının 0,2 puan düşerek %3,8, bağımlı çocuğu olan hanehalklarının yoksulluk oranının ise 0,9 puan düşerek %17 olduğu görüldü.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayanların %25,4’ü, bir okul bitirmeyenlerin %21,7’si yoksul iken, bu oran lise altı eğitimlilerde %11,7, lise ve dengi okul mezunlarında ise %5,5 oldu. Yükseköğretim mezunları ise %1,5 ile en düşük yoksulluk oranının gözlendiği grup oldu.
Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2016 yılında sürekli yoksulluk oranı %14,6 iken 2017 yılında bu oran %14 oldu.
Nüfusun %59,1’i kendilerine ait bir konutta otururken, %40,8’i konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu, %36,6’sı sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve %22,9’u trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadı.
Nüfusun, %69,2’si konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları olduğunu, %60,8’i evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını karşılayamadığını ve %13,4’ü konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti.
Finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon ve otomobil sahipliği ile beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, kira, konut kredisi, borç ödemeleri, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek ve evin ısınma ihtiyacının ekonomik olarak karşılanamama durumu ile ilgili hanehalklarının algılarını yansıtmaktadır.
Yukarıda belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2016 yılında %32,9 iken 2017 yılında 4,2 puan düşerek %28,7 olarak gerçekleşti.