Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇC
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Bu köşeden paylaşımlarıma gösterdiğiniz ilgi nedeniyle bir kez daha teşekkür ediyorum.
Sürekli ‘acı, keder, savaş, kriz’ yerine bugünde Türkiye için önemli bazı ekonomik göstergeleri, Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden alarak sizlerle paylaşıyorum.
Satınalma Gücü Paritesi
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP’ye göre kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeksi 2017 yılı sonuçlarına göre 28 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, bu değer Türkiye için 67 oldu ve AB ortalamasının %33 altında kaldı.
Karşılaştırmalarda, 28 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 5 aday ülke (Türkiye, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk) ve 1 potansiyel aday ülke (Bosna-Hersek) kapsandı.
Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 253 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 30 ile Arnavutluk oldu. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının %153 üzerinde, Arnavutluk ise %70 altında değere sahip oldu.
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla temel alınırken, tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına fiili bireysel tüketim endeksleri daha uygun bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Fiili bireysel tüketim, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlere ek olarak devlet veya kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından sağlanan (eğitim, sağlık vb.) hizmetleri de kapsamaktadır.
Kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 28 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 68 oldu ve AB ortalamasının %32 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında kişi başına fiili bireysel tüketim değeri en yüksek ülke 132 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 39 ile Arnavutluk oldu.
Fiyat düzeyi endeksi, ülkelerin ulusal para birimlerinin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünün göstergesidir. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi, 100’den büyük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “ucuz” olarak ifade edilmektedir.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi, 2017 yılı sonuçlarına göre 45 oldu. Bu değer, AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 45 Euro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceğini gösterdi.
Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi
Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE), 2018 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %2,53, bir önceki yılın Aralık ayına göre %12,20, bir önceki yılın aynı ayına göre %14,37 ve on iki aylık ortalamalara göre %11,64 artış gösterdi.
Bir önceki aya göre değişim; tarım ve avcılık ürünlerinde %2,54, balıkçılıkta %6,36 artış, ormancılık ürünlerinde %2,77 azalış olarak gerçekleşti.
Ana gruplarda bir önceki aya göre değişim; tek yıllık bitkisel ürünlerde %4,25, çok yıllık bitkisel ürünlerde %3,66 artış, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %0,02 azalış gerçekleşti.
Alt tarım gruplarından; diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyveler %6,14, lifli bitkiler %4,62, diğer çiftlik hayvanları ve hayvansal ürünler %2,03 artış, canlı kümes hayvanları ve yumurtalar %3,56, turunçgiller %3,00 azalış gösterdi.
Kasım 2018’de endekste kapsanan 90 maddeden; 1 madde bu ay endekse girerken, 62 maddenin fiyatlarında artış, 24 maddenin fiyatlarında azalış olurken, 3 maddenin fiyatlarında ise değişim olmamıştır.
Sanayi Üretim Endeksi
Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2018 yılı Ekim ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %6,1 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi %6,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,2 azaldı.
Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2018 yılı Ekim ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %1,3, imalat sanayi sektörü endeksi %2 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,2 azaldı.
Ciro Endeksleri
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında takvim etkilerinden arındırılmış ciro endeksi, 2018 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %26 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış toplam ciro endeksi ise bir önceki aya göre %2,4 azaldı.
Takvim etkilerinden arındırılmış sanayi ciro endeksi, 2018 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %38,2 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi ciro endeksi ise bir önceki aya göre %3,9 azaldı. İnşaat ciro endeksi, 2018 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %23,5 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış inşaat ciro endeksi ise bir önceki aya göre %4,9 arttı.
Ticaret ciro endeksi, 2018 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %16,3 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ticaret ciro endeksi ise bir önceki aya göre %4 azaldı. Hizmet ciro endeksi, 2018 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %34,1 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış hizmet ciro endeksi ise bir önceki aya göre %1,7 arttı.