Doğum, ölüm ve zaman…(Köşe yazısı 02.05.2016 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ

davutgulec@hotmail.com

Türkiye, doğumlar, bebek ölümleri, doğum şekilleri ve zaman kullanımında nerede, nasıl hiç düşündünüz mü?

Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü verileri, bunların yanıtını verdi.

Türkiye’de geçen yıl dünyaya gelen bebek sayısı 19 bin 503’lük bir azalışla 1 milyon 325 bin 783 oldu. Toplam doğurganlık hızı, diğer bir ifade ile bir kadının doğurgan olduğu dönem (15-49 yaş grubu) boyunca doğurabileceği ortalama çocuk sayısı Türkiye için 2001 yılında 2,38 iken bu sayı, 2014 yılında 2,18 ve 2015 yılında ise 2,14’e geriledi.

Avrupa Birliği’nde 2014’de kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı 1,58; doğurganlık hızı en yüksek 3 ülke ise sırasıyla; Fransa (2,01), İrlanda (1,94) ve İsveç (1,88). Burada doğurganlık hızı en düşük üç ülke ise sırasıyla Portekiz (1,23), Yunanistan (1,30) ve İspanya (1,32) ile Polonya (1,32).

İdari kayıtlardan alınan veriye göre, 2015’te 19 bin 330 anne çoğul doğum gerçekleştirirken, bu kadınların %97,4’ü ikiz, %2,4’ü üçüz ve %0,2’si dördüz ve daha fazla bebek dünyaya getirdi.

Türkiye’de doğumların %36,7’si ilk, %32,2’si ikinci, %18,3’ü üçüncü, %12,8’i ise dört ve daha üstü doğum olarak gerçekleşti. AB’de ise 2014’te doğumların %46,1’i ilk, %35,8’i ikinci, %12,2’si üçüncü ve %5,9’u dört ve üstü doğum olarak kayıtlara geçti.

Türkiye’de ilk canlı doğumunu yapan kadınların ortalama yaşı 2014’te 25 iken 2015’te 25,2 oldu. AB’de bu yaş, 2014 verilerine göre 28,8. İlk doğumdaki ortalama anne yaşı en yüksek üç ülke sırasıyla; 30,7 ile İtalya, 30,6 ile İspanya ve 30,2 ile Lüksemburg; en düşük üç ülke ise sırasıyla 25,8 ile Bulgaristan, 26,1 ile Romanya ve 26,3 ile Letonya.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2014’te doğumların %51’i sezaryen yöntemiyle gerçekleşti. Sezaryen ile doğum oranı 2002 yılında %21’di.

Sezaryen doğum oranının en fazla olduğu bölgeler sırasıyla; %62 ile Ege, %60 ile Akdeniz ve %59 ile Batı Marmara Bölgesi. Sezaryen doğum oranının 2002 yılına göre en fazla arttığı bölge Akdeniz.

Türkiye sağlık araştırması sonuçlarına göre 2014’te 7-14 yaş grubundaki çocukların son 6 ay içinde geçirdiği başlıca hastalık ve sağlık sorunları arasında ağız ve diş sağlığı sorunları %24,6 ile ilk sırada. Bu sorunu %13,8 ile göz ile ilgili sorunlar ve %9,4 ile enfeksiyöz hastalıklar takip etti.

Türkiye genelindeki ölüm oranlarına bakıldığında ise geçen yıl %3,6 artış kaydedildi. Kaba ölüm oranlarında  Kayseri % 5,1, Sivas % 6,9, Yozgat % 7,3’te kaldı.

Ölüm sayısı 2015’te  %3,6  artarak 405 bin 218 kişi oldu. Ölenlerin %54,8’ini erkekler, %45,2’sini kadınlar. Yani 2014’te bin kişi başına 5,1 ölüm düşerken, 2015’te bu rakam 5,2’ye ulaştı.

Geçen yıl kaba ölüm hızı illere göre en çok binde 10 ile Kastamonu, binde 9,9 ile Sinop, binde 9 ile Çankırı ve binde 8,8 ile Edirne’de görüldü. En düşük ise binde 2,8 ile Şırnak. Bu ili binde 2,9 ile Batman ve Hakkari, binde 3,1 ile Diyarbakır ve Van izledi. Ölümler en çok 75 ve daha yukarı yaşta görüldü. Bu yaş grubunda ölenlerin oranı 2015’te %49,5’e yükseldi.

Ölümler yaş grubu ve cinsiyete göre incelendiğinde, 2015’te beş yaş altı çocuk ölümlerinde cinsiyet farklılığının olmadı. Diğer yaş gruplarında ise cinsiyet farklılığı belirgin oldu. En yaşlı kuşak olan 75 ve daha yukarı yaş grubu dışındaki bütün yaş gruplarında erkek ölümleri, kadınlardan daha fazla

Bebek ölüm sayısı 2014’te 15 bin 165 iken 2015 yılında 14 bin 164 oldu. Bebek ölüm hızı, 2014’te binde 11,3 iken 2015’te binde 10,7 oldu. Yani bin canlı doğum başına 10,7 bebek ölümü düştü.

Bebek ölüm hızı en yüksek binde olarak 25,3 ile Kilis, 20,1 ile Şanlıurfa, 17,2 ile Gaziantep ve 16,4 ile Van. En düşük ise 3,8 ile Bartın, 4,6 ile Kırklareli, 5,2 ile Rize ve 5,4 ile Edirne.

Bir ayını tamamlamadan ölen bebeklerin oranı 2014’te %67,1, 2015’te %64,2. Ölen bebeklerin 2015’te %13,4’ü ilk gün, %30,2’si 1-6 günlük, %20,6’sı ise 7-29 günlükken yaşamını yitirdi. Ölen bebeklerden 1-4 aylıkken yaşamını yitirenlerin oranı ise %22,9. Beş yaş altı ölüm hızı, geçen yıl binde 12,8 oldu.

Zaman kullanım araştırması sonuçlarına göre 10-17 yaş grubu çocukların bir günü böyle geçti

Uyku da 9 saat 39 dakika, Yemek ve diğer kişisel bakımda 2 saat 36 dakika, sosyal yaşam ve eğlencede 1 saat 25 dakika spor ve doğa sporlarında 24 dakika, gönüllü işlerde 16 dakika.

Eğitimde 3 saat 34 dakika, Tv, radyo, müzikte 2 saat 35 dakika, ulaşımda 58 dakika, hobi ve oyunlarda, 29 dakika, İstihdam ve hane halkı bakımda1 saat 5 dakika.

Belki bu rakamlar ve veriler, geleceğiniz,  yaşamınız, yuvanız için önemli olabilir.