BÖBREK TAŞLARINA KESİ İZİ OLMADAN MÜDAHALE

Yaşam boyunca erkeklerin yaklaşık yüzde 12’si, kadınların yüzde 5’i belirti veren taş hastalığı ile karşılaşıyor. Böbrek taşlarının tedavisinde genellikle taş kırma ya da endoskopik yöntemle vücuda girilerek taşın parçalanması yöntemine başvuruluyor.

Kalsiyum, oksalat veya ürik asit gibi maddeler idrar içerisinde normalde beklenenden daha yüksek yoğunlukta bulunursa böbrek taşı oluşabilir.  Böbrek taşı oluşumu, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi veren Acıbadem Kayseri Hastanesi Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Sofikerim şunları söyledi: “ Bazı kişilerde böyle bir durum olmadan da taş hastalığı görülebilir. Bu maddeler kristaller halinde böbrekte çökelebilir ve zaman içerisinde büyüyerek böbrek taşını meydana getirir.

Taş oluşumuna sebep olan maddeler nelerdir?

Çoğu zaman taşa neyin sebep olduğunu bulamayız.

• İdrarında kristal atılımı fazla olan hastalarda taş gelişme riski çok fazla.

• Sanayileşmiş ülkelerde taş riski daha fazla. Diyetin taş oluşumuna önemli etkisi olduğuna inanılıyor. Kişi başına düşen gelir arttıkça bilinen diyet alışkanlıkları da değişiyor. Yağlı, proteinli ve şekerli gıda tüketimi artıyor. Diyetteki lifler ve sebze proteinleri azalıyor. Ayrıca yüksek sodyum içeren yiyecekler (tuzlu yiyecekler) taş riskini artıran önemli bir faktör.

• Mesleğin taş oluşum sıklığına etkisi de saptanmış durumda. Fiziksel aktivitesi azalmış ve yüksek ısıda çalışanlarda taş oluşma riski daha fazla.

• Ailesinde taş bulunanların birinci derecede yakınında taş olma riski yaklaşık 2 kat artıyor. Ayrıca bazı herediter böbrek hastalıklarında (renaltubulerasidoz, sistinüri, hiperkalsiüri) taş olma riski de yükseliyor.

• Sıcak iklimlerde, yaz aylarında, terleme ve yetersiz sıvı alımına bağlı olarak böbrekte taş oluşumu artıyor.

Taşın belirtileri ve bulguları nelerdir?

• Taş bulunduğu yere göre farklı şikayet ve bulgular veriyor. Taş böbrekte ise, bulunduğu tarafta künt ağrı oluyor, ağrı üreter (idrar kanalı) boyunca alt karına doğru yayılıyor ve idrar analizinde kan saptanıyor.

• Taş üreterde ise, idrarda kanama ile birlikte ani şiddetli yan ağrısı oluyor. Taşın bulunduğu yere göre ağrı, yayılım farklılığı gösteriyor. Ayrıca bulantı kusma görülebiliyor.

• Taş mesanede (idrar kesesi) ise, idrar yaparken ve idrar sonunda ağrılı idrar yakınması, idrarda zorluk, aniden idrarın kesilmesi ve kanama gibi şikayetler olabiliyor. Ağrı esas olarak alt kadranda oluyor ve penis ile perine bölgesine yayılıyor.

• Taş üretrada (idrar yolu) ise idrar yaparken ağrı, damla damla idrar yapma veya idrarın tam tıkanması olabiliyor.

Böbrek taşı nasıl tedavi edilir?

• Taş kırma, hastaların çoğunluğunda uygulanabilen başlıca yöntemdir.
• Flexible üreteroskopi, ESWL (taş kırma) yöntemi uygun olmayan taşların endoskopik yöntemle idrar yolundan girilerek idrar kanalı veya böbrekteki taşların lazer ile kırılması ve özel basket denilen aletlerle alınması olarak tanımlanıyor. Böbreğe doğal yoldan girildiği için bu yöntemde vücutta kesi izi olmuyor.
• Gövdesi kırılıp bükülebilen, ucu yönlendirilebilen çok ince, flexible üreterorenoskop adı verilen cihazlarla idrar yolundan böbreklere kadar girilerek holmium lazer yardımı ile taşlar küçük parçalara ayrılabiliyor. Kırılan parçalar kum haline gelinceye kadar kırma işlemine devam ediliyor. Yapılan çalışmalarda bu yöntemin böbrekte doku kaybı ve fonksiyon kaybına yol açmadığı saptanmıştır.
• Flexible üreteroskopi yöntemi, genel olarak böbrek ve idrar kanalı taşlarının tedavisi yanında idrar yolu ve böbrek tümörü şüphesi olan hastalarda tanı koymak için de kullanılıyor.