Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF Kayseri Temsilcisi
Son aylarda, Türkiye’de ve Dünyadaki ekonomik sıkıntılar artıyor. Şehirlerin gelişmişliği ve insanların ticarette buluşma noktasına dönüşen Alışveriş merkezleri (AVM)’nin durumları da tartışılıyor.
Ülkemizde sayıları giderek artan AVM’ler ile ilgili yönetmelik nihayet yürürlüğe girdi.
Girmemiş olsa, insanlar için halen çok büyük önemi olan ‘bakkal ve küçük esnaf amcalar’ ayakta duramayacak, ‘meslek evliliği’ yapamayacağı içinde tarihe karışacaktı. Bu yönetmelik ile bakkal amcalar ve küçük esnafta korunmuş olacak.
Şunun hakkını da vermeden geçmek istemem.
AVM’ler sayesinde ‘insanlar önceden ne kadar çok kazık yediğini’ öğrenemeyecekti. AVM’lerin açılmasından sonra güya halka ‘kazık’ atanlar, bu merkezlerin açılmasıyla bir bir ya iflas etti ekmeğe muhtaç oldu ya da kapanarak kötü anıları ile başbaşa anılır oldu.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanarak geçtiğimiz yılın başında yürürlüğe giren Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında çıkan ilk yönetmelik olan Alışveriş Merkezleri Yönetmeliği sektörde mevcut düzenlemeler ek bir takım yenilikleri de tüketici için uygulanacak.
Bakanlığın alışveriş merkezindeki ortak kullanım alanlarına ve 400 metrekareden büyük perakende işletmelerin görünür kısımlarına, acil tıbbi müdahale ünitesiyle iletişimi sağlamak amacıyla yeterli sayıda acil tıbbi durum butonu yerleştirilecek. Acil tıbbi durumlarda ilk müdahalenin yapılabilmesi ve ihtiyaç halinde en yakın hastaneye sevkin sağlanabilmesi amacıyla alışveriş merkezinin kolay ulaşılabilir bir yerinde en az 20 metrekare büyüklüğünde acil tıbbi müdahale ünitesi oluşturulacak. Acil tıbbi müdahale ünitesinin girişinde Acil Tıbbi Müdahale Ünitesi yazısı ve işareti yer alacak. Acil tıbbi müdahale ünitesinin yeri yönlendirme levhalarıyla gösterilecek.
Alışveriş merkezinde kullanımı ücretsiz sosyal ve kültürel etkinlik alanı, acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri, bebek bakım odası, çocuk oyun alanı ve dinlenme alanlarıyla ortaklaşa kullanma, korunma veya faydalanma için zorunlu olan diğer alanlar oluşturulacak. Ortak kullanım alanları, engellilerle yaşlı ve çocukların ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulacak alışveriş merkezlerinde, söz konusu alanların, bu yönetmeliğe ve Türk Standartları Enstitüsü’nün ilgili standartlarına uygun olarak oluşturulmasından, alışveriş merkezi maliki; amacına uygun olarak kullanılmasından, bu alanlarda oluşabilecek kazalara karşı gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasından ve bu alanlara ilişkin diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesinden alışveriş merkezi maliki ile yönetimi müştereken sorumlu olacak.
Alışveriş merkezinde sergi, söyleşi, tanıtım ve imza günleri gibi sosyal ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi için satış alanının en az binde beşi oranında alan ayrılacak. Bakanlık, bu oranı bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak. Sosyal ve kültürel etkinlikler, etkinlikten en az 7 gün önce alışveriş merkezinin görülebilir yerlerinde ve varsa internet sitesinde ilan edilecek.
AVM’lerde kolay ulaşılabilir yerlerde, her katta 10 metrekareden az olmamak üzere yeterli büyüklükte ve sayıda, içinde lavabosu, alt değiştirme ünitesi, emzirme koltuğu ve sehpa bulunan, yeterli iklimlendirme ve hijyen şartlarına sahip yeterli sayıda bebek bakım odası oluşturulacak.
Alışveriş merkezinde 0-10 yaş grubu çocukların oyun oynaması için yaş gruplarına göre ayrıştırılmış biçimde, ebeveynlerin çocuklarının gözetimini sağlayabileceği oturma yerleri bulunan yaralanma ve kazalara karşı güvenlik tedbirleri alınmış, yeterli sayıda çocuk oyun alanı bulunacak.
Satış alanı 100 bin m2 altında olan alışveriş merkezinde en az 30 m2; 100 bin m2 ve üstünde olan alışveriş merkezinde ise en az 50 m2 büyüklüğünde, içinde lavabosu bulunan, yeterli iklimlendirmeye ve ihtiyacı karşılayacak diğer niteliklere sahip, kadın ve erkekler için ayrı ayrı olacak şekilde, otopark haricinde olmak üzere ve alışveriş merkezinin kolay ulaşılabilir yerinde ibadet yeri bulundurulacak.
AVM’lerde, ihtiyacı karşılayacak nitelik ve sayıda dinlenme yeri olacak. Alışveriş merkezinde yaşlı ve engelliler, kadın, erkek ve çocuklar için ayrı ayrı olacak şekilde gerekli hijyen şartlarına sahip ve yeterli sayıda alaturka ve alafranga tuvalet bulunacak. Ebeveynlerin, çocuklarının tuvalet ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmalarını sağlamak amacıyla en az bir adet bağımsız tuvalet oluşturulacak.
Alışveriş merkezince sürekli indirimli satış türünü gösterir ya da çağrıştırır ibarelerin usulüne uygun kullanılmasından alışveriş merkezi maliki ve yönetimi sorumlu olacak.
Alışveriş merkezinin otopark dahil her türlü bağlantı ve eklentileri ile giriş ve çıkışlarında özel güvenlik hizmeti sağlanacak. Alışveriş merkezinde bebek bakım odası ve tuvalet gibi niteliği itibarıyla kayıt altına alınması uygun olmayan alanlar dışındaki ortak kullanım alanları kamerayla kayıt altına alınacak ve bu kayıtlar en az 30 gün süreyle saklanacak. Bu kayıtların saklanmasından alışveriş merkezi yönetimi sorumlu olacak.
Bakanlık, yönetmeliğin uygulanması, uygulamada ortaya çıkan sorunlar ve şikayetlerle ilgili denetim yapmaya yetkili olacak, bu yetki taşra teşkilatı aracılığıyla da kullanılabilecek.
Yetkili idarelerce Bakanlığın talebi üzerine yönetmelik hükümleri çerçevesinde alışveriş merkezleri nezdinde ön inceleme mahiyetinde yapılacak denetim sonuçları, denetimin sonuçlandığı tarihten itibaren 15 gün içinde il müdürlüğüne bildirilecek.
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyetteki alışveriş merkezleri, istenen nitelikleri bir yıl içinde sağlayacak. AVM’lerde yapılacak tadilatların yapı ruhsatının yenilenmesini gerektirmesi durumunda ruhsatlandırma, alışveriş merkezine yapı ruhsatını veren idarece yapılacak.