Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Çoğu zaman ‘Eleştiri’ alacağımı bilsemde ‘risk’ alıp burada gündeme getiriyorum.
Toplum olarak bir israf, bir gösteriş, bir hava atma, birde dertlenme huyu edindik.
Tarım ülkesinde, hem üretimden vaz geçiyor hem de hayvan yemi olan sebze-meyveye en üst kalite fiyatı ödeyerek kazık yiyoruz.
Bu arada ‘Açız, doymuyoruz, zam yapılmasını istemiyoruz, kalitesini artırın’ denilen ekmeği israf etmekten ise ne dinen ne vicdanen israf etmekten çekinmiyoruz.
Rekor ekmek tüketimiyle dünyada dikkati çeken Türkiye’de, yılda çöpe atılan ekmek karşılığında net 1 milyon 54 liradan 1 milyon 430 bin kere asgari ücret ödenebiliyor.
Ayrıca 191 ilkokul, 168 lise, 954 spor salonu, 84 hastane yapılabiliyor. 37 bin daire satın alınabiliyor. 35 bin 770 kişinin evlilik masrafı karşılanabiliyor.
Türkiye, yıllık kişi başı 200 kilo ekmek tüketimiyle dünyada en çok ekmek tüketen ülke olarak 2000 yılında Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. Halen bu unvanı elinde bulunduran Türkiye’de, bir yıllık ekmek israfı karşılığında yapılabilecekler oldukça çarpıcı.
Doygun Ekmek tarafından yapılan hesaplamalara göre; 1 milyar 430 milyon 800 bin lira olan bir yıllık ekmek israfı, aylık net 1.000,54 lira olan asgari ücretin ayda 1 milyon 430 bin 28 kere çöpe atılmasına denk geliyor. Bu durum, işsizlik oranının yüzde 9.6 olduğu Türkiye’de binlerce yeni istihdamın sağlanamaması açısından ekonomiyi olumsuz etkiliyor.
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin günlük ekmek israfından yola çıkılarak yapılan hesaplama, istihdam dışında eğitim, sağlık, konut sahipliği, evlilik gibi yaşamın tüm alanlarında ciddi düzeyde kaybın yaşandığını gösteriyor.
Peki bu ekmek israfı ile neler yapılabilir?
Milli Eğitim Bakanlığı hesaplamalarına göre bir yılda çöpe giden ekmek karşılığında 24 derslikli 191 ilkokul veya 25 derslikli 168 lise ya da 954 spor salonu yapılabilirken 10 milyon 147 bin 518 öğrencinin bir aylık okul gideri karşılanabilir. Benzer şekilde israf edilen ekmeğin parasal karşılığı olan yaklaşık 1.4 milyar lira, 100 yataklı 84 hastanenin proje maliyetine eş değer durumda. Dar gelirlilerin büyük ihtiyaç duyduğu konut alanında ise israf edilen ekmeğin parasal tutarıyla 37 bin 284 kişi konut edinebilirken 35 bin 770 kişi tüm evlilik masraflarını karşılayabilir. Konuya ilgili örnekler çoğaltılabilir.
Öyle ki ekmek israfı yerine kilometrelerce yol inşa edilip tonlarca su tasarruf edilebilir. Doygun Ticaret ve Pazarlama Müdürü Murat Sertan Sağmanlı konuyu şöyle değerlendirdi.
“Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada açlık ve yetersiz beslenme yüzünden her gün 17 bin, her yıl 6 milyon çocuk hayatını kaybediyor. 900 milyon kişi her sabah açlıktan ölme riskiyle güne başlıyor. Tüm rakamlar, ekmeğimizi israf etmememiz gerektiğini net bir şekilde anlatıyor. İsrafı önlemek için öncelikle ihtiyacımız kadar satın almak ve aldığımız ürünü doğru koşullarda saklamak büyük önem taşıyor. Ekmeği uzun süre bayatlamadan saklanmasına imkan tanıyan paketli ekmeklerle israfı yüzde 50’ye varan oranlarda azaltmak mümkün.
Ambalaj Sanayicileri Derneği’nin verilerine göre paketli ekmek tüketimi artarsa, çöpe giden ekmeğin yüzde 50’sini kurtarma şansımız var. Çünkü paketli ekmeği derin dondurucuda 6 aya kadar saklamak mümkün. Yemek istediğinizde ekmek kızartma ve tost makinelerinde ısıtarak ya da kendiliğinden çözünmesini bekleyerek ekmeğinizi ilk günkü tazeliğinde tüketebilirsiniz. İsrafın boyutlarını azaltmanın yolu, bilinç artışı ve paketli ekmek tüketiminin artırılması.
Türkiye’de açık ve paketlenmiş olarak toplam ekmek pazarı 35 milyar lira. Ambalajlı ekmeğin ölçülebilen pazar payı, ölçülemeyen pazar payı ile yaklaşık yüzde 3. Türkiye’de ambalajsız ekmeğin pazar payı yaklaşık yüzde 97 seviyesinde. Günümüzde ambalajsız ekmekler daha çok tüketiliyor fakat daha hijyenik olması, raf ömrünün artması, alışveriş sıklığının azalması ve tüketicinin bilinç artışı gibi nedenlerle, sektördeki büyüme, ambalajlı ekmeklere doğru yönelim gösteriyor. Ancak bu oran, örneğin İngiltere’de yüzde 80 seviyesinde. Benzer şekilde gelişmiş ülkelerde ambalajlı ekmek satışı ambalajsız ekmek satışının önüne geçmiş durumda. Dolayısıyla dünyadaki mevcut durum ile kıyasladığımız zaman ambalajlı ekmek konusunda daha yolun başında sayılsak da 2018 yılına kadar ölçülebilen ambalajlı ekmek üretiminde yüzde 48 oranında artış öngörülmektedir.”
Bilmiyorum, Dünyada açlık, yoksulluk, işsizlik artarken, bu ekmek israfını sorgulamalı ve bitirmeliyiz.