Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Hafta sonları özellikle Türkiye İstatistik Kurumu başta olmak üzere bana ilginç gelen istatistik ve verileri paylaşmayı seviyorum. Bu konudaki ilginize teşekkürler.
Sanayi Üretim Endeksi
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2019 yılı Ocak ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %7, imalat sanayi sektörü %7,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü %1,7 azaldı. Endeks bir önceki aya göre %1,7, imalat sanayi sektörü endeksi %1,1 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %0,1 arttı.
Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi
Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi geçen ay, bir önceki aya göre %2,73, bir önceki yılın Aralık ayına göre %11,25, bir önceki yılın aynı ayına göre %25,79 ve on iki aylık ortalamalara göre %14,34 artış gösterdi. Bir önceki aya göre değişim; tarım ve avcılık ürünlerinde %2,85, balıkçılıkta %6,32 artış, ormancılık ürünlerinde ise %7,13 azaldı. Ana gruplarda bir önceki aya göre değişim; çok yıllık bitkisel ürünlerde %7,44, tek yıllık bitkisel ürünlerde %2,31 ve canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %1,01 arttı. Alt tarım gruplarından; turunçgiller %9,11, diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyveler %3,14, tahıllar, baklagiller ve yağlı tohumlar %2,67 ve çeltik %1,92 artış, lifli bitkiler %2,45, canlı kümes hayvanları ve yumurtalar %0,15 azalış gösterdi. Şubat 2019’da endekste kapsanan 86 maddeden; 65 maddenin fiyatlarında artış, 17 maddenin fiyatlarında azalış, 4 maddenin fiyatlarında ise değişim olmamıştır.
Kümes Hayvancılığı Üretimi
Tavuk yumurtası üretimi Ocak ayında bir önceki aya göre %0,7, bir önceki yılın aynı ayına göre %0,8 arttı. Kesilen tavuk sayısı bir önceki aya göre %1,8, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,7 azaldı. Kesilen hindi sayısı ise bir önceki aya göre %44,3, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,1 azaldı. Tavuk eti üretimi bir önceki aya göre %1,6, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,9 azaldı. Ocak ayında hindi eti üretimi ise bir önceki aya göre %14,7, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,8 azaldı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış seriye göre tavuk eti üretimi bir önceki aya göre %0,7 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış seriye göre ise tavuk eti üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %7,2 azaldı.
Süt ve Süt Ürünleri Üretimi
Toplanan inek sütü miktarı Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %4,9 azaldı. Ocak’ta ticari süt işletmeleri tarafından içme sütü üretimi 146 bin 63 ton olarak gerçekleşti ve bir önceki yılın aynı ayına göre %18 azalış gösterdi. İnek peyniri üretimi 59 bin 175 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %1,4 azaldı. Koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynir çeşitleri ise 615 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %0,4 azaldı. Yoğurt üretimi 90 bin 368 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %3,4 azaldı. Ayran üretimi ise 50 bin 32 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %5,5 azalış gösterdi. Ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü yağ oranı ortalama %3,5, protein oranı ise ortalama %3,3 olarak tespit edildi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplanan inek sütü miktarı Ocak ayında bir önceki aya göre %0,6 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış toplanan inek sütü miktarı Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %4,9 azaldı.
Bitkisel Ürün Fiyatları ve Üretim Değeri
Bir önceki yıla göre; mısır fiyatı %13,4 artarak 0,85 TL, yağlık ayçiçeği fiyatı %16 artarak 2,58 TL, patates %44,6 artarak 1,03 TL ve çeltik %24 artarak 2,38 TL olurken, kuru baklagillerden, kırmızı mercimek fiyatı %16,5 azalarak 1,94 TL, nohut fiyatı %12 azalarak 4,80 TL oldu. Sofralık domates fiyatı %36,5 artarak 1,85 TL, sofralık hıyar fiyatı %9 artarak 1,44 TL ve patlıcan fiyatı %8,8 artarak 1,54 TL olurken, kuru sarımsak fiyatı %26,3 azalarak 4,17 TL ve karnabahar fiyatı %4,2 azalarak 1,27 TL oldu.
Bir önceki yıla göre portakal fiyatında %18,5, sofralık çekirdekli üzümde %17,9, kayısıda %15,5 ve sert kabuklu meyvelerden cevizde %10,3 artış, taş çekirdekli meyvelerden kirazda ise %18,2 oranında azadı. Yaş çay fiyatı bir önceki yıla göre %16 oranında artışla 2,32 TL oldu. Bitkisel üretim değeri 158,9 milyar Tl. Bir önceki yıla göre; tahıllar ve diğer bitkisel ürünler üretim değeri %10,4 artarak 61,9 milyar, sebze üretim değeri %22,3 artarak 41,4 milyar ve meyveler, içecek ve baharat bitkileri üretim değeri ise %20,9 artarak 55,5 milyar TL oldu.
Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, IV. Çeyrek
Üretim yöntemine göre dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi olarak 2018 yılında bir önceki yıla göre %2,6 arttı. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2018 yılında bir önceki yıla göre %19,1 artarak 3 trilyon 700 milyar 989 milyon TL oldu.
Gayrisafi Yurt İçi Hasılayı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2018 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım sektörünün katma değeri %1,3, sanayi sektörü %1,1 arttı, inşaat sektörü ise %1,9 azaldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri %5,6 arttı.
2018’de kişi başına GSYH cari fiyatlarla 45 463 TL, ABD doları cinsinden 9 632 Dolar olarak hesaplandı.
Gayrisafi Yurt İçi Hasıla dördüncü çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, 2018 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3 azaldı. Üretim yöntemiyle GSYİH tahmini, 2018 yılının dördüncü çeyreğinde cari fiyatlarla %13,4 artarak 1 trilyon 10 milyar 114 milyon TL oldu.
Gayrisafi Yurt İçi Hasılayı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2018 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım sektörü toplam katma değeri %0,5, sanayi sektörü %6,4 ve inşaat sektörü %8,7 azaldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri %0,3 azaldı.
Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2018 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,2 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %2,4 azaldı.
Yerleşik hanehalklarının ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların (HHKOK) toplam nihai tüketim harcamaları, 2018 yılında bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre %1,1 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı %57,6 oldu. 2018 yılında devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı %14,4 olurken, sabit sermaye oluşumunun payı %29,7 oldu. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları %3,6 arttı, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %1,7 azalış gösterdi.
2018’in dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %8,9 azaldı. Devletin nihai tüketim harcamaları %0,5 artarken gayrisafi sabit sermaye oluşumu %12,9 azaldı.
Bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre mal ve hizmet ihracatı %7,5 arttı, ithalat %7,9 azaldı. Mal ve hizmet ihracatı, 2018 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak %10,6 artarken ithalatı ise %24,4 azaldı.
İşgücü ödemeleri 2018 yılında %18,6 artarken, net işletme artığı/karma gelir %18,7 arttı. İşgücü ödemeleri, 2018 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %16,5, net işletme artığı/karma gelir %10,6 arttı. İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın aynı çeyreğinde %31,1 iken bu oran 2018 yılının dördüncü çeyreğinde %31,2 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise %53,9’dan %51,3’e düştü.