Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Bugün sizlere bir süre ara verdiğim, Türkiye İstatistik Kurumu’ndan seçtiğim bazı güncel ve son verileri aktarmak istiyorum.
***
Sera Gazı Emisyon İstatistikleri
Sera gazı emisyon envanteri sonuçlarına göre, 2018 yılı toplam sera gazı emisyonu bir önceki yıla göre %0,5 azalarak 520,9 milyon ton (Mt) CO2 eşdeğeri (eşd.) olarak hesaplandı. 2018 yılı emisyonlarında CO2 eşd. olarak en büyük payı %71,6 ile enerji kaynaklı emisyonlar alırken bunu sırasıyla %12,5 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, %12,5 ile tarımsal faaliyetler ve %3,4 ile atık takip etti.
Kişi başı toplam sera gazı emisyonu 1990 yılında 4 ton CO2 eşd., 2017 yılında 6,5 ton CO2 eşd. ve 2018 yılında 6,4 ton CO2 eşd. olarak hesaplandı.
Toplam CO2 emisyonlarının 2018 yılında %35,5’i elektrik ve ısı üretiminden olmak üzere %85,8’i enerji sektöründen, %13,9’u endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı sektöründen, %0,3’ü ise tarım ve atık sektörlerinden kaynaklandı.
CH4 emisyonlarının %63,1’i tarım, %20,3’ü atık, %16,6’sı enerji ve %0,03’ü endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı sektörlerinden; N2O emisyonlarının ise %70,1’i tarım, %15,7’si atık, %9,5’i enerji ve %4,7’si de endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı sektöründen kaynaklandı(1).
Enerji sektörü emisyonları 2018 yılında, 1990 yılına göre %167,3 artarken bir önceki yıla göre %1,8 azalarak 373,1 Mt CO2 eşd. olarak hesaplandı. Endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı emisyonları 1990 yılına göre %185,5, bir önceki yıla göre ise %2,5 artarak 65,2 Mt CO2 eşd. olarak hesaplandı.
Tarım sektörü emisyonları 2018 yılında, 1990 yılına göre %41,5, bir önceki yıla göre %3,2 artarak 64,9 Mt CO2 eşd., atık emisyonları ise 1990 yılına göre %60,3 bir önceki yıla göre %2,1 artarak 17,8 Mt CO2 eşd. olarak hesaplandı.
Küresel emisyon verilerine göre 2016 yılında toplam sera gazı emisyonu 46 141 Mt CO2 eşd. oldu. Küresel emisyonların %62,6’sını en fazla sera gazı emisyon salımı yapan 10 ülke gerçekleştirdi. Bu ülkeler arasında Çin %25,8 emisyon oranıyla birinci, ABD %12,8 ile ikinci ve Hindistan %6,7 ile üçüncü sırada yer aldı. Ülkeler arasında 17.sırada yer alan Türkiye’nin küresel emisyonlardaki payı ise 2016 yılı için %1,0 olarak hesaplandı.
***
Elektrik ve Doğal Gaz Fiyatları
Konutlarda, 1 kWh elektrik için, tüketicilerin 2019 yılı II. döneminde(1) ödediği tutar bir önceki döneme göre %23,4, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise %20,3 artarak ortalama 66,4 kuruş oldu.
Sanayide 2019 yılı II. dönem elektrik fiyatlarına bakıldığında, tüketicilerin 1 kWh elektrik için ödediği tutar bir önceki döneme göre %13,7, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise %24,0 artarak ortalama 54,7 kuruş.
Konutlarda, 1 m3 doğal gaz için tüketicilerin 2019 yılı II. döneminde ödediği tutar bir önceki döneme göre %31,5, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise %23,6 artarak ortalama 178,3 kuruş oldu.
Sanayide 2019 yılı II. dönem nihai kullanıcı doğal gaz fiyatlarına bakıldığında, tüketicilerin 1 m3 doğal gaz için ödediği tutar bir önceki döneme göre %11,6 ve bir önceki yılın aynı dönemine göre %24,6 artarak ortalama 186,4 kuruş oldu.
***
İşgücü İstatistikleri
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2019 yılında bir önceki yıla göre 932 bin kişi artarak 4 milyon 469 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 2,7 puanlık artış ile %13,7 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 3,1 puanlık artış ile %16,0 oldu.
İstihdam edilenlerin sayısı 2019 yılında bir önceki yıla göre 658 bin kişi azalarak 28 milyon 80 bin kişi, istihdam oranı ise 1,7 puanlık azalış ile %45,7 oldu.
İşgücü 2019 yılında bir önceki yıla göre 275 bin kişi artarak 32 milyon 549 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,2 puanlık azalış ile %53,0 olarak gerçekleşti.
15-64 yaş grubunda işsizlik oranı bir önceki yıla göre 2,8 puan artışla %14,0, tarım dışı işsizlik oranı ise 3,1 puanlık artışla %16,1 oldu. Bu yaş grubunda istihdam oranı 1,7 puanlık azalışla %50,3, işgücüne katılma oranı ise değişim göstermeyerek %58,5 oldu.
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yıla göre 5,1 puan artarak %25,4, istihdam oranı ise 1,9 puan azalarak %33,1 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 0,4 puanlık artışla %44,4 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yıla göre 1,5 puanlık artışla %26,0 seviyesinde gerçekleşti.
2019 yılında, istihdam edilenlerin %18,2’si tarım, %19,8’i sanayi, %5,5’i inşaat, %56,5’i ise hizmet sektöründe yer aldı. Bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 1,6 puan, sanayi sektörünün payı 0,1 puan artarken, tarım sektörünün payı 0,2 puan, inşaat sektörünün payı 1,4 puan azaldı.
2019 yılında 5 milyon 97 bin kişi tarım sektöründe, 5 milyon 561 bin kişi sanayi sektöründe, 1 milyon 550 bin kişi inşaat sektöründe,15 milyon 872 bin kişi hizmet sektöründe istihdam edildi. Bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 200 bin, sanayi sektöründe 113 bin, inşaat sektöründe 442 bin kişi azalırken, hizmet sektöründe ise 98 bin kişi arttı.
İşsizlik oranı en yüksek bölge %30,9 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt iken, işsizlik oranı en düşük bölge %7,6 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) oldu.
En yüksek istihdam oranı %53,0 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi’nde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise %30,0 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Bölgesi’nde oldu.
En yüksek işgücüne katılma oranı %59,6 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi’nde gerçekleşti. En düşük işgücüne katılma oranı ise %43,5 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Bölgesi’nde oldu.