Örnek bir proje…(3) (Köşe yazısı 04.11.2017 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ

davutgulec@hotmail.com

Belki şimdi bir çok kişi benim desteklediğim bu projeyi eminim tam anlamayacak. Dediğim gibi ‘düşenin dostu olmaz’ derler ya, işte bu ‘Dezavantajlı kişiler için Kayseri istihdam merkezi (DEKKİM) projesi’ iyi uygulanabilir, örnek, gerçek bir dost proje. Ben anlatmaya devam edeyim.

Günümüzde sosyal dışlanmaya neden olan faktörlerin başında işsizlik ve işsizlikle bağlantılı sosyo-ekonomik sorunlar gelmektedir. Bu sorunla mücadele etmek zorunda kalanların başında, sosyal hayattan soyutlanarak toplumun dışına itilen dezavantajlı bireyler gelmektedir. Çalışmak ve işsizlikten korunmak bir insan hakkı olarak da değerlendirilmektedir.

Dezavantajlı bireyler işgücü piyasasına veya istihdama katılamamaktadır. İstihdamları durumunda da düşük veya düzensiz gelir, kayıt dışı çalışma ve sosyal güvenlikten mahrum olma gibi sorunlar dezavantajlı bireylerin çalışan yoksul haline gelmelerine neden olmaktadır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2010 yılında yapılan “Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması” çalışmasında engelli bireylerin (Görme, İşitme, Dil ve konuşma, Ortopedik, Ruhsal ve duygusal, süreğen hastalık, çoklu özürlülük) yalnızca %14.3’ü istihdama ulaşmıştır. İş gücüne katılamayan engelli bireylerin ise %51.4’ü çalışamayacak durumda ağır özürlü konumunda olup kalan %48.6’lık kesim ise öğrencilik, ev işleri ya da özrü nedeniyle kendisine iş verilmeyeceğini düşünen bireylerden oluşmaktadır. Bu kapsamda dezavantajlı bireylerin içerisinde yer alan bedensel engelli bireyler kendi durumlarına uygun mesleki eğitimler alarak bu alanda gerekli bilgi ve beceriye sahip olduklarında hem istihdama ulaşmaları kolaylaşacak hem de sosyal olarak gelişeceklerdir. Bu bağlamda engellilerin istihdamı ile ilgili olarak yapılan araştırmalarda bölgedeki reel sektör firmalarının kanuni zorunluluk gereği istihdam etmesi gereken sayıda engellinin engeline göre iş yaratmada zorlandığı, bu nedenle bazı durumlarda engelliye uygun olmayan işler sunduğu; bu durumun da engellinin işe devamını, motivasyonunu etkilediği gözlenmiştir. Üreterek toplumda saygın bir yer edinmek arzu ve isteği her sağlıklı insan gibi engellilerin temel arzusudur.

Diğer yandan,  çoğu işsiz ve eğitimsiz olan hükümlülerin tahliye sonrası ya da hükümlülük dönemlerinde iş hayatında yer bulmaları ve sosyal güvenlik risklerinden korunmaları sağlıklı bir toplum açısından oldukça önemlidir. Bu bireylerin hayata yeniden tutunması ve kanunla ilişiklerinin kalmaması için desteğe ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu kişiler, toplumun duyarsız ve dışlamacı tutumu nedeniyle sosyal ve psikolojik sorunlar yaşamaktadır. Bu sorunlar eski mahkûm ve tutukluların istihdam edilmeleriyle büyük anlamda bertaraf edilebilecektir. Benzer şekilde işsizlik ve ekonomik sorunlarla mücadele etmek zorunda kalanların önemli bir kısmı da sosyal hayattan soyutlanarak toplumun dışına itilen eski hükümlüler olmaktadır. Çoğu işsiz ve eğitimsiz olan hükümlülerin tahliye sonrası iş hayatında yer bulmaları ve sosyal güvenlik risklerinden korunmaları oldukça zordur.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı’nın program otoritesi olduğu Dezavantajlı Kişilerin Sosyal Entegrasyonu ile İstihdam Edilebilirliklerinin Geliştirilmesi Hibe programı kapsamında kabulü gerçekleşen “Dezavantajlı kişiler için Kayseri istihdam merkezi (DEKKİM)” isimli proje ile Kayseri’de Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’ne kayıtlı hükümlülerin ve Kayseri bölgesindeki bedensel engelli kişilerin sosyal entegrasyonu ve istihdam edilebilirliğinin arttırılması, işgücü piyasasına erişimlerinin kolaylaştırılması ve işgücü piyasasına girişlerinin önünde yer alan engellerin kaldırılması hedefleniyor.

Projede temel olarak yukarda tanımlanan 100 hükümlü ve 60 bedensel engelli, bölgemizde ihtiyaç duyulan mobilya döşemeciliği, ahşap doğramacılığı, terzilik alanlarında mesleki eğitimler ve genel beceri eğitimleri (bilgisayar ve internet kullanımı, bireysel gelişim) almıştır. Bu kişiler arasında kendi işini kurmak isteyen 40 dezavantajlı kişi KOSGEB destekli Girişimcilik eğitimlerine katılmaktadır. Eğitimler sonunda katılımcılara, çalışma deneyimi kazandırmak üzere çeşitli firmalarda staj yapma imkânı sağlanmıştır. Proje katılımcılarına tüm eğitim ve staj süresince 8 Avro gündelik verilmektedir.

Proje kapsamında ayrıca, dezavantajlı kişilerde işgücü piyasasına girişlerinin kolaylaştırılması ve başarısızlık kaygılarının azaltılması için

*Denetimli Serbestlikten gelen katılımcılara yönelik, Aile Yaşam Becerileri, Stres , Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı, Aile İçi Şiddet ve İletişim, Bulaşıcı Hastalıklar, Öfke Kontrolü, Toplum Kuralları, İş Arama Teknikleri ve İş Ahlakı seminerleri,

*Engelli Bireylere ve ailelerine yönelik, Özgüven Eksikliği, Çalışma Koşulları-Özel Haklar, Topluma Entegrasyon ve Engelsiz Yaşam seminerleri yapıldı.

*Toplumda hedef gruba yönelik önyargıların bertarafı ve ayrımcılıkla mücadele için bölgedeki firma yöneticilerine, proje ile bağlantılı STK temsilcilerine ve üniversite öğrencilerine yönelik farkındalık arttırıcı konferanslar düzenlenmiştir.

Proje kapsamında ayrıca, proje faaliyetlerini ve çıktılarını içeren, benzer dezavantajlılar için rol model oluşturması amacıyla 20 dakikalık Türkçe ve İngilizce belgesel film yapılacak, Türkiye’de ve AB ülkelerinde izlenerek toplumsal engeller kırılmaya çalışılacaktır. Gelinen aşamada belgesel film montaj aşamasında. Projenin hedeflendiği gibi geçen ay sona erdirildi.

Şimdi tüm çabalar bu örnek, model, iyi uygulanabilir projenin yaygınlaştırılarak uygulanması, kağıt üzerinde kalmadan gerçek yaşama uyarlanmasında.

Eğer biz bu insanların elinden tutmaz isek o zaman dertlenmeye, yakınmaya, sızlanmaya gerek yok.

Herkes dedikodu yapmayı, insanların geçmişini anlatmayı bırakıp, kendilerininde her an bir engelli ve mahkum adayı olduklarını unutmamalı.