Öğrenciler için sağlıklı dijital yaşam (Köşe yazısı 10.01.2019 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ

davutgulec@hotmail.com

Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından hazırlanan, Almanya Köln Üniversitesi, İspanya Barselona Üniversitesi ve Kayseri İl Emniyet Müdürlüğü’nün ortak olduğu, finansman kaynağı No 2015.gada 1.jūnija līdz 2017.gada 31.martam. Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı olan ve 14 Ekim 2020’de sona erecek 24 ay süreli ‘öğrenciler için sağlıklı dijital yaşam’ projesi kabul edildi.

Peki bu projenin özelliği ne, güncel bir konu olduğu için yazayım.

Erasmus+ Ana Eylem 2 (KA2) Okul Eğitimi Stratejik Ortaklıklar programı çerçevesinde Türk Ulusal Ajansına Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi koordinatörlüğünde sunulan, hedef kitle olarak seçilen öğrencilerin siber zorbalık, siber güvenlik, aşırı internet kullanımı, çevrimiçi nefret, mahremiyet, cinsel sömürü, cinsel içerikli mesajlaşma gibi dijital sorunları yönetebilmelerini, bunlara ilişkin farkındalıklarının geliştirilmesini sağlamak için 2018-1-TR01-KA201-058610 numaralı “Öğrenciler için Sağlıklı Dijital Yaşam” başlıklı proje teklif, Türk Ulusal Ajansının uygunluk kriterlerini karşılayarak en az iki bağımsız dış uzmanların içerik değerlendirmesine tabi tutuldu. Değerlendirme sonucu Türkiye geneli  bin 32 adet proje teklifinden içerik değerlendirmesi sonucunda, 109 kabul edilen proje içerisinde yer alarak, mevcut bütçe imkanları çerçevesinde toplam bütçe azami 134 bin 974 Avro olmakla birlikte proje kapsamında Kayseri İl Emniyet Müdürlüğüne ayrılan bütçe 15 bin 634 Avro olarak belirlendi.

Avrupa Komisyonu’nun Avrupa için yeni beceriler gündemi olarak ifade edilen beşeri sermayeyi, istihdam edilebilirliği ve rekabeti güçlendirmek için birlikte çalışılması yönündeki iletişimi, Avrupa’nın karşı karşıya olduğu beceri zorluklarına çözüm bulmanın yollarını öneriyor. Amaç, herkesin kişisel gelişim, sosyal içerme, aktif vatandaşlık ve istihdam için gerekli olan en önemli yetki setine sahip olması. Bu yeterlikler arasında sayılan dijital yeterliliğin kilit bileşenleri ise yine Avrupa Komisyonu’nca 5 alanda özetleniyor. Bunlardan biri “Güvenlik”. Güvenlik dijital ortamlardaki riskleri ve tehditleri anlamayı, güvenlik önlemlerini bilmeyi ve güvenilirliği ve mahremiyeti göz önünde bulundurmayı, dijital teknolojileri kullanırken fiziksel ve psikolojik sağlığa yönelik risklerden ve tehditlerinden kaçınabilmeyi, kendini ve başkalarını, dijital ortamlarda olası tehlikelere (ör. Siber zorbalık) karşı koruyabilmeyi ve dijital ortamlarda kişisel verileri ve mahremiyeti korumayı amaçlıyor. Bilgi ve veri okuryazarlığında ise veri, bilgi ve dijital içeriğin kaynaklarının güvenilirliğini karşılaştırmak ve eleştirel yaklaşmak, verileri, bilgileri ve dijital içeriği analiz etmek, yorumlamak ve eleştirel bir yaklaşımla değerlendirmek yeterlikler arasında.

EU Kids Online Araştırma Projesi’nin son bulguları bu iki yeterlilik konusundaki güncel fotoğrafı Avrupa ölçeğinde şöyle: 2010 yılı ile karşılaştırıldığında 11-16 yaş grubunun nefret mesajlarına maruz kalma %13’den %20’ye, pro-anorexia (anoreksiye yönlendiren siteler) sitelerine maruz kalma %9’dan %13’e, kendi kendine zarar vermeye yönelik (self-harm) internet sitelerine maruz kalma %7’den %11’e, siber zorbalığa maruz kalma oranı ise %7’den %12’ye çıkmış. Avrupa 9-16 yaş grubu 2014’te internette online olarak gördükleri şeylerin kendilerini daha yüksek oranda söylüyor. %13’ten %17’ye.

Bunlardan kendi kendine zarar verme/self-harm, aynı zamanda çocuklara ve gençlere öğrenme, yaratıcı olma, sosyalleşme ve eğlenme fırsatı sunan internetle yani çevrim içi etkinliklerle ilişkilendiriliyor. Kendi kendine zarar verme bilincindeki artış, genellikle konuyu kapsayan sitelerin sayısındaki artışa bağlanıyor. Siber zorbalık ve diğer çevrimiçi kötüye kullanım biçimleri, gençleri kendine zarar vermeye yöneltiyor.

Bazı araştırma bulguları özellikle orta öğretim düzeyindeki gençlerin internet kullanımının kontrol altına alınması ve kendi eğitim ve yaşamlarına faydalı olacak biçimde yönlendirilmesi ihtiyacını ortaya çıkarıyor. Yine bu araştırmalara göre öğrencilerin internetle kurdukları ilişkinin sorunlu tarafları onların akademik başarılarına olumsuz etki ediyor. Bu sorunlu yanlara ve onu yönetebilmeye yönelik artan bilgi ve farkındalık medya okuryazarlığının ve eleştirel düşüncenin geliştirilmesini teşvik edeceği gibi en çok da bireylerin sosyo-eğitsel ve kişisel gelişimin yanı sıra sivil ve sosyal hayata katılımını destekleyecek temel beceri ve anahtar yeterlikleri edinmelerini sağlayacak.

Önerilen proje bu sorunsaldan hareket ediyor. Orta öğretime geçişle birlikte daha bağımsız bir aşamaya geçerken, daha çeşitli alışkanlıklara sahip ve daha emin internet kullanıcıları haline geldikleri için ortaokul öğrencilerini birincil hedef kitle olarak belirliyor. Proje hedef grup üyelerinin, siber zorbalık, siber güvenlik, aşırı internet kullanımı, çevrimiçi nefret, mahremiyet, cinsel sömürü, cinsel içerikli mesajlaşma gibi dijital sorunları yönetebilmelerine ve/veya bunlara ilişkin farkındalıklarının geliştirilmesine:

*Onların “sağlıklı dijital yaşam” gereksinimlerine yanıt verebilecek nitelikte birincil bireyler olan (rehber) öğretmenlerin eğitilmesi

*Kendilerinin ve ebeveynlerinin bilinçlendirilmesi yoluyla olanak sağlayacak.

Projenin özgün yanı dijital sorunları internet bağımlılığı örneğinde olduğu gibi tekil düzeyde ele almaması. Proje dijital sorunları aşma çabalarına bütüncül bir perspektifle yaklaşmakta ve sağlık konseptinden hareket ediyor. Sağlık konsepti, dijital sorunlara bütüncül bir perspektifle yaklaşıldığında, hem farkındalık hem de süreklilik açısından stratejik bir görünüm kazanıyor. Sağlıklı dijital yaşamı anlamının en kolay yollarından biri de, onu fiziksel yaşamla karşılaştırmak. Dijital yaşam bakımından sağlıklı olmak teknolojiyi kendileri için çalıştırmanın yollarını öğrenmekle yakından ilişkili. Bu konudaki tartışmayı sürdürmek hayati önem taşıyor. Projenin özgün değeri; araştırma, değerlendirme, olası geliştirme yolları arama, politika ve uygulama pratikleriyle etkinliği artırma arayışları gibi oldukça önemli faaliyetleri içeriyor. Proje sadece bilgiler ve bulgularla gelen, bir etki/katma değer yaratmayacak, aynı zamanda, geliştirme ve yaygınlaştırma olasılıklarını da sunacak.

Kayseri İl Emniyet Müdürlüğünün Projedeki Görevleri; Ulus ötesi Proje toplantılarına katılmak / Türkiye /Almanya /İspanya. Barselona Üniversitesinde gerçekleştirilecek Eğitim aktivitesine katılmak ( 3 Gün ) İspanya. “Yaşamım Dijitalleşiyor: Sağlıklı Dijital Yaşam İçin 10 Strateji” Başlıklı Fikri Çıktı/Kitapçık Üretimi. Çoğaltıcı Etkinlik, Ülke Semineri ( Ortaokullar, Öğrenciler, Ebeveynler). Eğitim faaliyetlerinin koordinasyonu [ Erciyes Üniversitesi ile birlikte]