İklim adaleti ve gıda fiyatları.. (Köşe yazısı 03.08.2019 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ

davutgulec@hotmail.com

Gıda fiyatları ve iklim adaletsizliği gündemden hiç düşmüyor.

Türkiye, gıda fiyatlarında Avrupa’nın en ucuz 4. Ülkesi olarak çıkmış. Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım verilere göre; Türkiye, 2018 yılı Satınalma Gücü Paritesi sonuçlarına göre gıda ve alkolsüz içeceklerde Avrupa’nın en ucuz 4. ülkesi oldu. Karşılaştırmalarda, 28 Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke, İsviçre, İzlanda, Norveç, Türkiye, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Arnavutluk ve Bosna-Hersek kapsandı. Türkiye için 70 olan fiyat düzeyi endeksi, gıda ve alkolsüz içeceklerin AB ortalamasından %30 daha ucuz olduğunu göstermektedir. Gıda fiyatlarında Avrupa’nın en pahalı ülkesi Norveç ile en ucuz ülkesi Kuzey Makedonya arasında 2,65 kat fark bulunmaktadır.

Tütün ürünlerinde 35 olan fiyat düzeyi endeksi ile AB ortalamasından %65 daha ucuz olan Türkiye, Avrupa’nın en ucuz 2. ülkesi konumunda yer almıştır. Tütün ürünlerinde en ucuz ülke 29 endeks değeri ile Kuzey Makedonya, en pahalı ülke ise 222 endeks değeri ile Norveç olmuştur. Alkollü içeceklerde ise Türkiye, 163 endeks değeri ile AB ortalamasının üstünde yer alıp en pahalı 5. Ülke.

Ekmek ve tahıllar grubunda yer alan ürünler, Türkiye’de AB ortalamasından %39 daha ucuza alınabilmektedir. Bu grupta en pahalı ülke 167 fiyat düzeyi endeksi ile Norveç, en ucuz ülke ise 54 endeks değeri ile Romanya olmuştur. Et, Türkiye’de 65 endeks değeri ile AB ortalamasından %35 daha ucuzdur. Bu grupta ise en pahalı ülke 228 endeks değeri ile İsviçre, en ucuz ülke ise 62 endeks değeri ile Karadağ..

Süt, peynir ve yumurtada ise en pahalı ülke 174 fiyat düzeyi endeksi ile Norveç, en ucuz ülke ise 71 fiyat düzeyi endeksi ile Kuzey Makedonya olmuştur. Bu grupta Türkiye, 96 endeks değeri ile AB ortalamasına yakın bir değer almış ve AB ortalamasından %4 daha ucuz.

***

Bu arada “Değişim için Kadın Lider Dayanışması” ismiyle dünyanın çeşitli ülkelerinden 34 kadın lider, iklim adaletine ilişkin eylem planı sunan önemli bir bildiri yayınladı. Türkiye’den Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu Kurucusu Gülseren Onanç’ın da çağrıcı olduğu bildiride, “Şimdi kadınların ve kız çocuklarının bilgeliğini ve liderliğini tanıma zamanı. Tüm kız kardeşlerimizi iklim adaleti için ayaklanmaya, liderlik etmeye davet ediyoruz” denildi.
İrlanda Eski Cumhurbaşkanı Mary Robinson, Birleşmiş Milletler Kadın Bölümü Başkanı Dr. Phumzile Mlambo-Ngcuka ve TEDWomen Küratörü Pat Mitchell gibi isimlerin bulunduğu ve Türkiye’den Gülseren Onanç’ın da aralarında olduğu dünyanın farklı ülkelerinden 34 kadın “Değişim için Kadın Lider Dayanışması” adıyla bir araya geldi. Kadın liderler iklim adaleti için kadın liderliğinin önemine vurgu yapan bir bildiri yayınladı.
Bildiride şöyle denildi: “Şimdi kadınların ve kız çocuklarının bilgeliğini ve liderliğini tanıma zamanı. Şimdi sayıca büyüme ve güç inşa etme zamanı. Tüm kız kardeşlerimizi iklim adaleti için ayaklanmaya, liderlik etmeye, görece güç ve ayrıcalık sahibi olanları başkaları için alan açmaya ve destek vermeye davet ediyoruz. Her şeyi değiştirmek için herkese ihtiyacımız var.”
Bildirinin tamamı şöyle: 
İklim hareketi, Küresel Güney ve Küresel Kuzey’deki kadın liderliğinde acil bir yükseliş olmadan başarılı olamaz. Kadınlar ve kız çocukları, sistemik adaletsizlikleri derinleştirmek yerine iyileştirmek için zaten cesaretle iklim adaletine öncülük ediyorlar. Yine de bu sesler çoğunlukla yetersiz temsil edilmekte ve çabalar yeterli ölçüde desteklenmemektedir.
Şimdi kadınların ve kız çocuklarının bilgeliğini ve liderliğini tanıma zamanı. Şimdi sayıca büyüme ve güç inşa etme zamanı. Tüm kız kardeşlerimizi iklim adaleti için ayaklanmaya, liderlik etmeye ve görece güç ve ayrıcalık sahibi olanları başkaları için alan açmaya ve destek vermeye davet ediyoruz.
Her şeyi değiştirmek için herkese ihtiyacımız var.
“Bu bildiri kritik bir çağrı yapıyor. Alanları veya uzmanlıkları ne olursa olsun, kadınlar ve kız çocukları iklim adaletine öncülük edebilir ve bu liderliğe derinden ihtiyaç duyuyoruz.” Mary Robinson
“Bu konuda kadınların liderliğinin küresel olarak tanınması, desteklenmesi ve coğrafyalar ve cinsiyetler arası bağlantılar kurmaya ihtiyacımız var.” 
Musimbi Kanyoro, Küresel Kadınlar Fonu Başkanı ve CEO’su güç ve ayrıcalığımızı şu amaçlarla kullanmaya aktif ve kararlı bir şekilde söz veriyoruz:
•Dünyadaki kadınlar ve kız çocuklarına iklim hareketi içinde öne çıkıp, alan ve liderlik talep etmeleri, seslerini ve hikâyelerini duyurmaları için destek vermek. Bunun gerçekleşmesinde bütün kadınlar ve kız çocukları önemli bir role sahip.
•Kadınların sağlık, eğitim, ekonomi, politika, barış ve güvenlik konularında eşitlik yaratma çabalarını iklim adaleti hareketiyle birleştirmek. İnsan hakları ve iklim birbirinden ayrı düşünülemez.
•Yönetim kurulları, girişimler, konferanslar ve forumlar dâhil olmak üzere, tüm kurumsal ortamlarda mümkün olduğunca iklim krizini ve çözümlerini masaya yatırmak. İklim krizi herkesin sorunudur.
Tek Dünya. Tek şans. Bu şansı yakalayalım.