İçinizdeki balon’a dikkat!

Karın Anadamarı Balonlaşması (Abdominal Aort Anevrizması), tüm vücuda kan akımını sağlayan ana damara aort damarı denir. Bu damarın karın içerisindeki bölümünde meydana gelen balonlaşma ise “abdominal aort anevrizması” olarak adlandırılmaktadır. Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği, ölümcül durumlara yol açabilecek bu hastalıkla ilgili toplumda farkındalık oluşturmak amacıyla “İçinizdeki Balon” adıyla bir sosyal sorumluluk projesi başlattı.

İÇİNİZDEKİ BALON SESSİZCE BÜYÜR, HAYATINIZI TEHDİT EDEBİLİR!

Aort denilen vücudumuzun en büyük atardamarının karın bölgesindeki balonlaşması, çoğunlukla bir yakınmaya neden olmadan sessizce ilerler ve patlayıp kanamaya yol açar. Bu durumdaki hastaların yaklaşık % 60 ile 80’i hastaneye ulaşamadan kaybedilir. Ameliyata kadar ulaşabilen hastaların da riski yüksektir. Sonuçta, kanamaya yol açmış damar balonlaşması olan tüm hastaların en çok % 10 ile 25’i taburcu olabilir. Eğer risk altındaki kişilerde “anevrizma” denilen damar balonlaşması olup olmadığı önceden saptanabilirse, cerrahi girişim ile yaşamsal tehlike ortadan kalkar. Bazı ülkelerde 65 yaş üzerindeki her erkek bu hastalığın yakalanabilmesi için tarama programları çerçevesinde kontrole çağırılmaktadır.

Karın anadamarındaki balonlaşma, çoğunlukla böbrek damarlarının altındaki bölgede damar duvarının yaşlandıkça zayıflaması ve genişlemesi sonucu oluşur. Sigara ve genetik etkenler balonlaşmada rol oynar. Altmış beş yaş ve üzeri nüfusta her 65 erkekten birinde bu hastalık mevcuttur. Erkeklerde kadınlara göre beş kat daha fazla görülmektedir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yaklaşık 200.000 kişide karın anadamarı balonlaşması saptanmaktadır. Bu kişilerin 15.000 kadarında balonlaşma, yüksek patlama riski taşıyacak derecede büyüktür. Bu verileri yurdumuz için nüfus oranı temelinde hesaplarsak her yıl 3.600 kişide tehlikeli boyutta karın anadamarı balonlaşması olduğu tahmin edilebilir.

65 yaş ve üzerindeki erkeklerin bir kalp ve damar cerrahına başvurmalarını önerilmektedir. Sigara içenler ya da ömrü boyunca 5 paketten fazla içmiş olanlar, ailesinde bu hastalığa sahip bireyler bulunanlarda risk daha yüksektir. Basit görüntüleme yöntemleriyle karın anadamarında balonlaşma olup olmadığı saptanabilir.

Her balonlaşma girişim gerektirmeyebilir, damar çapına göre takip edilebilir ya da cerrahi girişim yapılabilir. Çok geniş ve tedavisi gereken balonlaşmalar açık ya da kapalı yöntem ile tedavi edilebilir. Hangi yöntemin seçileceğine kişinin yaşına, önemli başka sağlık sorunları olup olmamasına ve anadamar balonlaşmasının yerine göre karar verilir.

Prof. Dr. Anıl Z. Apaydın

Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Başkanı

ABDOMİNAL AORT ANEVRİZMASI NEDİR?

Abdominal aort anevrizması vücudun en büyük atar damarı olan aortun bir hastalığıdır. Aort kalpten aldığı kanı tüm vücuda dağıtan en büyük atar damardır. “Abdominal aort” ise bu damarın karın içerisinde seyreden kısmına verilen isimdir. AAA olarak da bilinen abdominal aort anevrizması, abdominal aortun damar duvarında genişleme ve balonlaşma meydana gelmesi ile oluşur. Eğer bu balonlaşmada bir patlama veya yırtık meydana gelirse, bu durum hayatınızı tehdit edebilen bir soruna yol açabilir. Patlamış bir aort damarı oldukça fazla miktarda iç kanamaya sebep olmaktadır.

Abdominal aort anevrizması olan çoğu kişide herhangi bir belirti ortaya çıkmamaktadır. Eğer belirtiler ortaya çıktıysa bunlar arasında;

• Karın veya sırtta ağrı

• Kalp atımınızla beraber ritmik hareketlenme gösteren karnınızda ele gelen kitle bulunmaktadır.

Abdominal aort anevrizması herhangi uyarı bir bulgu vermeden patlayabilir. Bazı hastalarda hastalığın ilk bulgusu patlama olabilmektedir. Hekiminiz yüksek riske sahip iseniz sizin için tarama testi önerecektir.

Abdominal aort anevrizması 60 yaş altı hastalarda daha nadir olarak görülmektedir. 60 ve 65 yaş arası her 1000 bireyden birinde abdominal aort anevrizması bulunmaktadır ve bu oran yaş arttıkça artmaktadır. Tarama çalışmaları göstermiştir ki; 65 yaş üzeri erkeklerde %2-13 ve yine 65 yaş üzeri kadınlarda ise %6 oranında görülebilmektedir. Fakat tarama testleri ile tespit edilen anevrizmaların %90’ı boyut olarak küçüktür (<3.5 cm) ve takibi gerekmektedir.

ABDOMİNAL AORT ANEVRİZMASI’NIN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Çoğu abdominal aort anevrizması küçük boyutlarda olup herhangi bir şikayete sebep olmamaktadır. Şikayeti bulunmayan bireyler genellikle anevrizmalarının bulunduğundan haberdar değillerdir.

Bazı anevrizmalar karında farkedilebilir, kalbin her atımıyla hissedilen bir kitleye sebep olabilmektedir. Bu durum hasta tarafından veya muayene eden hekim tarafından tespit edilebilir. Belirti vermeyen anevrizmaların %30’u bu şekilde tanı almaktadır. Geri kalan kısmı ise başka bir sebeple yapılan görüntüleme tetkikleri ile tesadüfen tanı almaktadırlar.

Bazı anevrizmlar ise karın veya sırt ağrısına neden olabilmektedir. Bu anevrizmalar ise ağrının sebebi araştırılırken tanı almaktadır.

Bazı hastalarda ise aort damarının balonlaşan kısmında pıhtılaşan kanın yerinden koparak bacak damarlarını tıkaması ile bacakta ağrı, uyuşma, hissizlik, soğukluk, solukluk ve hareket kaybı gibi belirtilere yol açabilir.

Çoğu hastada patlama öncesi uyarı verici belirtiler bulunmamaktadır. Karın ağrısı ve hassasiyeti gelişen hastalarda anevrizma boyutlarında yakın zamanda artış meydana gelmiş olabilir, bu durumda patlama açısından dikkate alınması gereken bir şikayettir.

Eğer anevrizma patlama riski sınırlarındaysa tamir edilmesi en iyi tedavi seçeneğidir. Patlama meydana geldiğinde cerrahi şans, normal şartlarda alınan ameliyatlara göre oldukça düşük olmaktadır. Tedavinin amacı anevrizmayı patlamadan önce tamir etmek olmalıdır.

   Aşağıdaki gibi durumlarda anevrizmanın patlama riski artmaktadır;

• Anevrizma genişliğinin 5.5 cm ve üzerine çıkmış olması,
• Anevrizma genişliğinde 6 ay içerisinde 0.5 cm veya daha fazla büyüme olması,
• Kan damarlarınızı etkileyecek diğer hastalıkların bulunması,
• Şikayetlerinizin başlamış olması

Risk altında olduğunu düşünenler mutlaka Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı bir hekime başvurmalıdır.

Detaylı bilgi için kampanya web sitesi olan www.icinizdekibalon.com adresi ziyaret edilebilir.