Davut Güleç Arşiv Sayfası O Bir Dünya Markası, Kayseri Modeli
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Çoğu zaman Kayseri merkezin yanı sıra Dünyanın en yakışıklı dağı Erciyes’in hızlı betonlaşmasından, katledilmesinden, yaşam alanlarının, verimli arazilerin giderek daralmasından bahsediyorum.
Yapılan son araştırmalar bile, Türkiye’nin çevre ve doğa konusunda çok duyarsız olduğunu ortaya çıkartıyor.
Zaten nostaljik fotoğraflar bile eski Kayseri’nin daha yaşanabilir, meydanının daha güzel, yeşil alanları, ağaçları bol olduğunu gösteriyor.
Zaten çukurdaki Kayseri’nin son haline bakın. Havası hava, trafiği trafik, satılan meyve-sebze kalitesiz ama birinci sınıf fiyatlı, verimli tarım arazileri beton yığını, tepeleri 15 katlı, yeşil alanları az, yaban-av hayatı yok edilmiş.
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde geçen ne yeşil Türkiye, ne de Kayseri var.
Türkiye, Yale Üniversitesi Dünya Çevre Performansı Endeksi’nde Irak, Suriye, Haiti gibi ülkeleri bile geride bırakarak 180 ülke içinde 177. oldu
Bu yılki Davos zirvesinde yayınlanan raporda 10 üzerinden 0.1 puan alarak çevre hassasiyetinde 60 ülke arasında 59’uncu olan Türkiye’ye bu kötü haber Üniversite endeski ile geldi.
İki yılda bir yayımlanan Yale Üniversitesi Dünya Çevre Performansı Endeksi’nde iki yılda 33 basamak geri giderek genelde 99’uncu olan Türkiye, Doğa ve Yaban Hayatı Koruma kategorisinde ise 100 üzerinden 22.5 puan alarak 180 ülke içinde 177’nci sıraya geriledi.
Bu, EPI’nın 9 ana kategorisi arasında Türkiye’nin en kötüye gittiği kategorisi. Bu kategoride Sao Tome Principe son sırada yer alırken, onun önünde sırasıyla Somali, Afganistan, Türkiye, Haiti, Libya, Lesotho, Barbados, Suriye ve Irak yer aldı.
Endekste en iyi ülke yüzde 90.68 ilerleme kaydeden Finlandiya. Yüzde 90 üzerinde ilerleme kaydeden İzlanda ikinci, İsveç üçüncü. Bu ülkeleri ilk 10’da sırasıyla Danimarka, Slovenya, İspanya, Portekiz, Estonya, Malta ve Fransa takip etti.
Doğa ve yaban hayatı korumada 10 yıl öncesine göre yüzde 23.4 geriye giden Türkiye, iç savaş ve diğer felaketlerle mücadele eden Irak, Suriye, Libya ve Haiti’nin bile gerisinde kaldı.
Dünya Çapında Önemli Türleri Koruma kategorisinde ise Somali ve Afganistan’ın da gerisinde kalan Türkiye, 100 üzerinden 6.6 puan alarak 180 ülke arasında 179’uncu. Yani sondan birinci.
177’nci olduğu milli parklar ve diğer korunan alanlar kategorisinde ise 10 yıl öncesine göre yüzde 30 geriye giden Türkiye, iklim değişikliği ve küresel ısınmayı arttıran karbondioksit emisyonlarındaki hızlı artış yüzünden de bu kategoride de 164’üncü.
Türkiye’nin son 10 yılda gerileme kaydettiği diğer ana kategoriler ise Çevresel Sağlık Sorunları ve Ormanlar. Türkiye’nin en yukarıda yer aldığı kategori ise 10 yıl öncesine göre yüzde 43 ilerleme kaydederek 35’inci sırada yer aldığı Balık Stokları.
Türkiye, hava ve su temizliği kategorilerinde de 10 yıl öncesine göre ilerleme kaydetti. Yine de hava ve su kirliliğindeki iyileşme yeterli olmadı.
Nüfusun artışı ve dengesiz dağılımının etkisiyle, çevresel sağlık sorunları son 10 yılda arttı.
Türkiye’nin son yıllarda hızla kötüleşen çevre performansıyla yaban hayatı ve doğal alanların yok edilmesine özel bir yazıyla dikkati çeken Yale EPI, ‘Rakamların Ardındaki Türkiye’ başlıklı yazısında, çok az olan korunan alanların da imara açılması, çevre kanunlarının içinin boşaltılması, akarsuların HES’lerle yok edilmesi, Gezi Parkı protestoları, doğa koruma verilerinin güvenilir olmaması ve rant- yolsuzluk- çevre tahribatı ilişkisine vurgu yaptı.
Peki EPİ nedir? Yale Üniversitesi tarafından 15 yıl önce başlatılan Yale Çevre Performansı Endeksi, Yale Üniversitesi, Columbia Üniversitesi ve Dünya Ekonomik Forumu işbirliğiyle her iki yılda bir dünya ülkelerini çevreyle ilgili 9 ana kategori ve 21 alt kategoride değerlendiriyor.
Çevre Performansı Endeksi ve alt kategorilerini hesaplamak için gelen veriler, ülkelerin devlet dairelerinden, uydulardan, izleme istasyonlarından, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kurumlardan gelen güvenilir, bilimsel ve kamuya açık verilerden oluşuyor.
Gelişmişlikle çok yakın bir ilişki gösteren Dünya Çevre Performansı Endeksi’nde 2016’da ilk 30 ülkenin 25’i Avrupa ülkesi olurken, son 30 ülkenin 24’ü ise Afrika kıtasındandı.
Umarım, bu endeksten sonra ilgili kişi ve kurumlar çevre ve doğa konusunda ‘şov’ yapmayı bırakır.